شعار سال: آیین اعطای جوایز برگزیدگان پنجمین دوره جایزه مصطفی (ص)، شامگاه دوشنبه دهم مهرماه با حضور روح‌الله دهقانی، معاون علمی رئیس جمهور در اصفهان برگزار می‌شود.

برگزیدگان پنجمین دوره جایزه مصطفی (ص) در سال ۲۰۲۳ دانشمندانی از کشور‌های ایران، ترکیه، مصر، لبنان و کامبوج هستند که در حوزه‌های علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، علوم پایه و مهندسی حائز برتری و دریافت جایزه شده اند، امید فرخ زاد و احمد حسن به عنوان برگزیدگان غیرمقیم و مورات اویسال، سامیه خوری و احمد فوزی اسماعیل به عنوان برگزیدگان مقیم کشور‌های اسلامی این جایزه را به خود اختصاص داده‌اند.

توسعه نانوذره‌ها برای درمان بیماری‌ها؛ دستاورد امید فرخ زاد برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

امید فرخ‌زاد به طور مشخص پیشگام توسعه و آزمایش ترکیبی از نانوذرات چندکاربردی برای کاربرد‌های درمانی و پزشکی به منظور رساندن دارو‌های شیمی‌درمانی با کمک نانوذرات به سلول‌های سرطانی در بیماران سرطان بوده است.

وی همچنین در مورد بیماری‌های مرتبط با تصلب شرایین تحقیق و ابزار‌های نانویی رساندن دارو موسوم به پهپاد‌های زیست‌فروپاش (وسیله‌ای برای انتقال دارو که از مواد زیستی ساخته شده و بعد از استفاده در بدن از بین می‌روند) را طراحی کرده که نوع مشخصی از دارو را به بدن می‌رساند و موجب بهبود بیمار می‌شود.

ابزار‌های دارورسانی در اندازه‌های نانویی که می‌توانند نوع مشخصی از مولکول را با خود به ذخیره‌های چربی در شرایین حمل کنند، روشی جدید برای جلوگیری از حمله قلبی است که حدود ۸ سال قبل و در سال ۲۰۱۵ فرخ‌زاد به آن دست یافته بود.

یکی دیگر از دستاورد‌های فرخ‌زاد طراحی و توسعه نوعی برچسب کلاژن با نانوذره‌هاست که در واقع نوعی ربات زیست‌فروپاش کوچک است و برای بیماران دچار حوادث شدید استفاده می‌شود. جراحت‌های ناشی از تصادف‌های شدید می‌تواند موجب شکستگی‌های شدید استخوانی شود و بعد از عمل‌های ارتوپدی احتمال عفونت زیادی است.

این برچسب‌ها می‌تواند آنتی‌بیوتیک و دیگر دارو‌ها را برای تسریع بهبود استخوان شکسته و زخم به شکلی بهتر و کنترل‌شده‌تر نسبت به رویکرد فعلی، به موضع برسانند و از عفونت و جراحی‌های بعدی به این دلیل جلوگیری کنند.

کاوش مخازن نرم‌افزار؛ دستاورد احمد حسن برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

احمد حسن (متولد ۱۳۵۵، مصر) استاد دانشگاه کویینز کانادا، در سطح جهان در زمینه نرم‌افزار نامی شناخته شده است. مهم‌ترین حوزه‌های تحقیقاتی وی شامل نرم‌افزار، مهندسی نرم‌افزار، داده‌کاوی، کیفیت نرم‌افزار و شبکه اینترنت است. تحقیقات وی در زمینه نرم‌افزار موضوعاتی مانند کد و کدمنبع را باهم می‌آمیزد. پژوهش‌های او در زمینه داده‌کاوی شامل مولفه‌هایی مانند الگوسازی پیش‌بینی‌کننده، جنگل‌های تصمیم تصادفی، عیب‌یابی و نقص‌زدایی برنامه‌های نرم‌افزاری و یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی است.

مخازن نرم‌افزار یک حوزۀ چندرشته‌ای است که روش‌های مهندسی نرم‌افزار، داده‌کاوی، هوش مصنوعی و بازیابی اطلاعات را در آن با هم ترکیب می‌شود. محققان می‌توانند با به‌کارگیری این روش‌ها در داده‌های مخزن نرم‌افزار، اطلاعات خوبی در مورد فرآیند‌های توسعه، کیفیت و تکامل نرم‌افزار به دست آورند.

توسعه فناوری مخابرات نوری بی‌سیم زیر دریا، دستاورد مورات اویسال برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور مورات اویسال، استاد دانشگاه نیویورک ابوظبی و یکی از برگزیدگان مقیم کشور‌های اسلامی جایزه مصطفی۲۰۲۳ در گروه فناوری ارتباطات و اطلاعات با تحقیقات و مقالات بی‌شمار خود به توسعه فناوری مخابرات نوری بی‌سیم زیر دریا کمک شایانی کرده است.

مخابرات نوری بی‌سیم که نام دیگر آن مخابرات نوری فضای آزاد یا شبکه نوری بی‌سیم است، روشی برای انتقال داده با استفاده از نور به عنوان منتقل‌کننده پیام و مستلزم استفاده از ال‌ای دی نورگسیل برای ارسال و دریافت اطلاعات از طریق هوا یا فضا بدون نیاز به کابل فیزیکی یا سیم است و طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها برای کاربرد آن به کار می‌رود که از انواع مختلف نور شامل نور مرئی برای مخابرات بی‌سیم استفاده می‌کند.

تحقیقات در زمینه ام اس و یافتن راه درمان این بیماری، دستاورد سامیه جوزف خوری برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

سامیه جوزف خوری (متولد ۱۳۳۷، لبنان) استاد دانشگاه آمریکایی بیروت برای تحقیقات مفصل در مورد بیماری ام اس و استفاده از بیماری آنسفالومیت خودایمن تجربی به عنوان مدل حیوانی این بیماری برای درمان ام اس، برگزیده مقیم کشور‌های اسلامی جایزه مصطفی ۲۰۲۳ شده است.

این دانشمند علوم اعصاب برای ابداع رویکرد‌های جدید برای مراقبت از بیماران ام اس، تحقیق در مورد بیماری‌زایی و سازوکار تنظیم و تحمل در بیماری آنسفالومیلیت خودایمن تجربی (EAE) و سازوکار تنظیم و تاب‌آوری سیستم ایمنی بدن در این بیماری متمرکز است.

پروفسور خوری تحقیقات آزمایشگاهی در حال انجام دارد که از طریق موسسه ملی سلامت (NHI) واقع در مریلند آمریکا و انجمن ملی بیماری ام اس تامین مالی می‌شود و روی بررسی سازوکار‌های ایمنی در مدل حیوانی بیماری ام اس و برهم‌کنش سیستم ایمنی و سلول‌های بنیادی عصبی تمرکز کرده است.

اثر توسعه کاربرد‌های فناوری غشا در حوزه علوم پایه و مهندسی دستاورد احمد فوزی اسماعیل، برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

احمد فوزی اسماعیل (متولد ۱۹۶۶ مالزی) دانش‌آموخته مهندسی نفت و مهندسی شیمی معاون دانشگاه فناوری مالزی و یکی از برگزیدگان مقیم کشور‌های اسلامی جایزه مصطفی ۲۰۲۳ دانشمند عرصه مهندسی شیمی و متخصص در زمینه فناوری غشایی است.

وی بیش از ۱۳۰ جایزه علمی در سطح ملی و بین‌المللی دریافت کرده که از مهم‌ترین آنان می‌توان به جایزه آکادمی علوم جهان (تواس/ TWAS) (۲۰۱۹)، جایزه علوم مهندسی (۲۰۱۴)، جایزه مردکا در بخش دستاورد‌های علمی تحقیقاتی برجسته، جایزه دانشمند جوان اتحادیه کشور‌های جنوب شرق آسیا به اختصار آسه‌آن (۲۰۱۴)، جایزه آکادمی ملی و جایزه علم و فناوری سال بنیاد توری مالزی در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد.

فوزی اسماعیل همچنین در سال ۲۰۱۶ توسط سازمان رتبه‌بندی جهانی افراد دانشگاهی شانگ‌های به عنوان دانشمندی معرفی شد که بیشترین ارجاعات به مقالات او شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۲، کدخبر: ۲۰۰۱۲۸۶، borna.news