شعارسال: ساخت و پرتاب انواع ماهواره ها که در مجموع یک اقتصاد 260 میلیارد دلاری را شکل می دهد، بخش مهمی از صنعت فضایی است که از این میزان ارائه خدمات ماهواره ای مهم ترین بخش درآمدزایی را دارد؛ به طوری که تا پایان سال 2016 میلادی، در مجموع هزار و 459 ماهواره عملیاتی در مدار قرار گرفتند.

همزمان با هفته جهانی فضا (4 تا 10 اکتبر/ 12 تا 18 مهر) به عنوان رویدادی بین المللی که با برنامه های مختلف ملی از جمله برپایی نمایشگاه ها و گزارش دهی برخی نهادهای فعال در زمینه توسعه صنایع فضایی همراه است، با رییس پژوهشگاه فضایی ایران گفتگو کردیم.

حسن حدادپور در مورد چرایی عملیاتی نشدن صنعت ساخت و پرتاب ماهواره ها در کشور گفت: کلا دو نوع ماهواره سنجشی و مخابراتی داریم؛ ماهواره های سنجشی عموما دارای فناوری هایی هستند که این فناوری ها در دنیا ظرف 50 سال قبل جا افتاده اند و کشورهایی که این اندازه در توسعه فناوری های یادشده سابقه ندارند توانسته اند به آن برسند ولی شرایط تحریم را نداشته اند.

***خودمان باید به همه فناوری های مورد نیاز ماهواره دست یابیم

رییس پژوهشگاه فضایی ایران ادامه داد: در حقیقت بعضی طرف ها فناوری را حاضر و آماده دریافت کرده و خرید می کنند؛ اما این امر برای کشور ما متصور نیست زیرا محصولات فضایی حتی از محصولات نظامی نیز درجه بالاتری دارند و کشورهای صاحب این فناوری آن را در اختیار ما قرار نمی دهند.

حدادپور تصریح کرد: ما ناگزیر هستیم فناوری های این حوزه را شناسایی و قبل از جمع آوری محصول زیرسیستم را در کشور تولید کنیم.

*** سبد فناوری فضایی شامل 30 فناوری کلیدی است

وی ادامه داد: پژوهشگاه در یکی دو سال گذشته سبد فناوری فضایی شامل 30 فناوری کلیدی را شناسایی کرده و با همکاری مجموعه های داخل پژوهشگاه، شرکت های دانش بنیان و دانشگاه ها در حال توسعه آن است. پس از توسعه فناوری ها، طراحی و توسعه سیستم ماهواره در قالب پروژه های ماهواره ای عملیاتی اجرا خواهد شد.

استاد دانشکده هوافضا دانشگاه صنعتی شریف گفت: تاکنون از چند ماهواره ای که در کشور پرتاب شده است، ماهواره های امید، نوید و فجر موفق بوده و اهداف تعیین شده از پرتاب آن یعنی توسعه دانش و فناوری محقق شده است، ولی این ماهواره ها عملیاتی نبوده اند.

***ماهواره سها با رزولوشن 15 متر و وزن 150 کیلوگرم تا 2 سال آینده در مدار لئو

حدادپور تاکید کرد: در حوزه ماهواره های سنجشی یا تصویربرداری ماهواره سها را داریم که با رزولوشن 15 متر و وزن 150 کیلوگرم طراحی شده و ظرف 2 سال آینده با پرتابگر داخلی سیمرغ پرتاب می شود.

وی افزود: البته دانشگاه های علم و صنعت و صنعتی امیرکبیر هم دو ماهواره سنجشی در برنامه دارند که انتظار می رود همزمان با سها آماده پرتاب باشند و مقداری از نیازهای کشور را در زمینه تصاویر مورد نیاز براورده کند، ضمن اینکه سازمان فضایی نیز یک ماهواره خارجی را در دست خرید از یک کشور خارجی دارد که گفته می شود با پرتابگر خارجی در مدار قرار خواهد گرفت.

***ماهواره های مخابراتی گلوگاه های فناورانه دارند

عضو هیات داوران دهمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف همچنین در مورد ماهواره های مخابراتی به دلیل اهمیت بیشتر آنها در ارائه سرویس ها گفت: ساخت ماهواره های مخابراتی یک تا دو گلوگاه فناورانه دارند؛ وزن این ماهواره ها به شدت نسبت به وزن ماهواره های سنجشی بیشتر است و اگر ماهواره سنجشی روزآمد 500 تا 600 کیلوگرم وزن داشته باشد ماهواره های مخابراتی 4 تا 6 تن وزن دارند.

وی با اشاره به ماهواره های مخابراتی تحقیقاتی ناهید 1و 2 توضیح داد: ماهواره ناهید1به وزن 50 کیلوگرم آماده و در صف پرتاب است و نمونه مهندسی ماهواره ناهید 2 نیز آماده شده که بعد از آن باید نمونه پروازی طی یک تا دو سال آینده ساخته و پرتاب شود.

***ماهواره های ناهید 1 و 2 عملیاتی نیستند؛ فقط تحقیقاتی

حدادپور در پاسخ به این سوال که ماهواره های ناهید 1 و 2 عملیاتی خواهند بود و امکان ارائه خدمات را دارند یا خیر، گفت: این ماهواره ها تحقیقاتی و مخابراتی هستند و برای سنجش فناوری های توسعه داده شده به فضا پرتاب می شوند؛ ولی بر اساس برنامه عملیاتی پژوهشگاه بعد از اینها اولین ماهواره مخابراتی کشور به وزن 1 تن ساخته می شود که انتظار داریم تا سال 1400 آماده شود و از پرتابگر داخلی قابل پرتاب باشد و اگر نبود باید از پرتابگرهای بین المللی استفاده کنیم.

وی در توضیح این ماهواره ها افزود: اولین پیشران فضایی را در ناهید 2 به کار می گیریم؛ در حالی که استفاده از پیشران در فضا در ماهواره هایی که تاکنون فرستادیم انجام نشده است.

***استفاده از پرتابگر خارجی متداول است؛ اما نه برای ما

حدادپور در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از پرتابگرهای خارجی به ویژه با اتفاقات اخیر برای ماهواره مصباح ممکن است یا خیر، توضیح داد: اخیرا روسیه ماهواره 6 تنی را برای چین پرتاب کرد؛ در حالی که چین توانایی پرتاب ماهواره را دارد. اما وضعیت روابط کشورها با هم فرق دارد.

حدادپور گفت: بهترین حالت این است که طبق نقشه راه برنامه فضایی کشور پرتابگر داخلی در سال 1400 قابلیت پرتاب محموله حدود 1 تن داشته باشد. برنامه فضایی کشور در حوزه پرتابگر و ماهواره از قبل تدوین شده و این پرتابگر داخلی باید بتواند ماهواره را در مدار لئو تحویل دهد.

وی یادآور شد: اگر همه اجزای این برنامه با هم پیش برود این اتفاق می افتد و در غیر اینصورت باید آن زمان برای پرتاب ماهواره فکر دیگری کرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار: 17 مهر 1396 ، کدخبر: 82689758 ، www.irna.ir