ثروت‌آفرینی شهری از طریق احیای ظرفیت‌های شهرداری تهران

محمدحسین درودیان، کارشناس ارشد اقتصاد نظری و عضو نخستین دوره شورای شهر تهران، در مصاحبه با «ایران»، با تأیید عاجل بودن بحران مالی در شهرداری، به بیان راهکارهای ثروت آفرینی شهری با تأکید بر احیا و تقویت سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران پرداخت.

شعار سال: محمدحسین درودیان، کارشناس ارشد اقتصاد نظری و عضو نخستین دوره شورای شهر تهران، در مصاحبه با «ایران»، با تأیید عاجل بودن بحران مالی در شهرداری، به بیان راهکارهای ثروت آفرینی شهری با تأکید بر احیا و تقویت سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران پرداخت:

آقای درودیان همان‌گونه که انتظار می‌رفت آقای شهردار در نخستین روز کاری خود از بحران مالی شهرداری سخن گفتند، وضعیتی که در آن شهرداری قابلیت پرداخت حقوق‌های خود را ندارد و درآمدهای آن هم محقق نشده است. به نظر شما چه باید کرد؟

بله درست است، بحران مالی شهرداری تهران امری عاجل است، اما بگذارید آن را به بحرانی فوری تقلیل ندهیم. مسائل فوری و لحظه‌ای راهکارهای عاجل مدیریتی دارند: استقراض جهت رفع بحران‌های بسیار کوتاه مدت و مدیریت بدهی‌ شهرداری در کوتاه مدت و... اما به نظر من اگر شهردار محترم تهران از هم‌اکنون به‌عنوان فوریت عاجل، راهکارهای نهادی و اصلی رفع مشکل را شروع نکند، در خوشبینانه‌‌ ترین حالت نتیجه‌ای جز حفظ وضع موجود نخواهیم داشت که این، سرخوردگی عظیم پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان و عواقبی فراتر از شهرداری تهران را در پی خواهد داشت.

آن راهکارها چیست؟

من راهکارها را قبلاً عرض کرده‌ام، اتخاذ رویکرد «ثروت‌آفرینی» شهری، افزایش منابع درآمدی پایدارعمدتاً با اخذ عوارض و مالیات، همکاری با دولت و فعال کردن ظرفیت‌های مغفول مانده.

مگر ظرفیتی هم در شهرداری تهران مغفول مانده است؟

بله، در سال‌های اخیر چون راهکار درآمدزایی ناپایدار، آسان و در دسترس بوده، ظرفیت‌های ثروت‌آفرینی شهر، مغفول مانده است.

مثل چه ظرفیت‌هایی؟

مثل سازمان سرمایه‌‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران؛ ببینید این سازمان در اواخر دوران اصلاحات تعریف و طراحی شد و در سال 1382 اساسنامه آن به تصویب وزارت کشور رسید. ضرورت تغییر در زیربناهای نهادی و سازمانی جهت بهینه و پایدارسازی درآمدها، از آن زمان مد نظر بوده است. اما این سازمان و ظرفیت‌هایش کل دوران حیات خود را در دوره‌ای یکسر متفاوت در شهر تهران زیسته است و ارزیابی کارکرد امروزین آن، نشان‌دهنده بی‌توجهی کامل به رویکردهای ضروری ای است که این سازمان برای تحقق و اجرایی‌سازی آنها تشکیل شده بود. نگاهی به اهداف و وظایف این سازمان طبق اساسنامه اش، به روشنی گویای این فرصت‌هاست:

- ایجاد ظرفیت‌های جدید و تنوع‌بخشی به زمینه ‌های سرمایه گذاری

- انجام مطالعات و شناخت فرصت‌های جدید سرمایه گذاری

- ایجاد شرایط تسهیل جذب سرمایه و سرمایه‌ پذیر کردن حوزه‌‌ها و موضوعات مختلف شهر

- تسهیل‌گری فرآیندهای اجرایی سرمایه‌‌گذاری برای سرمایه‌گذاران

- ایجاد تنوع و استفاده از شیوه‌‌های مختلف، متفاوت و نوین تأمین منابع‌مالی

همه از وظایف و اهداف سازمان است؛ همچنین این سازمان امکان تعریف ساختارهای شراکتی جدید در زیرمجموعه شهرداری (ایجاد شرکت‌های تخصصی، شرکت‌های سهام- پروژه، شرکت‌های پروژه‌ای و...)، به منظور محقق کردن سهم بری شهرداری در فرآیندهای اقتصادی سرمایه پذیر و ارزش آفرین شهری را داراست.

هم‌اکنون به این ظرفیت‌ها توجه نمی‌شود؟

یک مثال به روشنی پاسخگوی سؤال شماست: در سایت سازمان اگر چه اشاره‌ای گذرا به حوزه‌‌های سرمایه پذیر شهری شده، اما با ورود به بخش فرآیند اجرایی سرمایه گذاری، صرفاً دو بخش تعریف شده است: شیوه‌های قراردادهای مشارکتی «ملک از شهرداری» و شیوه قراردادهای مشارکتی «ملک از بخش خصوصی»! مشاهده می‌شود که عملاً تنها کارکرد سازمان، کارگزاری فرآیندهای اداری مشارکت شهرداری در ساخت و ساز (یعنی منبع درآمد ناپایدار) است!

به‌طور کلی هم‌اکنون این سازمان، در ساختار اداری شهرداری تهران جایگاهی ندارد؛ ساختار سازمانی‌اش و آنچه عملاً شکل گرفته، به دلیل ضعف کارشناسی ناکارآمد است. (برای مثال معاونت سرمایه‌گذاری این سازمان به معاونت اجرایی تشریفات مناقصه فروکاسته شده است)؛ از اهداف و وظایف راهبردی خود منحرف و عملاً بواسطه فروش اموال و سهام سرمایه‌ای شهرداری به بخش خصوصی یا درنهایت ساختار اداری انجام تشریفات مناقصات تبدیل شده است و امکانی برای مشارکت و حتی ارتباط با سرمایه‌گذاران دیگر (سرمایه‌‌گذاران داخی و خارجی، سایر بخش‌های عمومی و سرمایه‌گذاران خرد مردمی متناسب با طرح ها) فراهم نیاورده است. و اصولاً برای طرح های متنوع آمادگی اولیه (دستورالعمل و آیین‌نامه‌های اجرایی) هم ندارد.

راهکار پیشنهادی شما چیست؟

احیای این سازمان به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم که هم‌اکنون در اختیار شهرداری است. ابتدا باید جایگاه آن سازمان در شهرداری تهران و بدنه مدیریتی آن ارتقا یابد و به یکی از سازمان‌های اصلی شهرداری تبدیل شود و مدیرانی ارشد و ملی مسئولیت آن را بپذیرند، همچنین این سازمان باید به‌ طور سیستماتیک همه طرح های ورودی به شهرداری را از منظر درآمدی و ثروت‌آفرینی شهری مورد ارزیابی قرار دهد و درصورت نیاز آنها را اصلاح، مدیریت و نظارت کند و خود را به‌عنوان نهاد متولی سرمایه ‌پذیری تهران در اقتصاد ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی تثبیت کند، البته این ارتقای جایگاه خود مستلزم آماده شدن درونی این سازمان است.

اهم موارد این آمادگی چیست؟

- ارتقای سطوح مدیران به مدیرانی ارشد و در سطح مدیران ملی

- اصلاح ساختار و تقویت بنیه کارشناسی

- تجهیز سازمان به شیوه‌های اجرایی مشارکت مانند شراکت عمومی خصوصی (PPP) یا شراکت عمومی خصوصی اجتماعی (PSPP) و...

- تهیه فهرست طرح ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و استانداردسازی طرح‌های اولویت‌دار

- تجهیز شرکت به ابزارهای مالی تأمین سرمایه به‌صورت تخصصی (بازار سهام، صندوق‌ها، اوراق، سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی و...)

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از موسسه مطبوعاتی ایران ، تاریخ انتشار 30 شهریور96، کدمطلب:200700، www.iran-newspaper.com