شعارسال:بعد از شکست عربستان در به آشوب کشاندن لبنان از طریق استعفای سعد حریری، به نظر می رسد فاز جدید حمله به حزب الله برای محدود کردن و از بین بردن قدرت آن در دستور کار قرار گرفته است.

نگاهی به شروط حریری موئد این مطلب است که ریاض درصدد است تا از طریق فشارهای سیاسی به اهداف خود دست پیدا کند.

سعد حریری، نخست وزیر لبنان روز 13 آبان ماه در اقدامی ناگهانی و غیرمعمول و از ریاض با قرائت بیانیه ای در تلویزیون العربیه از سمت خود استعفا کرد. استعفای حریری با توجه صلح و ثبات حاکم در لبنان بسیار غیر عادی و عجیب قلمداد شد؛ چرا که سال گذشته لبنان پس از حدود دو سال و نیم درگیری و اختلاف میان گروه ها و جریانات سیاسی بر سر انتخاب رئیس جمهور توانست این بحران را پشت سر بگذارد و میشل عون با توافق احزاب بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند.

کناره گیری نخست وزیر لبنان از یک کشور خارجی باعث رواج گمانه‌ هایی شد که احتمالاً حریری تحت فشار عربستان و محمدبن سلمان چنین تصمیمی گرفته است. در این راستا از همان لحظه استعفای حریری از سوی مقامات و رسانه های منطقه و بین المللی این موضوع مطرح شد که نخست‌وزیر در عربستان تحت نظر یا حتی در بازداشت می باشد. تقارن استعفای حریری با دستگیری تعداد بسیار زیادی از شاهزاده ها و مقامات سعودی و نگهداری آن ها در هتل ریتز کارلتون موجب باورپذیرتر شدن این گمانه از سوی افکار عمومی جهانی شد.

در این بین واکنش هوشمندانه میشل عون و سید حسن نصرالله از تاثیرگذاری این اتفاق بر معادلات صحنه سیاسی لبنان جلوگیری کرد. به عقیده بسیاری از تحلیل گران استعفای حریری در راستای تحقق ایجاد بی ثباتی و به آشوب کشاندن لبنان طراحی شده بود. اما عدم تحقق چنین اتفاقاتی موجب شد که سناریوی ابتدایی محمد بن سلمان شکست بخورد و افتضاح به بار بیاید.

میشل عون از همان ابتدا استعفای حریری را تحت فشار عربستان دانست و در طول این مدت دائماً تاکید می کرد که نخست وزیر در ریاض در بازداشت بسر می برد. عون گفت که منتظر بازگشت حریری از بیروت می ماند تا دلایل استعفا را از ربان خود وی بشنود.

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان نیز عربستان سعودی را به عنوان عامل اصلی ایجاد بحران در لبنان معرفی و تأکید کرد: از آنجایی که این استعفا با زور و اجبار سعودی ها و بدون میل و اراده شخصی الحریری صورت گرفته است، از نظر ما مشروعیت قانونی ندارد. حریری باید به لبنان برگردد تا مشخص شود در ریاض چه اتفاقی رخ داده است.

چرا حریری استعفا داد؟

استعفای سعد حریری یک روز بعد از دیدار با علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری صورت گرفت. به همین دلیل از همان ابتدا آگاهی از مسائل مطرح شده طرفین در این دیدار مورد توجه قرار گرفت. در این بین رسانه های نزدیک به عربستان صحبت هایی را از قول حریری منتشر کردند مبنی بر اینکه نخست وزیر در گفت‌وگو با ولایتی به دخالت‌های ایران در امور داخلی لبنان اعتراض کرده و کار به پرخاش و تهدید هم کشیده است اما ولایتی این شایعات را تکذیب کرد.

علی اکبر ولایتی روز 23 آبان ضمن تاکید بر این موضوع که « مذاکرات ما تند و خشن و تهدیدآمیز نبود» گفت:« ایشان{منظور سعد حریری است} می‌خواست به‌نوعی بین ایران و عربستان سعودی وساطت کند و ما تأکید کردیم که ما مشکلی با عربستان سعودی نداریم اما اینکه سعودی‌ها بیش از 2 سال مردم یمن را بمباران می‌کنند و این کشور را محاصره کردند و 700 هزار نفر دچار وبا شدند. این دیگر ربطی به سیاست ندارد و به خاطر مسائل انسانی هم که شده با یمنی‌ها مذاکره کنند».

در این بین پایگاه خبری النشره با انتشار گزارشی ابعاد دیگری از درخواست عربستان از ایران را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، ملک سلمان از پوتین درخواست کرده بود تا در سفر به تهران اختلافات بین ریاض و تهران را برطرف کند. در این راستا سعودی ها بعنوان امتیاز خواهان نفوذ بیشتر در عراق، سوریه و یمن شده بودند. اما پاسخ ایران که توسط هیئتی به ریاست علی اکبر ولایتی به سعد حریری انتقال یافت، منفی بوده است. از این رو بلافاصله حریری به سمت عربستان پرواز می کند تا جواب ایران در این باره را به آنها برساند. اما در عربستان حریری مجبور به استعفا برای تحت فشار قرار دادن حزب الله و ایران می شود و خود نیز در بازداشت محمد بن سلمان گرفتار می شود.

ورود کشورهای اروپایی به ماجرای استعفای نخست وزیر

استعفای جنجالی حریری موجب حرف و حدیث‌های بسیاری در سطح جهانی شد و اکثریت کشورها عنوان کردند که این اقدام با اجبار و فشار سعودی ها صورت گرفته است. این اتفاق باعث شد طرف‌های خارجی به میانجی‌گری برای حل بحران ورود کنند. گفته می شود امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر و صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت سه تن از مقامات عالی‌رتبه خارجی بودند که تلاش داشتند این بحران را با کمترین هزینه برای لبنان و عربستان حل و فصل کنند.

در این بین سیاست دیکتاتورمابانه بن سلمان باعث شد حتی صدای برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان نیز درآید. از یک سو زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان در سخنانی تند و انتقادی علیه مقامات سعودی اعلام کرد که رفتار ریاض با حریری غیرقابل قبول است. از سوی دیگر به نوشته روزنامه الاخبار چاپ لبنان، امانوئل مکرون در تماس با دبیر کل سازمان ملل به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای بین المللی کردن این بحران اقدام کرد. ظاهراً مکرون تهدید کرده بود که حریری باید عربستان را ترک کند در غیر این صورت فرانسه به شورای امنیت سازمان ملل متحد توسل خواهد جست. بدلیل همین تحولات بود که در نهایت سعد حریری ۱۸ روز بعد از استعفای بحث برانگیز و پرابهامش به بیروت بازگشت.

سناریوی بعدی عربستان برای لبنان چه خواهد بود؟

از آن جا که هنوز فرزندان حریری در عربستان حضور دارند و نخست وزیر لبنان اموال و سرمایه بسیاری در این کشور دارد به نوعی می توان گفت آینده حریری توسط آل سعود به گروگان گرفته شده و او ناچار به تبعیت از اوامر بن سلمان می باشد. از سوی دیگر از آن جا که گفته می شود حریری ارتباط نزدیکی با محمد بن نایف، ولیعهد سابق عربستان و دیگر شاهزاده های بازداشت شده دارد حکام جدید سعودی ابایی از قربانی کردن وی ندارند.

بازپس گیری موقتی استعفا از سوی حریری( به تاکید خود نخست وزیر لبنان) را نیز می توان اهرم فشار جدید بعد از شکست در سناریوی اولیه و عدم به آشوب کشیدن لبنان دانست. نگاهی به شروط اعلامی حریری این گمانه زنی را تقویت می کند. به گزارش الشرق‌الاوسط سعد حریری برای پس گرفتن استعفایش سه شرط پایبندی به توافق طائف(خلع سلاح حزب الله)، در پیش گرفتن سیاست بی‌طرفی لبنان و آسیب نرساندن به روابط لبنان با کشورهای عربی را تعیین کرده است.

در واقع پیروزی های محور مقاومت در منطقه(از عراق و سوریه تا یمن) و نقش تعیین کننده حزب الله در نبرد با تکفیری ها موجب شده که محور عربی- عبری- غربی از هر طریقی بدنبال ضربه زدن به این گروه سیاسی باشد. به همین دلیل است که عربستان همزمان با کنگره آمریکا در پی اعمال فشارهای سیاسی اقتصادی به حزب الله لبنان می باشد. ناگفته پیداست همه این تلاش ها در راستای تضعیف و از بین بردن بازوهای منطقه ای محور مقاومت می باشد تا در مرحله با هسته مرکزی یعنی ایران برخورد شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سایت الف ،تاریخ انتشار 5 آذر96،کدخبر: 3960905053، www.alef.ir