نواقص طرح تحول با کرونا نمایان شد

پیمان سلامتی در یادداشتی نوشت:برای آسیب شناسی فقر و تهیدستی که امروز مردم ما با آن مواجه هستند باید به عقب برگردیم و برخی از برنامه های راهبردی نظام در سالهای اخیر را مورد بازبینی قرار دهیم.کرونا بهانه ای بود تا نواقص عمده طرح تحول سلامت کاملا نمایان گردد.

شعار سال: چند روز قبل سازمان جهانی بهداشت از کشور نیوزیلند به خاطر موفقیتهای به دست آورده در خصوص کنترل اپیدمی کرونا (کاهش تعداد موارد ابتلا از 146 نفر در روز به تنها دو بیمار در طی چند هفته اخیر) تقدیر به عمل آورد.

این سازمان رمز موفقیت این کشور را در موارد زیر اعلام کرد:

"انجام آزمایشهای تشخیصی فراوان، ردیابی موارد تماس و اطلاع رسانی شفاف و مداوم برای عموم مردم"
در روزهای گذشته با موج جدیدی از موارد مرگ و بیماری ناشی از کرونا در کشور مواجه شده به طوری که مسئولین تراز اول کشور نیز مجبور به موضع گیری شدند.

چند روز قبل وزیر بهداشت فقر و تهیدستی را موجب عدم تمکین مردم از مقررات بهداشتی و طغیان مجدد بیماری دانسته و گفت:

"اقتصاد دانها باید راهکار ارایه می کردند که چگونه مملکت را در شرایط سخت کرونا اداره کنیم."

معتقدم طرح تحول سلامت که بعد از برجام دومین برنامه اصلی دولت آقای روحانی بوده با بی اعتنایی به بخشهای خدمات اجتماعی و پیشگیری از بیماری ها لطمه جبران ناپذیری بر رفاه و سلامت عمومی ایرانیان وارد آورده و تاب آوری آنها را در مقابله با بحرانهایی همچون کرونا تحت تاثیر قرار داده است.

در سال 1986 دولتمردان اکثر کشورهای دنیا در پایتخت کانادا جمع شدند و سندی را با نام "منشور اتاوا برای ارتقای سلامت" به تصویب رساندند.

در ابتدای این معاهده بخشی به "پیش‌نیازهای سلامت" اختصاص یافته و تصریح شده است که بهبود وضعیت سلامت جوامع بدون توجه به این پیش‌نیازها امکان پذیر نیست.

در این سند آمده است:

"منابع و زیر ساختهای بنیادین سلامت عبارتند از صلح،سرپناه، آموزش، غذا، درآمد، اکوسیستم با ثبات، منابع پایدار، عدالت اجتماعی و برابری."

در سالهای اخیر، مقدار اعتبارات طرح تحول سلامت یکی از موارد اختلاف سازمان برنامه به عنوان نهاد تخصیص دهنده بودجه و مسئولین وزارت بهداشت به عنوان مصرف کننده آن بوده است به طوری که گاهی این ناهمخوانی ارقام تا چند برابر متفاوت بوده اند.

اما حتی اگر دست پائین بگیریم و به گزارش مسئولین وزارت بهداشت نیز استناد کنیم از سال 1393 تا کنون سالی بین4000 تا 6500میلیارد تومان فقط میزان اعتباراتی بوده که دولت برای پیاده سازی این طرح مستقیما در اختیار وزارت بهداشت گذارده است.

لازم به یادآوری است که مبالغ فوق سایر هزینه هایی همچون پرداختی سازمانهای بیمه گر و یا آنچه که از جیب مردم به طور مستقیم پرداخت شده را در بر نمی گیرد.

اگرچه اجرای این طرح فواید زیادی در درمان بیماران ما داشته اما سوال این است که با احتساب هزینه-فایده آن، این حجم منابع عظیم مالی چه تحولی را در سلامت هموطنان ایجاد کرده است؟

به عبارت دیگر،عمده پولهای طرح تحول پس از آنکه مردم مریض شدند برای بیمارستانها، پزشکان، داروها و... هزینه شده، حال آنکه باید بخشی از این اعتبارات را برای سایر برنامه های اجتماعی همچون کاهش فقر، ترمیم درآمدها، ارایه مسکن، آموزش، بهداشت، محیط سالم و... هزینه می کردیم.

گزارش چهار سال قبل مرکز پژوهشهای مجلس عنوان می کند:

"حتی اگر تأمین مالی این طرح به هر طریقی صورت گیرد، طرح از چند آسیب‌ جدی رنج می برد:

بی‌توجهی به قانون بالادستی و سیاست‌های کلی سلامت

درمان‌محوری به جای توجه به پیشگیری

پزشک‌محوری به جای خدمات‌محوری

بیمارمحوری به جای سلامت‌محوری

... متخصص‌گرایی و بی‌توجهی به سطح ۱ خدمات سلامت (نظیر پیشگیری از بیماری‌ها) و افزایش هزینه‌ها در سطوح ۲ و۳ سلامت."

پیش از این، در همین کانال تلگرامی تاکنون بارها انتقاداتم را در خصوص این طرح اعلام کرده ام.

شکی نیست که کادر درمان کشور در طی همه گیری اخیر خدمات ارزشمندی ارایه کرده و متحمل هزینه های فراوانی شدند اما هر چقدر هم که بخش درمان توانمند باشد همان طوریکه سازمان جهانی بهداشت برای کشور نیوزیلند اعلام کرده، کلید فایق آمدن بر این اپیدمی در مراحل قبل از بیماری یعنی در حوزه پیشگیری است.

در حقیقت،در پاسخ به گلایه های وزیر محترم بهداشت از کارشناسان باید عنوان کرد آنچه که امروز بر سر سلامت کشور آمده ناشی از سالها بی توجهی مسئولین به اصول اقتصاد سلامت ، نظام پیشگیری از بیماری ها،پیش نیازها و عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت و در عوض سوق دادن ده ها هزار میلیارد تومان از سرمایه های این مرز و بوم به سمت حوزه درمان در قالب طرح تحول سلامت بوده است.

به طور خلاصه،برای آسیب شناسی فقر و تهیدستی که امروز مردم ما با آن مواجه هستند باید به عقب برگردیم و برخی از برنامه های راهبردی نظام در سالهای اخیر را مورد بازبینی قرار دهیم.

کرونا بهانه ای بود تا نواقص عمده طرح تحول سلامت کاملا نمایان گردد.

پ.نوشت: بعد از۷سال از دولت روحانی معتقدم که قاضی زاده فقط مجری طرح بود و دولت پیشنهاد دهنده بوده است.

پایگاه تحلیلی -خبری شعار سال، برگرفته از فضای مجازی