در هنگامه بررسي گزينه هاي پيشنهادي به هيات دولت براي تصدي مسئوليت استانداران، بازار گمانه زني درباره مصاديق داغ بوده است.
به گفته علي اکبري نماينده مردم شيراز در مجلس شوراي اسلامي، برخي افراد يا خود يا با واسطه به طرح نام خويش را به عنوان گزينه تصدي مسئوليت استانداري در محافل مطرح کرده اند.
در اين ميان، فعالان سياسي اجتماعي در برخي استانها با توجه به ظرفيت ها و ويژگي هاي استان خود، بکارگيري استاندار بومي را خواستار شده بودند.
در اين راستا، خبرگزاري جمهوري اسلامي استان فارس در ميزگردي تخصصي با حضور چهار تن از استادان دانشگاه شيراز با تخصص هاي مختلف، به بررسي معيارهاي شايسته گزيني استانداران پرداخت.
آنچه استادان دانشگاه در اين ميزگرد بر آن تاکيد کردند، اين بود که معيار بومي يا غيربومي در سازوکار تعيين مديران ارشد در عصر کنوني، ايده اي منسوخ شده و ساده لوحانه است و معيارهاي مهم تري در اين زمينه وجود دارد.
اين ميزگرد تخصصي و اختصاصي ايرنا در راستاي تحکيم مناسبات رسانه و دانشگاه، به ميزباني دانشگاه شيراز برگزار شد.
اين ميزگرد در حالي برگزار شد که تاکنون چند تن از استانداراني که در اجراي قانون منع بکارگيري بازنشستگان در مناصب مديريتي از مسئوليت کناره گيري کرده اند، از سوي هيات دولت نهايي شده اند و انتخاب چند تن ديگر از استانداران نيز در فرايندهاي کارشناسي هيات دولت قرار دارد.
رئيس جمهوري 27 شهريورماه 97 در اجراي اصل يکصد و بيست و سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، «قانون اصلاح قانون ممنوعيت بکارگيري بازنشستگان» مصوب مجلس شوراي اسلامي را جهت اجرا به سازمان اداري و استخدامي کشور ابلاغ کرد.
** بي معنا بودن بومي بودن استانداران در نگاه توسعه اي
استاد دانشکده مهندسي برق و کامپيوتر و عضو هيات امناي دانشگاه شيراز در اين ميزگرد تخصصي گفت: در مبحث تعيين استاندار، توجه به شاخصه `بوميبودن` بيمعناست؛ اما اين پارامتر بسيار بر تصميمگيريها تاثير ميگذارد.
دکتر سيد علي اکبر صفوي با اشاره به اينکه دولت ائتلافي در ايران معنا ندارد، بيان کرد: با وجود اين، ائتلافي نبودن دولت در ديگر کشورها نشدني است، در موضوع نگاه قومگرايانه هم همين وضعيت بر استان ها حاکم است، هر يک از اقوام که بر سر کار ميآيد ميخواهد همه ساختار را از ميان قوم و طايفه خود برگزيند.
اين استاد دانشگاه افزود: بروز اين مساله نشان ميدهد نگاه ما به مسائل دچار اشکال است. بايد بدانيم يکي از راههاي بهرهگيري کامل از ظرفيتها حضور همه اقوام و قوميتها در کنار هم و بهکار گرفتن همه آنها در ساختار است و اين مبناي نگاه توسعهاي است.
صفوي با بيان اينکه در کشورهاي ديگر، چون سياستمداران بايد به رسانه پاسخگو باشند، به اتاق فکري قوي نياز دارند، بيان داشت: فضا در کشور ما گروهکي است؛ نه رقابتي و بر اين اساس من هيچوقت پاسخگوي اعمالم نيستم.
عضو هيات علمي دانشگاه شيراز افزود: برهمين اساس مدير ارشد استان بايد با برخورداري از نگاهي توسعهاي، ديدگاههاي متحولکننده دنياي امروز را نيز بشناسد.
وي با تاکيد بر ضرورت برخورداري از درک تحولات توسعهاي در بعد جهاني، عنوان کرد: در دنياي امروز کسي درباره مدير بومي يا غير بومي حرف نميزند و اين معيار يکي از سادهلوحانهترين ملاکهايي است که براي انتخاب مديران مطرح ميشود.
صفوي افزود: اينکه استانداري بومي باشد يا غيربومي اهميتي ندارد؛ چراکه در جهان امروز رؤسا در مناصب مختلف بعضا تا 20 سال رياست ميکنند و پس از آن، براي انتخاب جانشين آن مدير با توجه به درايت و تخصص تصميمگيري ميشود.
وي در همين زمينه اشاره کرد: در بسياري از کمپانيهاي بزرگ دنيا مديران را از کشورهاي مختلف و بر اساس سوابق، علم، سواد و تجربه بر ميگزينند، نه بر اساس محل زندگي يا تولد.
استاد دانشگاه شيراز ادامه داد: توجه به معيار بوميبودن يا نبودن در انتخاب استاندار دو ريشه دارد؛ يا اينقدر بيسواديم که معناي اين منصب، کار و توسعه امروز را درک نميکنيم يا ميفهميم اما منافع گروهي قومي و فردي را بر منافع جامعه ترجيح ميدهيم.
وي ادامه داد: بر اين اساس وقتي فردي تمايل دارد کسي از نزديکانش را بر سر کار بياورد که بومي نيست، بر عنصر غيربومي بودن تاکيد ميکند و فردي که ميخواهد نزديکانش در منطقهاي خاص را بر سر کار آورد، بر بومي بودن پاي ميفشارد.
صفوي تاکيد کرد: استاندار بايد بر اساس ملاکهاي لازم و ضروري توسعه و تحول گزينش شود؛ از همين رو، اگر قرار است تحول صورت گيرد، گروهکبازي فايدهاي ندارد.
وي با اشاره به اهميت شناخت گوناگوني و تنوع قومي و مليتي در دنياي امروز، ابراز داشت: براي انتخاب مربي فوتبال در همه کشورها به بررسي گزينههاي واجد شرايط ميپردازيم و به تجارب جهاني نگاه ميکنيم؛ اما براي انتخاب استاندار ملاک بومي بودن يا نبودن در نظر ميگيريم.
** تغيير مداوم استانداران کمر فارس را شکست
عضو هيات امناي دانشگاه شيراز با بيان اينکه تغيير پياپي استانداران در فارس کمر استان را شکسته است، گفت:در دولت يازدهم و دوازهم سه استاندار در فارس تغيير کرد، اين همه تغيير و تحول بايد متوقف شود چراکه زماني براي کار کردن باقي نميگذارد.
صفوي خاطرنشان کرد: کساني که در کشور جايگاه امنيتي دارند و در حوزه حفظ و تثبيت و سلامت نظام فعاليت ميکنند بيش از همه مراجع و سازمانها کوتولهپروري و مديرکشي ميکنند.
عضو هيات علمي دانشگاه شيراز راز موفقيت و توسعه استان را همدلي و خروج از تفرقهگراهي، نگاه گروهکي و خودمحورانه دانست و اظهار داشت: بايد پذيرفت جهان بر اساس مشاورهمحوري ميچرخد.
وي برخورداري از تجربه در حوزه علم، اقتصاد و مديريت را از ويژگيهاي مدير ارشد استان برشمرد و گفت: ريشه مشکلات کشور در سوءمديريت است؛ بدينمعنا که اگر مديري واقعا مديريت و برنامهريزي را بفهمد و بتواند با شاخصهايي سخن بگويد که قابل ارزيابي و بررسي باشد موفق ميشود.
** فارس در انتظار استاندار جديد
انتخاب استاندار فارس باتوجه به اهميت اين استان در منطقه و جايگاه خاص آن در جنوب کشور و نيز برخورداري از ظرفيتهاي توسعهاي فراوان اهميتي ويژه دارد؛ اين گروه از استادان دانشگاه ويژگيهاي لازم براي تعيين استاندار فارس را از منظرهاي مختلف برشمردند.
اسماعيل تبادار استاندار فارس در زمره 14 استاندار بازنشسته استانهاي کشور قرار گرفت که در اجراي قانون منع بکارگيري بازنشستگان در مناصب مديريتي، 26 آبانماه گذشته از اين سمت کنارهگيري کرد و يداله رحماني با حکم وزير کشور سرپرست استانداري فارس شد.
در اين ميان، گزينش استاندار فارس که دولت يازدهم و دوازدهم دستخوش سه تغيير شده است، از اهميتي ويژه برخوردار است؛ چرا که فارس از استانهاي پهناور با تنوع قومي و مذهبي بهشمار ميروند و از لحاظ استراتژيک جايگاهي ويژه در جنوب کشور و تعاملات بينالمللي منطقه دارد.
** تمرکززدايي چالش مهم استاندار فارس
در ادامه اين ميزگرد، استاد اقتصاد و مدير بودجه و تشکيلات دانشگاه شيراز با بيان اينکه نهادههاي ما به ستانده تبديل ميشود؛ اما ستاندهها به دستاورد بدل نشده است، گفت: استاندار بايد به توسعه مبتني بر برنامه معتقد باشد.
دکتر روحالله شهنازي خاطرنشان کرد: برنامههاي توسعهاي در کشور بدون توجه به تعادل و توازن منطقهاي صورت ميگيرد و همين موضوع باعث تمرکز شده است.
وي افزود: تمام فعاليتهاي اصلي کشور در تهران متمرکز شده است؛ درحاليکه در جهان انواع پايتختها شناخته شده است که در هر کشور بهصورت جداگانه در ميان شهرهاي مختلف تقسيم شده است؛ از همين رو شاهد هستيم که مسير مهاجرتي به سمت تهران است.
عضو هيات علمي دانشگاه شيراز عنوان کرد: همين نگاه متمرکز توسعه در فارس با محوريت شيراز ديده ميشود و سبب شده روند حرکتي از شهرستانها به سمت شيراز باشد.
شهنازي اظهار داشت: اگر استاندار آينده فارس فکري براي حل اين معضل نکند در 20 سال آينده 80 درصد جمعيت استان در شيراز مستقر خواهد شد و از تخليه روستاها به سمت تخليه شهرهاي کوچک و کم جمعيت شدن شهرهاي متوسط خواهيم رفت؛ از همين رو سياست استاندار بايد ايجاد تعادل در توسعه منطقه باشد.
وي با بيان اينکه انتخاب مديران براساس ويژگيهاي مختلف و توانمنديها بااهميت است، گفت: در نهايت آنچه باعث پيشرفت ميشود و اثرگذار است نظارت بيروني و شفافيت اطلاعات است؛ برهمين اساس يک تيم رسانهاي قوي بايد اين موارد را کنترل و بر آن نظارت کند.
استاد اقتصاد دانشگاه شيراز افزود: استفاده از ظرفيت رسانهها و برخوداري از مشاوران آگاه در حوزه رسانه باعث ميشود هر جا مدير از مسير خارج شد و سياستهاي نادرستي اتخاذ کرد به مسير بازگردد؛ درغير اين صورت، مدير ممکن است کنترل بر اوضاع و انگيزه فعاليت را از دست دهد.
** نگاه استاندار آينده به علم و فناوري
همچنين استاد مديريت آموزشي و مدير دفتر نظارت و ارزيابي دانشگاههاي استان فارس نيز در اين ميزگرد عنوان کرد: استاندار آينده بايد به افق علم و فناوري و نوآوري در استان نگاهي ويژه داشته باشد؛ چراکه فرصتها در اين زمينه بسيار است، پتانسيل کافي وجود دارد و آينده علم و فناوري در فارس درخشان خواهد بود.
دکتر قاسم سليمي افزود: ايجاد ارتباط کارامد دانشگاه با صنعت و مسالهيابي و همکاري دوجانبه اين دو گروه باعث ميشود در زمينه توسعه استان گامي رو به جلو برداشته شود؛ از همين رو، مديريت ارشد استان بايد به رابطه صنعت و دانشگاه نگاهي ويژه داشته باشد.
وي توجه جدي به نخبگان و مشاوره با آنان در تصميمسازي و تصميمگيري را از ويژگيهاي بسيار مهم استاندار دانست و ابراز داشت: مدير بايد بتواند پيش از تصميمگيري تصميمسازي کند تا زمينه تحول را فراهم آورد؛ چراکه تصميمسازي مبناي علمي دارد و از تصميمگيري مهمتر است.
سليمي با اشاره به پژوهشها و مطالعات صورت گرفته در زمينه ظرفيتهاي فارس و شيراز بيان کرد: بر اساس تحقيقات صورتگرفته فارس و شيراز ظرفيت تبديل شدن به هاب بين المللي علم فناوري و نوآوري را دارد؛ افزون بر اين ظرفيت توريسم علمي بسيار در ديده ميشود.
استاد مديريت آموزشي دانشگاه شيراز با تاکيد بر اينکه گردشگري علمي بسيار درآمدزاست، افزود: وقتي شيراز مهد ادبيات فارسي است، دانشجوي خارجي علاقهدارد حافظ را در کنار حافظيه بخواند و درک کند و اين تصنعي است که بخواهد ادبيات اين مرز و بوم را در کشوري ديگر مطالعه کند، بنابراين ايجاد ظرفيت براي فعاليتهاي علمي مطابق با نيازهاي روز جهان گامي به سمت توسعه خواهد بود.
وي تاکيد کرد: استاندار آينده بايد بر تبديل فارس به هاب بينالمللي تمرکزي ويژه کند؛ چراکه در اين زمينه سابقهاي تاريخي داريم و شيراز از ديرباز با عنوان دارالعلم شناخته ميشده است. هماکنون نيز بسياري از استانها در اين زمينهها فرصتآفريني کردهاند و پيشگاماند.
سليمي عنوان کرد: استاندار فارس بايد ثروتآفريني ازطريق اجراي سياستهاي توسعه علم و فناوري را در دستور کار قرار دهد و بستر همگرايي همه زيرنظامهاي آموزش عالي را با مرکزيت و نگاه ويژه به دانشگاه شيراز فراهم آورد.
مدير دفتر نظارت و ارزيابي دانشگاههاي استان فارس همچنين توجه جدي به تربيت مديران و استفاده از آنها در نهادهاي سياست گذاري علم و فناوري استان را ضروري خواند.
** استاندار نبايد چند تخصصي باشد، بايد به چند تخصصي اعتقاد داشته باشد
وي افزود: همافزايي مثلثوار دانشگاه شيراز، دانشگاه علوم پزشکي و دانشگاه صنعتي با همکاري نهادهايي همچون پارک علم و فناوري درراستاي کيفيتبخشي به حوزه نوآوريهاي علمي از ديگر نيازهاي مهم استان فارس به شمار ميرود.
وي همچنين ايمان به ديپلماسي علم و فناوري، به کارگيري مديران توسعهگرا و اعتماد به بخش خصوصي را از ديگر ملزومات توسعه و پيشرفت استان خواند.
سليمي با بيان اينکه اعتقاد ندارم استاندار آينده بايد چندتخصصي باشد، گفت: با وجود اين، او بايد به چندتخصصي بودن مديران استان باور داشته باشد و از دغدغه و تجربه کافي براي توسعه استان بهره گيرد؛ چرا که بزرگي يک فرد در اين است که از خرد جمعي استفاه کند.
** تبديل تهديد به فرصت از ملزومات کارکرد استانداران
در ادامه اين ميزگرد تخصصي خبرگزاري جمهوري اسلامي، رئيس دانشکده حقوق و علوم سياسي دانشگاه شيراز در شماي کلي و تاريخي استان فارس چند نکته را شايان توجه دانست که هم فرصت بهشمار ميرود و هم اگر بهدرستي درک و هدايت نشود به تهديد بدل خواهد شد.
دکتر ابراهيم عباسي با بيان اينکه شکافهاي قومي يکي از مهمترين موضوعاتي است که در فارس وجود دارد، گفت: با توجه به اين نکته چنانچه مديريت منازعات قومي در استان بهدرستي صورت نگيرد، به تهديد بدل ميشود؛ از سوي ديگر ميتوان از اين مساله درراستاي همبستگي بهره جست و اين تهديد را به فرصت بدل کرد.
وي خاطرنشان کرد: جدلهاي ايلي-شهري که همواره در تاريخ سياسي، اجتماعي و جامعهشناسي فارس وجود داشته است، در انتخاب مديران استاني و سياستگذاريها تاثيرگذار بوده است.
عباسي با اشاره به صبغه تاريخي اين نزاعها در دوران قاجار و پهلوي افزود: ايلات گوناگون فارس پس از انقلاب به سوي وحدت گام برداشتند؛ اما امروز نشانههايي از منازعات بين آنها در انتخاب مديران ديده ميشود.
اين پژوهشگر علوم سياسي از منظري ديگر به گوناگوني مذاهب در استان فارس نيز اشاره کرد و فارس را مامن اديان و اقليتهاي ديني مختلفي خواند که اگر شرايط براي همگرايي آنها فراهم شود، به وحدت ميانجامد و در غير اين صورت به بحرانهاي سياسي دامن خواهد زد.
وي با بيان اينکه شکافهاي مذهبي در برخي دورههاي زماني باعث شد، گروه تکفيري داعش نيز از اين موقعيت سود جويد، گفت: مديريت ارشد استان بايد اين شکافهاي مذهبي را بشناسد و در مسير توسعه از آن بهره گيرد.
عضو هيات علمي دانشگاه شيراز، توجه به خاندان علما در فارس را در زمره اولويتهاي اجتماعي و سياسي اين استان دانست و بيان داشت: در فارس چندين خاندان بزرگ از علماي برجسته زندگي ميکنند که در دورههاي زماني مختلف کمتر به سمت وحدت رفتهاند و گاه از هم دور شدهاند.
وي ادامه داد: استاندار فارس بايد با اين خانوادهها آشنا باشد و بتواند در مديريت استان توازن را در اين خاندانها ايجاد کند تا باعث همگرايي و توسعه استان شود.
استاد علوم سياسي دانشگاه شيراز با بيان اينکه در دوران مشروطه 80 مجتهد برجسته در فارس زندگي ميکردند، گفت: در دوره پهلوي برخي از اين افراد حزب ايجاد کردند و در سرنوشت سياسي و اجتماعي استان دخيل شدند.
عباسي در اين ميان به خانواده شهيد دستغيب، خاندان آيتالله حائري و رباني شيرازي اشاره کرد که از ديرباز نقش مهمي در مناسبات اجتماعي و سياسي استان بازي کردهاند و هماکنون نيز بخشي از مسئوليتهاي استان را بر عهده دارند.
وي در ادامه شيراز را شهري بينالمللي خواند که به بياني بعد از تهران، يا بعد از اصفهان، دومين يا سومين شهر جهاني ايران است.
** برخورداري از ديدگاه جهاني
رئيس دانشکده حقوق و علوم سياسي دانشگاه شيراز متغير بينالمللي بودن را يکي از شاخصهايي دانست که مديريت عالي استان بايد به آن توجهي جدي داشته باشد تا بتواند از آن در مسير توسعه استان سود جويد.
او در اين ميان تاکيد کرد که استاندار فارس بايد دستکم با چند زبان خارجي حداقل آشنايي را داشته باشد و چندين کشور را ديده باشد.
عباسي از منظري ديگر به جايگاه علمي فارس اشاره کرد و گفت: فارس از ديرباز معروف به دارالعلم بوده است و اين صفت به دليل وجود حوزه هاي مختلف علميه و مدارس گوناگون معتبر در دورههاي مختلف تاريخي بدان داده شده است که باعث حضور علما، نويسندگان و مورخان بزرگ بوده است.
وي اين شاخصه را معياري مهم براي انتخاب والي در گذشته دانست و تصريح کرد: در دوره قاجار مهمترين و مجرب ترين افراد را براي واليگري فارس برميگزيدند؛ زيرا از سويي محل زندگي علما و انديشمندان و کرسي درس آنان بود، از سوي ديگر ثروت بسياري داشت و ميتوانست ماليات بسياري به مرکز بفرستد و از منظري نيز منازعات بسياري در اين ناحيه شکل ميگرفته که نياز به تدبيري ويژه داشت و از همين رو والي فارس را فرمانفرما ميناميدند.
عباسي از چهرههاي برجسته تاريخ ايران به محمد مصدق و مهدي قلي خان هدايت اشاره کرد که از واليگري فارس به مقام صدارت رسيدند.
وي از اين مبحث نتيجهگيري کرد که فردي بايد در جايگاه استانداري فارس قرار گيرد که بتواند جايگاه علمي، تاريخي، سياسي و اجتماعي فارس را بازيابي کند و به ساختار حاکميت نزديک باشد.
استاد علوم سياسي دانشگاه شيراز همچنين سهمدهي به زنان را در ساختار قدرت با توجه به نسبت زنان به مردان در جمعيت و فعاليت آنان در عرصههاي مختلف جامعه مهم ارزيابي کرد و گفت: زنان در عرصه انتخاب شدن براي مديريت ارشد استان کمتر ديده شدهاند و سهم آنان تاکنون در اين مقام صفر بوده است.
** فارس رکورددار عزل و نصب استاندار در کشور
وي با اشاره به آمار و نمودار وزارت کشور که در آن ميتوان منحني انتخاب استانداران در دوران بعد از انقلاب را مشاهده کرد، گفت: اين نمودار نشان ميدهد مقام استاندار در کشور بيش از هر منصب ديگر دستخوش تغيير قرار گرفته است و در فارس بيش از هر استان ديگر رخ داده است.
عباسي افزود: اين تغييرات در کشور نيز حتي بيش از مقام وزارت و معاونت وزير رخ داده است و از آنجا که استانداري از مناصب مهم و حتي در رديف وزارت و سفارت و نمايندگي است، فراواني اين تغييرات نشان از بي ثباتي مديريتي دارد.
اين پژوهشگر علوم سياسي همچنين علت عدم ارتقاي استانداران فارس و نيز گزينش نشدن استانداران از ميان چهرههاي برجسته ملي را نبودن آنها در سطح مديريت و رياست در عرصه ملي دانست و اين موضوع را بسيار مهم ارزيابي کرد.
عباسي افزود: استاندار فارس بايد فردي باتجربه باشد و پيش از اين در عرصههاي بزرگتر تصميمگيرنده و تصميمساز بوده باشد تا بتواند همه تجارب خود را براي پيشبرد اهداف استان به کار گيرد که اين مهم در استانهايي همچون اصفهان، مازندان، تهران و خراسان رخ داده در فارس محقق نشده است.
وي ادامه داد: در فارس تنها سه استاندار به مقام معاونت وزير رسيدهاند.
عباسي با توجه به آمار و اطلاعات تاکيد کرد:مديريت ارشد استان فارس بايد شخصيتي در سطح ملي با نگاه کلان ملي و بين المللي باشد تا بتواند بودجه مناسب را براي فارس تامين کند.
استاد علوم سياسي دانشگاه شيراز ابراز داشت: مديري موفق است که منازعات و شکافها را دو حوزههاي سياسي، امنيتي و قومي بشناسد و بتواند وراي باندها و جناحهاي سياسي حرکت کند؛ همچنين در تعامل با دانشگاه و نهادهاي علمي باشد.
وي اظهار داشت: استانداران عمدتا به حوزه عمراني تکيه ميکنند؛ درحالي که اين نگاه صرف براي مديريت فارس موفقيت آميز نيست؛ چراکه بايد ديدي فرهنگي و تاريخي نيز داشت تا بتوان تهديدات و منازعات سياسي را به درستي شناخت و شکافها را پر کرد.
عباسي ويژگي تيمسازي را از مهمترين ويژگيهاي استاندار فارس دانست و تصريح کرد: مدير ارشد استان اگر در سطح ملي باشد، ميتواند بهتر در مرکز تيمسازي کند و اهرمهايي کارامد در پايتخت داشته باشد که بتوانند تعاملي مناسب با دولت برقرار کند و اين ضعف تاکنون در فارس مشاهده شده است.
وي همچنين براي فارس قائل به ديپلماسي منطقهاي شد و آن را بسيار مهم ارزيابي کرد و افزود: در دورههاي مختلف تاريخي، ديپلماسي منطقهاي حوزه خليج فارس به فارس محول شده بود و کشورهاي حاشيه خليج فارس از طريق استاندار فارس با دولت ارتباط برقرار ميکردند؛ بنابراين استاندار بايد بتواند ديپلماسي منطقه اي را احيا کند.
عباسي در ادامه گفت: مديريت ارشد استان بايد مردمي باشد؛ اما پوپوليست و عوام فريب نباشد، تشکيلاتي باشد اما سياسي صرف نباشد و در سطح ملي و بين المللي به مسائل اشراف و از آنها شناخت داشته باشد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری آریا، تاریخ انتشار: 10آذر1397 ، کدخبر:120181201093035371 ،www.aryanews.com