شعارسال: تلاش بخش خصوصی و دولتی و دیپلماسی لبخند رییس جمهور توانستهاند بازار گردشگری ایران را داغ کنند. اما همه آنچه که شاید بتوان از آن به عنوان سونامی در حوزه گردشگری نام برد اگر تبلیغات و بازاریابی نداشته باشد ادامه نخواهد یافت و فروکش میکند. در واقع کارشناسان امر از بازاریابی و تبلیغات به عنوان یکی از بازوان نیرومند در توسعه گردشگری یاد میکنند این درحالی است که ایران حتی در نخستین گام بازاریابی، از داشتن یک شعار جامع گردشگری بی بهره است. از این رو با «مرتضی رحمانی موحد» معاون گردشگری کشور به بحث و گفت و گو درخصوص محتوای بستهّهای بازاریابی و تبلیغات گردشگری نشستیم.
همانگونه که مستحضر هستید، بازاریابی و تبلیغات یکی از ارکان مهم در توسعه گردشگری است. در این میان نمیتوان از نقش مهم شبکههای تلویزیونی خارجی در این خصوص چشم پوشی کرد چنانکه شاهد آن هستیم کشورهای همسایه ما همچون آذربایجان و ترکمنستان با اختصاص دادن ۱ و نیم تا ۳ دقیقه از تبلیغات شبکههای ماهوارهای به معرفی جاذبههای گردشگری خود توانستند نظر گردشگران را به خود جلب و به تبع این بازاریابی، رشد گردشگری را شاهد باشند. برنامه معاونت گردشگری برای حضوردر بازارهای تبلیغات جهانی و معرفی جاذبههای گردشگری در شبکهها و رسانههای دنیا چیست؟
بازاریابی و تبلیغات نه تنها در حوزه صنعت گردشگری یک اصل است بلکه در سایر زمینهها از تجارت گرفته تا معادن و … مورد توجه قرار میگیرد. در واقع همه حوزهها نیازمند ایجاد بستری برای معرفی، عرضه و جذب هستند تا واحدها و زنجیرههای وابسته به این حلقه بتوانند فعالیت کنند.
در حوزه گردشگری این موضوع ظریفتر و عامتر است. به این معنا که هم باید بسترها درست انتخاب شوند هم محتوا درست انتخاب شود. اگر بستر، محتوا و مخاطب درست در نظر گرفته نشود، ممکن است هزینهای که برای تبلیغات و بازاریابی انجام میشود به نتیجهای که مد نظر است و برای آن برنامهریزی شدهاست دست نیابد. در این حوزه چندین بستر برای ما روشن است. نمایشگاهّها یکی از این بسترها هستند. به این معنا که بتوانیم در عرصههای بینالمللی و در مناسبتها و رویدادها امکانات، خدمات و دفاترمسافرتی را مشارکت دهیم. همچنین حضور در محیطهای اجتماعی، شهری و فضاهای IT مهم است. در این حوزهها نیز باید نام و ظرفیتهای ایران معرفی شود. مالتی مدیا و شبکههای چند منظوره از CD گرفته تا شبکههای ماهوارهای ، وبلاگها و رسانهّها و… همه این حوزهها مخاطب و جامعه هدف ما هستند که درحال حاضر جایگاه و شان آنها درحال مطالعه و بررسی است. دست یابی به موفقیت در تمام حوزههایی که مطرح کردم در گرو آن است که تامین امکانات برنامهای و مادی در توان ما باشد تا بدانیم کدامیک از آنها را در چه زمانی انتخاب کنیم.
هنگامی که به زیرساختّهای اولیه در کار رسیدیم؛ نقطهای که همه اجزا به درستی در حرکت هستند، آن زمان میتوان متناسب با آن مسیرها و ایستگاهها و نقاطی که باید آنرا تقویت کند را هدفگذاری و اجرا کنیم. یکی ازاین روشها استفاده از شبکههای ماهوارهای و تلویزیونیاست. این امر یک اصل است و کسی نمیتواند آنرا رد کند اما برای معرفی خود در این عرصه باید محتوایی آماده داشتهباشیم.
برای آنکه بگوییم ایران زیباست و ما تخت جمشید داریم و … چیزهایی که سالهاست داریم میگوییم ، نیازمند پیام کلیدی که اسم آنرا برند، لوگو ، شعار قالب ، موسیقی قالب یا انیمیشن قالب یا هر چیز دیگری که میتواند مارا در آن عرصه پر رنگ و موفق کند هستیم. این مهم محتواست. اینکه اول با یک شبکه قرارداد ببندیم و بعد بگوییم چه کنیم روش مناسبی نیست. ما در حال حاضر روی محتوا کار میکنیم و چندین ماه است که فعالیت با شرکتهای متخصص امر که تهیه طرحها، بستههای تبلیغی و فرهنگی در حوزههای مختلف انجام میدهند را آغاز کردهایم.
بستههای مورد نظر که آماده شد با شبکههای تلویزیونی وارد رای زنی میشویم. تا زمانی که محتوا را آماده نداشته باشم وارد مرحله اجرا نخواهیم شد.از دیگر سو در صدد آن هستیم تا رسانهّهای خارجی را به ایران دعوت کنیم تا خودشان این تولید محتوا را داشته باشند و از بسترهای خود پخش کنند. این فعالیت را با آلمان و چین آغاز و با ترکیه تفاهمنامههای لازم را منعقد کردهایم. همچنین به زودی گروهی از شرق آسیا در ایران حضور خواهند داشت. همچنین از وبلاگ نویسها برای معرفی ایران بهره جستهایم تا از نظرات موثر آنها در فضای مجازی استفاده کنیم.
تولید محتوای تبلیغات و بازاریابی گردشگری که به آن اشاره کردید چه زمانی به مرحله ظهور میرسد؟
از آنجایی که فصل برگزاری بیشتر نمایشگاههای گردشگری در نیمه دوم سال است، زمان بندی که در نظر گرفتهایم این است که نرم افزار تبلیغ گردشگری باید تا پایان تابستان آماده شود.
در بخشی از صحبتّهایتان به شعار گردشگری اشاره کردید. تا آنجا که رسانهها در جریان امر تهیه شعار گردشگری کشور هستند به دستور «محمد علی نجفی» رییس سابق سازمان میراث و گردشگری، کمیتهای زیر نظر محمد بهشتی – مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری – برای طراحی شعار گردشگری، لوگو و تبدیل آن به برند گردشگری ایران شکل گرفتهبود. برایمان از وضعیت و شرایط این کمیته بگویید.
در همان زمان مطالعاتی درخصوص شعار گردشگری انجام شد و به دستور آقای نجفی، نتایج آن به معاونت گردشگری اعلام شد. در این میان برخی از افرادی که پیشنهادات خوبی هم داشتند معرفی شدند.
نگاه سازمان به شعار گردشگری اینگونه است که در مرحله نخست باید زیرساختهای لازم برای آنرا تهیه کنیم چراکه این شعار گردشگری سازمان میراث فرهنگی نیست بلکه شعار گردشگری کشور است. هنگامی که میخواهیم بگوییم، این شعار گردشگری جمهوری اسلامی ایران است و لوگوی آن اینگونه است؛ باید معنای آن این باشد که همه ارکان و اجزای خانواده گردشگری از این شعار حمایت کنند. این نیز همان مسیری را میخواهد که عرض کردم. یک مسیر جامع، مفاهمهای، دقیق که نتیجه آن بشود اجماع نظر خانواده گردشگری. از این شعار در بستر روز جهانی گردشگری استفاده خواهیم کرد تا این دیدگاه و توجه عموم مردم را به موضوع جلب کنیم و بتوانیم با این رویکرد از بهترینها به عنوان شعار گردشگری بهره جوییم.
کارگروه وجود دارد و تاکنون دو جلسه با آنها برگزار کردهایم. همچنین جلساتی با اساتید دانشگاه، صنعت و … برگزار کردهایم. کارگروه دیگری نیز در اداره کل بازاریابی و تبلیغات برقرار شدهاست. در این میان در صدد برگزاری همایش یک روزهای هستیم که جامع باشد و همه صنفها بتوانند نظراتشان را اعلام کنند.
پس میتوانیم امیدوار باشیم در روز پنجم مهرماه که روز جهانی گردشگری است، ایران دارای شعار گردشگری شود؟
بله. ان شاالله.
همانگونه که خودتان اشاره کردید شرکت در نمایشگاههای بینالمللی گردشگری از جمله راهکارهای اساسی در معرفی جاذبههای گردشگری ایران به جهانیان است. از برنامههای معاونت گردشگری برای حضور در نمایشگاهها بینالمللی گردشگری برایمان بگویید.
نمایشگاهها عرصه توان کشور در جذب گردشگر است. هنگامی که در نمایشگاهی شرکت میکنیم باید همانند مهمانی که میخواهیم در آن حاضر شویم از همه نوع آمادگی برخوردار شویم. دعوت شدهباشیم، لباس وامکانات خوب تدارک دیدهباشیم، آمادگی خوب، روی خوش و … داشته باشیم.
در این میان آییننامهای مربوط به نحوه حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی تدوین شدهاست که مراحل نهایی خود را میگذاراند که قاعده و پایهای برای نگاه به نمایشگاههاست. در این آیین نامه، نمایشگاهها، خاصیت، گرایش یا گستره و مفهوم و مخاطبی که دارند تعریف میشود. البته برنامهّهایی برای حضور در اکسپو ۲۰۱۵ میلان داریم که مسئولیت کمیته گردشگری آن به معاونت گردشگری سپرده شدهاست. برنامه ریزی مفصلی برای آن داریم که خود بستری شش ماهه است که میتوانیم با مخاطبان اروپایی و کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنیم و بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم. همچنین در صدد طبقهبندی نمایشگاههای موجود هستیم و بستر را برای حضور بخش خصوصی آماده میکنیم. بخش خصوصی گردشگری آماده باشد. از این تریبون این پیام را میرسانم که دفاتری که علاقهمند باشند و بخواهند در این نمایشگاهّها شرکت کنند باید با نوآوری بیایند. باید با معرفی مقاصد و مسیرهای جدید بیایند.
معیار ما برای انتخاب دفاتر برای حضور در این نمایشگاهها و حمایت ما از آنها رویکرد دفاتر به این سیاست است. به این معنا که مسیرها و مقاصد سنتی در جای خود، اما باید تلاش و بازاریابیهای لازم انجام شود تا به مقاصد کمتر شناخته شده دست یابند و به مسیرهایشان اضافه شود.
معضل و مشکلی که در حوزه بازاریابی و فروش بستههای سفر وجود دارد این است که درصد اندکی از دفاتر خدمات مسافرتی بسته سفر معرفی میکنند و مسیر گردشگری تعریف میکنند و بیشتر دفاتر خدمات مسافرتی که فعال هستند تنها فروشنده بستههای سفر هستند بدون آنکه خلاقیتی در این حوزه داشته باشند. چگونه میخواهید این مسئله را ساماندهی کنید؟
این پیام روشن را به دفاتر خدمات مسافرتی داخلی دارم: باید توان و ظرفیتهای خودرا افزایش دهند. از حالت واسطهای و فروش تورها باید به سمت تورسازی حرکت کنند و از تورسازی به سمت تنوع مقاصد و تنوع موضوع حرکت کنند. تور تخصصی هنرمندان، تور تخصصی معلولان، تور تخصصی کشاورزی، ورزشی و … دفاتر خدمات مسافرتی باید از این مدلی که تورهای چند هلدینگ تخصصی را میفروشند خارج شوند. در آینده، میزان ارزیابی ما از دفاتر بر اساس نوع مشارکت آنها در این فرآیند خواهد بود. درچنین شرایطی که رقابت شکل گیرد شاهد توزیع سفر در مکان و زمان خواهیم بود و مردم را به سمت سفر با تور رسمی تشویق میکنیم.
ما تا آخر سال رتبه بندی و ساماندهی دفاتر خدمات مسافرتی را خواهیم داشت. به نوعی که آژانسی که فقط تور فروش است تنها تورفروش باقی خواهد ماند و قطعا کسانی که تولید برنامه میکنند و اشتغالزاهستند، راهنما جذب میکنند، مقاصد جدید را درتورهای خود میآوردند و گردشگری خارجی را ساماندهی میکنند نسبت به سایر واحدهایی که فقط بلیط فروش هستند تفاوت اساسی خواهند داشت . تا پایان سال اطلاعات لازم برای آن اعلام خواهد شد.
بازارهای هدف ما کدام کشورها هستند؟
ما سه گروه کشور بازار هدف گردشگری داریم. بازار هدف سنتی همانند اروپا آمریکای شمالی ژاپن، بازارهای نوظهور مانند چین، سنگاپور، کره جنوبی، مالزی، نیوزلند، استرالیا و هند و کشورهای همسایه و مسلمان که برای آنبرنامههای خاصی از جمله گردشگری سلامت و زیارتی را در نظر گرفتهایم. هرسه این گروه ها در مرحله نخست کشورهایشان شناسایی شده است که حدود ۳۲ کشور هستند و اسامی آنها را به وزرات خارجه اعلام کرده ایم. این لیست پایه است و گاهی کم یا زیاد می شود اما تغییر خاص دیگری در آن رخ نخواهد داد. برای این گروهها برنامه ریزی خواهد شد. که به زودی اعلام می شود.
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری گردشگری ایران ، کدخبر: 644: www.gardesh.ir