صنعت پتروشیمی ایران اما چالش‌های جدی برای بقا و توسعه خود دارد که کارشناسان موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد آن را به طور خلاصه و در چند بند آورده و راهکارهای برطرف کردن این چالش‌ها را ارایه کرده است. خام‌فروشی محصولات پتروشیمی یکی از چالش‌هایی است که شمار قابل اعتنایی از مدیران صنعت نفت به آن اعتراض دارند و در این نوشته نیز به آن اشاره شده است. گزارش حاضر را می‌خوانید:

چالش‌های پتروشیمی

- عدم توجه کافی به تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی

- فقدان سیاست‌گذار واحد برای توسعه زنجیره ارزش و تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در این زمینه

- عدم توجه کافی در زمینه ساخت واحدهای پتروپالایشگاهی

- قیمت‌گذاری نامناسب خوراک گاز واحدهای پتروشیمی

- توسعه اندک پتروشیمی‌های خوراک مایع و عدم توجه کافی به این پتروشیمی‌ها

- کمبود خوراک در واحدهای پتروشیمی

- بازار انحصاری مواد اولیه و عدم توسعه صنایع پایین‌دست پتروشیمی

- اتکا به صادرات محصولات با ارزش افزوده پایین

- اعطای مجوز احداث واحدهای پتروشیمی بدون ارزیابی‌های صحیح از وضعیت آینده بازار محصولات تولیدی آن‌ها

* راهکارها

تعیین نهاد متولی زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز: لازم است که متولی تکمیل زنجیره ارزش در صنعت نفت و گاز مشخص شود و مهم‌تر از آن می‌بایست اختیارات لازم نیز به او داده شود تا بتواند فرآیند تکمیل زنجیره ارزش را تسریع بخشد.

افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی با لحاظ فرآیند تکمیل زنجیره ارزش: برای تحقق این هدف می‌بایست طرح‌های ناتمام پتروشیمی را بر اساس درجه پیشرفت اولویت‌بندی نمود. همچنین با توجه به پتانسیل بالایی که صنایع میانی و پایین‌دستی صنعت پتروشیمی در ارزش آفرینی و اشتغال دارند باید به توسعه یکپارچه و تکمیل زنجیره ارزش در این صنعت اقدام نمود.

وضع عوارض صادراتی بر محصولات پایه پتروشیمی نظیر متانول، اتیلن و پروپیلن در راستای تکمیل زنجیره ارزش: وضعیت صادرات محصولات پتروشیمی کشور به‌گونه‌ای است که بخش اعظم این صادرات را محصولات پایه‌ای و سوخت‌ها تشکیل می‌دهند و سهم محصولات نهایی در سبد صادراتی کشور ناچیز است. حال‌آنکه ارزش محصولات نهایی بسیار بالاتر از محصولات پایه‌ای است و پتانسیل اشتغال‌زایی این صنایع نیز بسیار بیشتر است. ازاین‌رو لازم است برای ایجاد انگیزه در جهت سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی و توسعه این صنایع، جرائم و مشوق‌هایی در این صنعت وضع گردد.

توجه به احداث طرح‌های پتروپالایشگاهی: پتروپالایشگاه به معنای تجمیع و یکپارچه‌سازی پالایشگاه‌های نفت و مجتمع‌های پتروشیمی است و هدف از احداث آن‌ها افزایش سودآوری، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با استفاده از فناوری‌های مناسب و تولید محصولات با کیفیت و ارزش بالاتر، تأمین امنیت خوراک واحدهای پتروشیمی و نیز بهبود مدیریت یکپارچه واحدهای پالایشی و پتروشیمی است.

احداث واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی در کنار واحدهای بالادستی: واحدهای مختلف صنعت پتروشیمی به یکدیگر وابسته‌اند و معمولاً محصولات تولید شده در صنایع بالادستی به عنوان خوراک صنایع پایین‌دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازاین‌رو لازم است که برای کاهش هزینه‌ها، واحدهای پایین‌دستی در کنار واحدهای بالادستی احداث شوند.

اجرای متوازن طرح‌های توسعه بالادست زنجیره ارزش به منظور تأمین خوراک‌های موردنیاز صنعت پتروشیمی در زمان مناسب، مطابق با میزان برنامه‌ریزی شده: در سال‌های اخیر ظرفیت عملی تولید محصولات پتروشیمی کشور همواره پایین‌تر از ظرفیت اسمی بوده که یکی از مهم‌ترین دلایل این امر کمبود خوراک مورد نیاز واحدهای پتروشیمی بوده است. حال با توجه به اینکه واحدهای بالادستی پتروشیمی خوراک مورد نیاز واحدهای پایین‌دستی و نهایی را تأمین می‌نمایند، لازم است که اجرای متوازن طرح‌های توسعه بالادست زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی با جدیت دنبال شود.

افزایش ظرفیت پالایش نفت و میعانات گازی با لحاظ نمودن اصلاح الگوی پالایشی پالایشگاه‌های کشور: در این ارتباط باید تکمیل و بهره‌برداری از پالایشگاه‌های میعانات گازی با اولویت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و سیراف با مشارکت بخش خصوصی و همچنین ارتقای حداقل یک واحد پالایشگاهی به پتروپالایشگاهی پیچیده با هدف حداکثر سازی تولید محصولات پتروشیمیایی تا پایان برنامه ششم مدنظر قرار گیرد. از این گذشته باید سعی شود تا حدالامکان تولید محصولات سنگین پالایشگاه‌ها، نظیر نفت کوره کاهش یابد.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت 24، تاریخ انتشار: 18 اسفند 1395 ، کدخبر: 246488، www.saat24.com