شعار سال: شعار و لفظ «تولید» با عناوین متناظر نزدیک به دو دهه است که در ایران مطرح بوده و منظور مقام معظم رهبری از انتخاب این کلمه در شعارها این است که هم دستگاههای دولتی و حاکمیتی و هم تولیدکنندگان و فعالان صنایع بیش از همیشه به این رکن مهم در رشد و شکوفایی اقتصاد توجه کنند. در ایران اما تولید داخل همواره از مشکلات و مصائب بسیاری رنج برده که بوروکراسی اداری، تورم قوانین، عدم حمایت سیستم بانکی، تحریمها، قوانین خلقالساعه و... از جمله آنهاست. باید گفت حدود ۱۱۰سال است که از نهاد قانونگذاری در ایران میگذرد و در این سالها حدود ۱۱هزار قانون در کشور تصویب شده است و اگر بخواهیم خود را با کشوری مانند فرانسه که حدود ۲۰۰سال است از نهاد قانونگذاری آن میگذرد مقایسه کنیم، میبینیم که آنها تاکنون حدود سههزار و 800قانون تصویب کردهاند که در برابر تعداد قانونهای ما بسیار اندک است؛ لذا به نظر میرسد رونق تولید و تحقق شعار سال نیازمند حذف قوانین زائد و بخشنامههای غیرضروری و حمایت جدی از تولیدکنندگان با حذف قوانین زائد در راستای رونق است. در ادامه و برای بررسی الزامات و راهکارهای تحقق شعار سال نظر کارشناسان را جویا شدهایم که ماحصل آن میآید.
ضرورت تسهیل شرایط ورود به کسب و کارهاعضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تسهیل شرایط ورود به کسب و کار و تداوم در آن را موثرترین حمایت از تولید دانست و اظهار داشت: متأسفانه بخش عظیمی از سرمایههای کشور ما ترکیه، امارات و کشورهای دیگر را آباد کرده، چرا که در آنجا قوانین باثباتتر و موانع کمتر است.
جعفر قادری با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۰ از سوی رهبر انقلاب به نام سال «تولید؛ پشتیبانیها، مانعزداییها»، به ایسنا گفت: اگر ما فضای کسب و کار را تسهیل و شرایط ورود به کسب و کار و تداوم در آن را تسهیل کنیم، از هر حمایتی برای تولید بهتر و موثرتر است.
وی ادامه داد: اگر ما تسهیلات، زمین، وام و مجوز برای تولید بدهیم، خیلی از کسانی که از تولید هم ممکن است سررشته نداشته باشند، وسوسه میشوند که وارد این عرصه شوند و کار آنها لزوماً منجر به تولید نخواهد شد، اما اگر موانع ورود و تداوم برداشته شود، باعث میشود کسی که در بخش تولید است در تولید باقی بماند و فعالیتش را توسعه دهد. حتی خیلیها اگر ببینند موانع برداشته شده، با منابع و امکانات خود وارد بخش تولید میشوند.
قادری اضافه کرد: تسهیلات، وام و امکانات به جای خودش لازم است، اما کشورهای دنیا به جای دادن این تسهیلات و پیش از آن، شرایط ورود به کسب و کار را تسهیل میکنند. ما در حال حاضر رتبه ۱۲۷ فضای کسب و کار را داریم و با این رتبه نمیشود پالس مثبت به سرمایهگذاران داد که وارد فضای سرمایهگذاری شوند.
نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: سرمایه مثل آهوی فرار است که هرجا مانع و مزاحمتی ببیند، فرار میکند. متأسفانه بخش عظیمی از سرمایههای کشور ما ترکیه، امارات و کشورهای دیگر را آباد کرده، چرا که در آنجا قوانین باثباتتر و موانع کمتر است و حرف مسئولان هم تغییر نمیکند. آنها امروز برای تولید فرش قرمز پهن نمیکنند که فردا برای آن مزاحمت ایجاد کنند.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بسیاری از فرآیندهای تسهیل فضای کسب و کار هزینه چندانی ندارد، گفت: مثلاً ما در شهرکهای صنعتی مناطق ویژه، زونبندی و واحدهای قابل احداث را مشخص میکنیم. چه ضرورتی دارد اینها را سراغ استعلام از دستگاههای مختلف بفرستیم؟ عملاً بخش عمدهای از وقت سرمایهگذار در استعلامها تلف میشود. چه اشکالی دارد که ما استعلامها را یکجا بگیریم و زیرساختها را آماده کنیم که سرمایهگذار بلافاصله اقدام کند؟ با این اقدامات ظرفیتها خیلی سریع بالفعل خواهد شد. خیلی از مطالعات اولیه و امکانسنجی و استعدادیابی باید توسط نهادهای مختلف انجام شود و سرمایهگذار برای اطمینان خود این مطالعات را تکمیل کند، اما الان ما به سرمایهگذار میگوییم با هزینه خودت این کار را انجام بده و آخرش مشخص نیست که به او مجوز میدهیم یا نه.
سرمایهگذار محکوم به سرمایهگذاری در کشور نیستقادری با بیان اینکه سرمایهگذار محکوم به سرمایهگذاری در کشور نیست و برای این کار مخیر است، ادامه داد: آنچه بسیار اهمیت دارد، زمان است. جواب استعلامها باید به سرعت داده شود و از ظرفیت فناوری اطلاعات نیز باید به درستی استفاده شود. این که ما به صادرکننده مجوز میدهیم با سرمایهگذار ارتباط داشته باشد، باعث بروز فساد میشود. وقتی چنین مشکلاتی وجود دارد، کسی به سمت تولید نمیآید و تولید موجود هم تعطیل میشود. ما باید حمایتهای لازم را از تولید انجام دهیم. اگر درست برخورد کنیم، شاید همین میزان سرمایهگذاری صورت گرفته کافی باشد، ولی از تولید حمایت و پشتیبانی نمیشود. در عوض ما فعالیتهای رقیب را که سودآوری آنها بالاست، آزاد گذاشتهایم، اما سرمایهگذاری صنعتی و کشاورزی ریسک زیادی دارد و افراد طبیعتاً به سراغ بخش رقیب میروند که مالیات و بیمه هم ندارد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با انتقاد از برخوردهای سلیقهای و عدم شفافیت در مورد قوانین بیمه و مالیات نیز اظهار کرد: در چنین شرایطی کسی که اهل رشوه باشد رشوه میدهد و کارش راه میافتد و کسی که سالم کار میکند، برای ادامه فعالیت با مشکل مواجه میشود. آنچه مسلم است اینکه تولید به این شکل رونق نمییابد. باید اجازه دهیم واحدهای تولیدی از دوران نوزادی خود بگذرند و به دوران بلوغ برسند و بعد از آنها مالیات بگیریم. در کشورهای دیگر با تولیدکننده چنین برخورد نمیشود؛ مثلاً چین به عنوان دومین اقتصاد دنیا به تولیدکننده آسان میگیرد. ما در بخش رقیب تولید سختگیری نداریم، اما در بخش تولید همه استانداردهای روز دنیا باید رعایت شود که با این شیوه نمیشود تولید را سر پا نگه داشت.
تحریم تولید داخلی با وضع قوانین بسیاررئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران با اشاره به چهار مانع اصلی پیش روی تولید داخلی اظهار داشت: مسئولان با استفاده از قوانین، تحریم داخلی ایجاد میکنند.
ابوالفضل روغنی درباره نامگذاری سال جاری از سوی رهبر انقلاب به عنوان سال «تولید؛ پشتیبانیها و مانعزداییها» به مهر گفت: توجه کافی به تولید موجب بهبود رفاه اجتماعی، اشتغالزایی و تأمین امنیت اقتصادی و نظامی میشود و بررسی وضعیت کشورهای توسعهیافته نیز نشان میدهد که این کشورها به دلیل بهبود فضای تولید و خدمات و به طور کلی اقتصاد، توانستهاند به این سطح از توسعهیافتگی برسند.
وی افزود: در کشور ما سالیان سال است که رهبری شعار سال را بر مبنای مسائل اقتصادی به ویژه تولید انتخاب میکنند، اما آیا این اراده در مسئولان دولتی و اجرایی کشور نیز وجود دارد؟ اگر قرار است اقدامی انجام شود، باید اراده انجام آن اقدام نیز در تمام مسئولان وجود داشته باشد و آنها به دنبال حل معضلات و موانع تولید و اشتغال باشند. در واقع پشتیبانی از تولید از همین جا و از همین اراده آغاز میشود.
روغنی با بیان اینکه موانع زیادی سر راه تولید کشور وجود دارد، گفت: موانع در مسیر تولید کشور یک زخم کهنه هستند.
تأمین مالی، مانع نخست تولیدوی ادامه داد: مانع نخست مسأله تأمین مالی است. در کشورهای دیگر تأمین مالی بنگاههای خرد، متوسط و حتی بزرگ هرگز به عنوان یک موضوع حیاتی مطرح نیست و بنگاهها به راحتی سرمایه در گردش خود را بهبود میبخشند و به راحتی تأمین مالی میشوند، اما میبینیم که این موضوع در ایران تبدیل به یک مانع بزرگ شده است.
روغنی گفت: در کنار بحث تأمین مالی، نوسانات نرخ ارز نیز تبدیل به یک چالش در مسیر تولید شده است.
قوانین متورم، مانع دوم تولیدرئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران افزود: مانع دوم، فضای نامطلوب کسب و کار و قوانین سلیقهای دستگاههای اجرایی است. نگاه سلیقهای و پر ابهام به قانون کار، تأمین اجتماعی، مالیات و... موجب شده که تولید نتواند نفس بکشد.
وی ادامه داد: این قوانین متورم و مزاحم نشان میدهد که نگاه و ایده مسئولان کشور در راستای تقویت تولید شکل نگرفته است.
روغنی با بیان اینکه مسئولان با استفاده از ابزار قانون، تحریم داخلی ایجاد میکنند، گفت: در واقع قانون چاقوی دو لبهای است که در عین حال که میتواند کمککننده باشد، اما گاهی اوقات نیز به ضرر تولید استفاده میشود. اخذ تصمیمات یک شبه همچون کنترل صادرات، رفع تعهد ارزی و... از جمله مسائلی هستند که تولید را با مشکل مواجه کردهاند.
تأمین مواد اولیه، مانع سوم تولیدرئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران اظهار داشت: در حال حاضر در مسیر تأمین مواد اولیه از صنایع بالادستی به صنایع پایین دستی مشکل داریم. اوضاع در تأمین مواد اولیه به شکلی شده که میتوان گفت بورس کالا خود تبدیل به یک مانع در مسیر تولید شده است.
وی افزود: قرار بود نرخ مواد اولیه از طریق بورس کالا کشف قیمت شود، اما در حال حاضر نه تنها کشف قیمت نمیشود، بلکه جهش قیمت در مواد اولیه نیز ایجاد میکند و همین سهمیهبندیها موجب ایجاد رانت شده و تولید را با چالش مواجه کرده است.
تحریم، مانع چهارم تولیدروغنی گفت: اگرچه تحریم میتواند به یک فرصت برای تولید داخلی تبدیل شود و چه بسا برخی از صنایع ما نیز از این فرصت استفاده کردهاند، اما به طور کلی تحریم به عنوان یک مانع بر سر راه تولید نیز شناخته میشود.
وی افزود: عدم ورود به بازارهای جهانی، عدم ورود تکنولوژی، مشکلات در نقل و انتقال مالی و... از جمله موانعی هستند که به خاطر تحریم ایجاد شدهاند.
بهبود فضای کسب و کار، تنها راهکار مانعزداییرئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در خصوص راهکار رفع این موانع هم گفت: تنها راهکار رفع موانع تولید، بهبود فضای کسب و کار است.
روغنی ادامه داد: اگر شاخصهای کسب و کار را بهبود بخشیم و موانع این محیط را رفع کنیم، قطعاً تولید میتواند به آن جهشهای مدنظر برسد.
وی گفت: البته باید در نظر داشت که این اتفاق در کوتاهمدت نمیافتد، بلکه نیاز به یک برنامهریزی بلندمدت مثلاً یک دوره پنج ساله دارد.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه تسهیلاتدهی به تولید در یک فضای منطقی یک نوع تأمین مالی محسوب میشود، یادآور شد: بهطور کل مشکلات تولید در زمینه تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش باید از طریق اصلاح قوانین موجود حل شود، چراکه تسهیلاتدهی صرف بدون شناخت علت واقعی مشکلات، پولپاشی محسوب میشود و نمیتواند کارکرد حمایتی داشته باشد.
نگاههای سنتی، مانع بزرگ پیش روی تولیدنماینده اسبق مردم خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی نگاههای سنتی حاکم بر مدیریت کشور را مهمترین مانع تولید بیان کرد.
موسیالرضا ثروتی به ایرنا گفت: مجلس شورای اسلامی در دورههای مختلف با انجام برخی اصلاحات در قوانین و سیاستهای اصل ۴۴ زمینه قانونی حمایت از تولید را فراهم کرد و ما نیاز به تدوین و تصویب قانون جدید نداریم و این خود یک گام بزرگ رو به جلو است.
وی اضافه کرد: آنچه که این روزها مانع بزرگ برای جهش در حوزه تولید در کشور محسوب میشود، نگاههای سنتی حاکم بر مدیریت تولید اعم از بخش خصوصی و دولتی است که باید با میداندهی به جوانان نسبت به حذف نگاههای سنتی و جایگزینکردن نگاه مدرن جهش را در حوزه تولید ایجاد کرد.
عضو اسبق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی یکی از این نگاههای سنتی حاکم بر مدیریت تولید در بخش خصوصی و حتی دولتی را عدم بهره گیری از تکنولوژی و دستاوردهای فناوری نوین در حوزه تولید و بازاریابی دانست و خاطرنشان کرد: حوزه اقتصادی در کشور در بخشهای تولید و توزیع از چابکی لازم متناسب با تکنولوژی روز دنیا برخوردار نیست و این خود یکی از موانع بزرگ و سد راه تولید کشور محسوب میشود که با میدان دادن به جوانان و بهرهگیری از فناوریهای نوین و روز جهانی میتوان این چابکی را ایجاد کرد.
بالا بودن ریسک سرمایهگذاری در بخش تولیداین نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی بالا بودن ریسک سرمایهگذاری در کشور را یکی دیگر از موانع پیش روی تولید بیان کرد و اظهارداشت: در شرایط فعلی به دلیل نوسان قیمتی اعم از ارزی و غیره در سطح کشور، ریسک سرمایهگذاری در حوزههای تولید افزایش یافته و کمبود نقدینگی در حوزه تولید نیز از نوسان قیمتها از جمله ارز نشأت میگیرد.
ثروتی خاطرنشان کرد: سرمایهگذاران بخش خصوصی در چنین شرایطی ترجیح میدهند منابع و سرمایه خود را به حوزه هایی ببرند که از ریسک پایینی برخوردار باشند. در سال حمایت از تولید باید دولت با کاهش ریسک سرمایهگذاری و ارائه طرحهای تشویقی این سرمایهها را به سمت تولید بکشاند.
قوای سهگانه در چارچوب وظایف خود از تولید حمایت کنندعضو اسبق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی انسجام قوای سهگانه را از دیگر راهکارها برای حمایت از تولید و رفع موانع دانست و اظهارداشت: قوای سهگانه باید به فراخور وظایفی که قانون اساسی برای آنها تعیین کرده، از بخش تولید حمایت کنند.
ثروتی افزایش سطح نظارت بر نحوه پرداخت تسهیلات بانکی را یکی از وظایف اصلی قوای سهگانه دانست و افزود : مجلس شورای اسلامی با قانونگذاری دقیق، دولت در اجرا و قوه قضائیه در حوزه نظارتی میتوانند بر نحوه پرداخت تسهیلات بانکی در حوزه تولید نظارت داشته باشند.
وی اضافه کرد: امروز بخش زیادی از موانع در بخش تولید مربوط به کمبود نقدینگی است و بخش زیادی از این نقدینگی نیز در اختیار بانک ها قرار دارد که شاید به دلیل نبود نظارت به حوزههای غیر از تولید سرازیر و باعث بدتر شدن وضعیت اقتصادی کشور میشود.
ثروتی خاطرنشان کرد: این در حالی است که قوای سهگانه میبایست مطابق با وظایف خود با افزایش سطح نظارتها بهگونهای عمل کنند که سرمایهها و منابع مالی بانکها به سمت تولید برود.
مسئولان مانعزدایی از مسیر تولید را به عنوان اولویت پیگیری کنندرئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه تحقق شعار سال جدید نیازمند کارجهادی، تلاش دوچندان و همدلی و همراهی موثر همه مسئولان است، گفت: در این راستا مسئولان باید ضمن بهبود فضای کسب و کار و حمایت از تولید، پشتیبانیها و مانعزداییها در بخش کشاورزی را به عنوان یک اولویت برای ایجاد اشتغال و توسعه پایدار با جدیت پیگیری کنند.
اکبر فتحی با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۰ به عنوان سال «تولید؛ پشتیبانیها، مانع زداییها» از سوی مقام معظم رهبری، با بیان آشکار بودن مفهوم شعار سال به ایسنا گفت: باید مسئولان بخش کشاورزی با تولید هرچه بیشتر محصولات و پشتیبانی از تولید مضاعف، موانع و مشکلات را از مسیر تولید بردارند و در راستای تحقق شعار سال پیشروی کنند تا در تأمین امنیت غذایی پیشقدم شویم.
وی تأکید کرد: باید برخی موانع در نهادهای نظارتی و دستگاههای اجرایی که ساخته و پرداخته ذهنی بوده، دور گذاشته و ماهیت مسأله به صورت مسأله ترجیح داده شود.
فتحی با بیان اینکه برای تولید به رفع موانع و همچنین پشتیبانی نیاز داریم، افزود: در این راستا، پیش از هرچیزی باید بستر و مقدمات کار برای تحقق این امر فراهم شود و در دسترس قرار بگیرد. جهاد کشاورزی در ایام تعطیلات نوروز، با شعار « جهادکشاورزی در ایام نوروز تعطیل نیست» پابهپای کشاورزان در مرحله داشت محصولات زراعی، کشت پاییزه و آمادهسازی بستر برای کشت بهاره، تأمین محصولات اساسی، نهادههای دامی دامداران و مرغداران استان، تولید مرغ مورد نیاز استان و تأمین میوه شب عید همراه بوده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی ادامه داد: جهاد کشاورزی با انجام اقداماتی چون آمادهباش گشتهای حفاظت از اراضی کشاورزی استان در تعطیلات نوروزی جهت مقابله با ساخت و ساز غیرمجاز در زمینهای کشاورزی، راهاندازی سامانههای ارتباطی در زمینه حفاظت از اراضی کشاورزی، مقابله با آتشسوزی در جنگلها و مراتع، برخورد با تخریب و تصرف اراضی ملی و... در تلاش بوده تا ضمن انجام برنامهریزی، گام نخست خود را در جهت تحقق شعار سال بردارد و با حضور گسترده مدیران و کارشناسان بخش کشاورزی در حوزههای مختلف به منظور رفع موانع تولید و افزایش راندمان، ارتقای کیفی و کمی محصولات تولیدی، اقدامات اولیه را انجام دهد.
فتحی ادامه داد: همه دستگاههای اجرایی بخش کشاورزی استان باید در اجرای نقشه راه و این راهبرد مهم برای توسعه پایدار بخش کشاورزی نقشآفرینی موثر داشته باشند، چرا که در این راستا وظایف به تفکیک مشخص میشود.
وی با بیان اینکه کشاورزان و بهرهبرداران بخش کشاورزی، نقش مهمی در تحقق شعار سال دارند، تأکید کرد: برداشتن موانع و پشتیبانیها وظیفه و اولویت اصلی مسئولان است که در چند سال گذشته در استان نیز بر این موضوع مهم تأکید شده.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به تلاشهای انجام گرفته برای تسهیلگری در حوزه تولید، گفت: اقدامات انجام شده برای حمایت از سرمایهگذاران و تولیدکنندگان بخش کشاورزی قابل تقدیر است، اما کافی نیست و باید در ساختار اداری و فرآیندها مطالعه و بازنگری داشته باشیم تا امور در کمترین زمان ممکن انجام شود. قطعاً در این بررسی و واکاوی، دلایل عدم انجام برخی کارها برای رفع موانع مدنظر قرار میگیرد تا در سال جدید به صورت ویژه پیگیری شود.
فتحی تسهیل فرآیندهای کنونی برای جذب سرمایهگذاری در بخش کشاورزی را امری ضروری دانست و گفت: هماهنگی بین ارکان نظام و تقویت فضای همدلی و امیدآفرینی میتواند شرایطی امن و ایمن را برای حضور سرمایهگذاران ایجاد کند و قطعاً با تقویت سرمایهگذاری و افزایش بهرهوری، تولید نیز حمایت میشود.
ظرفیتهای تولید در کشور باید افزایش پیدا کندیک استاد دانشگاه اظهار داشت: ظرفیتهای تولید در کشور باید افزایش پیدا کند و با یک جهش در این بخش، میتوانیم تمام ظرفیتهای اقتصاد و سرمایهگذاری در تولید را تعریف کنیم.
ساسان شاهویسی با اشاره به اینکه دغدغه اصلی کشور توسط رهبر معظم انقلاب در شعار سال که یک توصیه مدیریتی محسوب میشود، بیان شده، به فارس گفت: موضوع تولید بارها توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شده و در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و در دیدارهای سنواتی با مسئولان این مسائل بیان شده است.
وی با بیان اینکه بخشی از ضرورتهای اقتصاد ملی تعامل سازنده با نظام اقتصاد بینالملل است، تأکید کرد: البته اینکه گرهزدن همه اقتصاد با نظام بینالملل را در برنامهریزیها، رویکردها و تدوین راهبردها به عنوان یک حکم اصلی مطرح کنیم و تمام سازکارها را در این رویکرد قرار دهیم، یک خطای اسفناک خواهد بود، زیرا بخش بزرگی از ظرفیتهای کشور مغفول میماند.
این استاد دانشگاه با تصریح بر اینکه نگاه صرف به خارج از کشور برای بهبود اقتصاد باعث خواهد شد بخش بزرگی از اقتصاد ملی به کار گرفته نشود، عنوان کرد: در کنار این موضوع مهم، یکسری از چالشهای بزرگ اقتصادی که در برنامهها برای آن سیاستگذاری کردهایم، دچار مشکل خواهد شد که نمونه واضح آن تولید ملی است.
وی اشاره کرد: سالهای مختلف به ویژه در شش سال گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی در گفتمانسازیهایی که در حوزه فرهنگ عمومی و در قالب شعار سال مطرح کردند، اصرار داشتهاند تولید ملی را مورد توجه قرار دهیم.
این کارشناس مسائل اقتصادی با تأکید بر ضرورت سوق دادن سرمایهگذاریهای داخلی به سمت تولید ملی، اظهار کرد: ظرفیتهای تولید در کشور باید افزایش پیدا کند و با یک جهش در این بخش، میتوانیم تمام ظرفیتهای اقتصاد را در تولید تعریف کنیم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 16 فروردین 1400، کد خبر: 4959563، www.sabzineh.org