شعار سال: در شکلی جدید از جنگ‌ها و درگیری ها، سوء استفاده از کودکان و نوجوانان بواسطه سادگی و نابلدی آن‌ها و حتی احساساتشان بسیار دیده می‌شود.  

بر اساس گزارش‌های دیده بان حقوق بشر هزاران کودک در سراسر جهان به عنوان سرباز در درگیری‌های مسلحانه خدمت می‌کنند. این پسران و دختران که برخی از آن‌ها حتی ۸ ساله هستند در نیرو‌های دولتی و گروه‌های مخالف مسلح خدمت می‌کنند. آن‌ها ممکن است در خط مقدم بجنگند، در مأموریت‌های انتحاری شرکت کنند و به عنوان جاسوس، پیام رسان یا دیده بان عمل کنند. گاهی دختران نیز به عنوان برده جنسی مورد سو استفاده قرار می‌گیرند.  

مستند «شغل جدید سربازان کودک» ساخته‌ی مادس السو کارگردان دانمارکی است که در ۲۰۱۶ ساخته و به نمایش در آمد و ۶۸ دقیقه است. فیلم توجه بسیاری را به نکاتی بسیار مهم درباب تجارت جنگ، بکار گرفتن سرباز از جهان سوم برای شرکت در جنگ‌های دیگر کشور‌های جهان سوم، جلب می‌کند. السو روزنامه نگار دانمارکی است و سال‌ها وقت خود را صرف تحقیق در مورد این مساله کرده است و در این مستند به نمونه‌های بسیار خاص سربازان سیرالئونی در جنگ عراق و افغانستان (البته بیشتر عراق) می‌پردازد.  

مستند کمی طولانی است، اما بدلیل اینکه به تجارت سرباز بویژه کودک سرباز‌ها در جنگ‌ها می‌پردازد به خوبی و منظم پیش می‌رود و مخاطب تمایل دارد که ادامه‌ی ماجرا و اتفاق‌های زنجیره‌وار را دنبال کند، به همین دلیل ریتم فیلم حفظ می‌شود و اطلاعات را به خوبی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. کارگردان که خود مشتاق این موضوع است به سراغ بهترین افرادی که در این جریان نقش داشته اند رفته و حتی با مزدورانی که هنوز در سیرالئون زندگی می‌کنند و زمانی کودک سرباز بودند، نیز مصاحبه می‌کند. در انتها به وضوح به ما نشان می‌دهد، که آمار‌ها درباره‌ی تعداد کودک سرباز‌ها نامعلوم است.  

فیلم به شرکت‌های خصوصی جنگ می‌پردازد، که با عنوان امنیت فعالیت دارند. چیزی که هنوز خیلی از مردم دنیا از آن بی خبرند و فکر می‌کنند که سربازان آمریکایی در عراق یا افغانستان و یا برخی جنگ‌های دیگر وجود دارد. همچنین فیلم قصد اصلی اش بیان کودک سرباز‌ها یا سربازان کوک است. یوری موسونی، رییس جمهوری اوگاندا در ابتدای فیلم درباره‌ی کودک سرباز‌ها می‌گوید: «اگر فکر می‌کنید جنگیدن بچه‌های ما را با مشکلات روبرو می‌کند، اشتباه می‌کنید، چون آن‌ها برای جنگیدن تربیت می‌شوند.»

فیلم نقدی بر شرکت‌های نظامی امنیتی است که در اصل از کودک سرباز‌ها و سربازان کشور‌های ضعیف با کمترین دستمزد و غذا و مکانی برای خوابیدن بر علیه دیگر کشور‌ها استفاده می‌کنند.  

السو با مزدورانی که از جنگ عراق برگشته اند، گفتگو می‌کند و همه خاطرات خود را از اینکه به چه دلیل به این کار روی آوردند را می‌گویند. فقر و بقا مهمترین عامل برای این بچه‌ها و همکاری با فرماندهانی است که آن‌ها را آموزش می‌دهند. همه‌ی آن‌ها اظهار داشتند که این شغل ما بود. حتی به راحتی از قطع کردن دستان کودکان و آدم‌های دیگر می‌گویند و با جزییات آن را بیان می‌کنند.  

فیلم اشاره به بزرگترین پیمانکار سرباز‌ها AEGIS (ایجز) و شرکت‌های فرعی دیگری، چون سیمیل، بیوولف سارسن و… دارد.  

تغییر شکل جنگ‌ها و تغییر رویداد‌ها پس از ۱۱ سپتامبر به این شرکت‌ها قدرت و ثروت بسیاری بخشید و در فیلم نشان می‌دهد که چگونه افراد در راس سیاسی و نظامی به این سیستم‌ها وارد می‌شوند تا از جنگ‌ها منفعت مالی ببرند.  

در فیلم افرادی، چون رییس جمهوری اوگاندا حضور دارد. همچنین کودک سربازان و مزدورانی که زمانی کودک سرباز بوده اند، استفان آرمسترانگ خبرنگار و نویسنده‌ی کتاب تجارت جنگ، پیتر سینگر نویسنده‌ی کتاب جنگجویان پیمانی، مایا مینستر کریستینسن استاد انسان شناسی دانشگاه دانمارک، سین مک فیت استاد دانشگاه جورج تاون و در بخش‌هایی رابرت اسپایسر که خود از افراد مهم در راس این شرکت هاست و در جنگ عراق نقش مهمی را داشته است را می‌توان دید.

مایا مینستر کریستینس درباره‌ی فرمانده‌ی اوگاندایی و نحوه‌ی آموزش و تفکراتی را که بیان می‌کند، می‌گوید و از مهمترین گفته هایش این است که این سربازان باید از میان اشراری که پتانسیل ایجاد مشکل در سیرالئون را دارند، استفاده شود، آن‌ها را انتخاب و به عراق بفرستند.  

فیلم نقد تندی است به جهان استعمار و بهره کشی انسانی که حالا چهره اش تغییر یافته است. شرکت‌های خصوصی نظامی-امنیتی و کودک سرباز‌ها را زیر سوال می‌برد و بر رابطه بین جنگ‌ها و شرکت‌های خصوصی جنگ افروزی و کودک سرباز‌ها بیشتر تاکید می‌کند.  

مدس السو، می‌تواند تاکید بر این موضوع را بیشتر کند و شاید بتواند روشنگری‌هایی در این زمینه داشته باشد. آنچه می‌تواند نگرانی‌هایی را بیشتر کند، گرفتار شدن کودکان به این ماجراست. در انتهای فیلم یکی از مزدوران جنگ عراق که کودک سرباز هم بوده به این اشاره می‌کند که کسی نگران مرگ من و جسد من نیست، چون من یک مزدور هستم و، اما جسد سرباز آمریکایی از عراق یا افغانستان برگشته، یک قهرمان است و در انتهای فیلم با یک سخنرانی از اوباما روبرو می‌شویم که:

تمام آمریکایی‌هایی که برای کشور خدمت می‌کنند، قهرمانند. ما مدیون فداکاری‌های آن‌ها هستیم.  

فیلم به تباهی انسانیت و قربانی‌های اصلی جنگ‌ها می‌پردازد. فیلم تلنگری است برای اینکه بگوید، کودکان قربانیان اصلی جنگ‌ها هستند کودکانی که با وقوع جنگ و هر گونه درگیری و اعتراض به میدان مبارزه فراخوانده می‌شوند و این نباید در کودکی اتفاق بیفتد و علی رغم تمام ممنوعیت‌های بکار گیری کودکان و نوجوانان در جنگ‌ها و درگیری‌ها باز شاهد چنین اتفاق‌هایی هستیم.  

مهگان فرهنگ

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما، تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۴۰۱، کدخبر:۱۸۳۵۴۹، cinemacinema.ir