مکتب اتریش در فضای فکری ایران از مکاتب اقتصادی بحثبرانگیز در سه دهه اخیر بوده است و موافقان و مخالفان پر شوری دارد. اقتصاد اتریشی یا مکتب اتریشی که به مکتب وین نیز مشهور است یکی از مکتبهای اندیشهٔ اقتصادی خارج از جریان اصلی بوده که بر سازمانیابی خودبهخودی بر اساس ساز و کار قیمتها تأکید دارد. فردگرایی روششناختی و خنثی نبودن پول از دیگر مشخصههای فکری آن است.
شعار سال: نام این مکتب از بنیانگذاران و هواداران نخستین آن، که شهروندان امپراتوری هابزبورگ اتریش بودند، از جمله کارل منگر، اویگن فن بوم-باورک، لودویگ فن میزس، و برندهٔ جایزهٔ نوبل، فردریش هایک مشتق شدهاست. امروزه، پیروان مکتب اتریش در سراسر جهان حضور دارند، اما بیشتر با عنوان اقصاددانان اتریش و آثار آنان با عنوان اقتصاد اتریشی نامیده میشود. بیتردید فهم و شناخت درست مکاتب و اندیشههای اقتصادی، سیاسی و فلسفی، گام نخست در نقد و بررسی صحیح مکاتب است. فریتس ماخلوپ دیدگاههای نوعی تفکر اقتصادی اتریشی را فهرست کردهاست.
(۱) فردگرایی روششناسانه : در توضیح پدیدههای ما باید به کنشها (یا عدم کنشهای) افراد برگردیم؛ گروهها یا «مجموعهها» نمیتوانند جز از طریق کنش فرد فرد اعضا کنشی صورت دهند.
(۲) ذهنیتگرایی روششناسانه : در توضیح پدیدههای اقتصادی ما باید به قضاوتها و انتخابهای افراد بر مبنای دانشی که دارند یا فکر میکنند دارند و همهٔ انتظاراتی برگردیم که آنان در خصوص تحولات خارجی و خصوصاً نتایج کنشهای دلخواهشان دارند.
(۳) سلیقهها و ترجیحات: ارزشگذاریهای ذهنی کالاها و خدمات تقاضا برای آنها را تعیین میکنند. به نحوی که بهای آنها تحت تأثیر مصرفکنندگان (واقعی و احتمالی) قرار میگیرد.
(۴) هزینههای فرصت: هزینههایی که تولیدکنندگان و دیگر بازیگران اقتصادی با آنها محاسبه میکنند بازتاب دهندهٔ فرصتهای دیگری ست که باید مقدم باشد؛ چنانکه خدمات تولیدی برای یک منظور به کار گرفته شوند، همه دیگر کاربردها باید قربانی شوند.
(۵) مارژینالیسم: در همه طراحیهای اقتصادی، ارزشها، هزینهها، درآمدها، کارامدی، غیره بر اساس اهمیت آخرین واحد اضافه شده یا کم شده از کل تعیین میشوند.
(۶) ساختار تولید و مصرف: تصمیمات برای پسانداز بازتاب دهندهٔ «ترجیحات زمانی» در خصوص مصرف در آینده فوری، آینده یا نامشخص است، و سرمایهگذاریها با در نظر گرفتن خروجیهای بزرگتر مورد انتظار در صورت اجرای روندهای تولیدی زمانبرتر انجام میشوند.
دو اصل مهم مورد اعتقاد شاخهٔ میزسی اقتصاد اتریشی را باید به فهرست افزود:
(۷) اقتدار مصرفکننده: تأثیری که مصرفکنندگان بر تقاضای مؤثر کالاها و خدمات و از طریق قیمتهایی که در بازارهای رقابتی آزاد حاصل میشوند، بر برنامههای تولیدی تولیدکنندگان و سرمایهگذاران دارند، تنها واقعیتی مستند نیست بلکه هدف مهمی است که تنها با اجتناب کامل از دخالت دولتی در بازارها و محدودیتها بر آزادی فروشندگان و خریداران از تعقیب قضاوت خود در خصوص کمیتها، کیفیتها، و قیمتهای محصولات و خدمات قابل دستیابی است.
(۸) فردگرایی سیاسی: تضمین آزادی سیاسی و اخلاقی تنها زمانی ممکن خواهد بود که آزادی کامل اقتصادی به فرد داده شود. محدودیتها بر آزادی اقتصادی دیر یا زود، به گسترش فعالیتهای اجبارانهٔ حکومت به حوزهٔ سیاسی میانجامد، که منجر به تضعیف و نهایتاً نابودی آزادی حیاتی فردی میشود که جوامع سرمایهداری در قرن نوزدهم توانستند بدانها دست یابند.
محمد ماشینچیان، روزنامهنگار و فعال لیبرال، از مدافعان اقتصاد آزاد و مکتب اتریش در ایران است که در یک دهه اخیر در این حوزه به کوشش بیوقفه و خستگی ناپذیر تئوریک و مطبوعاتی مشغول بوده است. ماشینچیان در فیلم زیر به زبانی ساده به بیان برخی از مفروضات و اصول مکتب اتریش میپردازد:
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دیدارنیوز، تاریخ انتشار: 1 آذر ۱۳۹۹، کد خبر:76171، didarnews.ir
جای تاسفه که هر کسی توی این مملکت شده نظریه پرداز و متفکر و ..... شدیم کاریکاتور اندیشه های غرب.
حالم بهم میخوره از افاضات جوجه هایی که با پاس کردن دو واحد درس در فلان دانشگاه درقوز آباد میشن تئوریسین
سلام و عرض ادب
ضمن تشکر برای مشارکت در بحث،آیا مفیدتر نبود که بجای گلایه، نظرات و سوالات انتقادی خودتان را مطرح می فرمودید ، تا مورد استفاده ما و دیگران قرار گیرد
ممنون از حسن توجه شما