شعار سال: مادر به هنگام بروز این اتفاق، با استفاده از گوشی موبایل آنچه را که روی داده فیلمبرداری و در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد. این فیلم دست به دست شد تا علاوه بر جامعه، مسوولان قضائی هم به سرعت واکنش نشان دهند و در کوتاه مدت مرد هتاک بازداشت و پای محاکمه کشیده شد و مادر هم از سرعت رسیدگی به این موضوع و واکنش‌ها در افکار عمومی و شبکه‌های اجتماعی تشکر کرد.

۱- آنچه در این ماجرا اهمیت محوری دارد انتشار گسترده این فیلم موبایلی در شبکه‌های اجتماعی و سپس رسانه‌های اینترنتی است که توانست واکنش‌های بسیاری را در افکار عمومی و مسوولان قضایی به دنبال داشته باشد. فکرش را بکنید اگر این مادر، با گوشی موبایل فیلم نمی‌گرفت و منتشر نمی‌کرد، در این صورت آیا می‌توانست ثابت کند چه بر سرش آمده؟ آیا افکار عمومی و مردم از آنچه روی داده آگاه می‌شدند؟ آیا مسوولان متوجه ماجرا می‌شدند و فوری رسیدگی می‌کردند؟ قطعا خیر.

نقش محوری را در این ماجرا، گوشی موبایلی ایفا کرد که واقعه هتاکی و حمله فیزیکی مرد هتاک را ضبط کرد و نیز شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اینترنتی که این فیلم را به صورت گسترده بازنشر کردند. گوشی موبایل دیگر تنها ابزاری برای تماس و گفتگوی تلفنی نیست بلکه به سلاحی برای دفاع از مردم در برابر زورگویی و رفتار‌های مجرمانه و نادرست تبدیل شده است.

نکته جالب توجه اینکه این فیلم در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده (توییتر) و فیلتر نشده (اینستاگرام) بازنشر شد و سپس به رسانه‌های اینترنتی فیلترشده (کانال‌های تلگرامی) رسید و به طور گسترده پخش و خبرساز شد.

با توجه به این نقش آفرینی، می‌توان از مسوولان خواست به فیلتر شبکه‌های اجتماعی توییتر، فیس بوک و یوتیوب و پیام رسان تلگرام پایان بدهند چرا که این موضوع به سود تک تک مردم به ویژه بخش‌های آسیب پذیر مردم از جمله همین مادر کودک اوتیسمی است که تنها به دلیل استفاده از حق خود برای پارک خودرو در محل اختصاصی اینچنین مورد هتاکی و حمله شهروند دیگری قرار گرفت.

به این بهانه می‌توان از حامیان محدودیت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و فیلترینگ (از جمله حامیان طرح صیانت) درخواست کرد به جای تمرکز بر محدودیت و بستن فضا‌های ارتباطی، آن را باز و بازتر کنید تا هم مردم بتوانند از خود دفاع کنند و هم ابزار‌های نظارت اجتماعی آنها، گسترده‌تر و تاثیرگذارتر شوند.

۲- گوشی‌های موبایل به ابزاری برای دفاع در دست مردم تبدیل شده اند. گوشی‌های موبایل، شبکه‌های اجتماعی، پیام رسان‌ها و اینترنت موبایلی فضایی برای نظارت همگانی در اختیار مردم قرار داده اند. هر چقدر این ابزار‌ها تقویت شوند؛ تک تک مردم قوی‌تر و صحنه نظارت مردم نیز قدرتمندتر می‌شود.

۳- عمومی شدن این حادثه، زمینه را برای واکنش سریع و صحیح مسوولان قضایی فراهم کرد. بازداشت و محاکمه عامل حمله و هتاکی به مادر کودک اوتیسمی از جمله اقدامات فوری مسوولان قضایی بود که با استقبال و تحسین افکار عمومی روبه رو شد. زمینه این واکنش صحیح مسوولان قضایی را نیز همین اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها فراهم کردند. فضایی که می‌تواند مسوولان قضایی را به سمت واکنش‌های صحیح و دوری از اقدامات نادرست راهنمایی کند. به ویژه وقتی عامل رفتار و گفتار مجرمانه، یک مقام مسوول و طرف مظلوم، شهروندی عادی باشد.

۴- صرف انتشار این فیلم در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اینترنتی به خودی خود، باعث رسوایی برای عامل این هتاکی است. می‌توان تصور کرد چنین فردی چگونه می‌خواهد در این جامعه زندگی کند وقتی فیلمی از رفتار نادرست او در گوشی هر کسی می‌توان یافت. "رسوایی اجتماعی" یکی از بدترین مجازات هاست و خود می‌تواند در ایجاد بازدارندگی برای هتاکان و عاملان رفتار‌ها و گفتار‌های نادرست موثر باشد.

۵- از سیلی نماینده مجلس به صورت سرباز وظیفه در تهران تا هتاکی شهروندی معمولی به مادر کودک اوتیسمی همگی حکایت از این دارد که هر چند اتفاقات بدی روی می‌دهند، اما در سایه فیلم‌های موبایلی و انتشار آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اینترنتی، این اتفاقات دیده می‌شوند و دیگر قابل پنهان کردن نیستند. نظارت اجتماعی خود عاملی برای کاهش این اتفاقات بد و باعث ایجاد بازدارندگی است.

۶- همزمان روند انتشار فیلم و خبر شهروندان در شبکه‌های اجتماعی با دو آفت بزرگ روبه رو است. اول انتشار خبر و فیلم جعلی و دوم انتشار و بازنشر فیلم‌های خصوصی دیگران. مواظب خبر‌ها و فیلم‌های جعلی باشیم و از انتشار فیلم و اطلاعات خصوصی دیگران خودداری کنیم چرا که ممکن است بازی با آبروی دیگران به قیمت جان و زندگی آن‌ها تمام شود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سایت تحلیلی خبری عصر ایران، تاریخ انتشار: ۱۹ فروردین ۱۴۰۱، کد خبر: ۸۳۳۹۰۶، www.asriran.com