شعار سال: حجت الاسلام و المسلمین «محمد تقی اکبرنژاد» تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی امروز دوشنبه در آیین رونمایی از نرم افزار همراه فقاهت با اشاره به «روز تحول حوزه علمیه» گفت: بهترین، استراتژیک‌ترین و کاربردی‌ترین ابزار برای تحول حوزه، برگشتن روحانیت به سوی مردم و جامعه است.

وی تصریح کرد: منشا رکود و سکونی حوزه، جدا شدن و فاصله گرفتن از مردم است. علماء و اندیشمندان و نویسندگان، چون از مردم فاصله گرفتند، گرفتار رکود و جمود شدند.

تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی تصریح کرد: فقه سبک زندگی انسان است. نمی‌شود با بستن در خانه برای انسان فقه نوشت. منابع فقه کتاب‌های کتابخانه شده‌اند و نه مردم. برای همین جوان‌ها با این فقه ارتباط نمی‌گیرند. فقه برای برخی در جامعه شیعه به علم خشک بی‌روح و بی خاصیت تبدیل شده است. می‌خواهند طرف را تخریب کنند می‌گویند تو با نگاه فقهی به موضوع می‌پردازی. می‌گویند ما با نهج البلاغه انقلاب کردیم با فقه جامعه اداره کردیم. درحالی که فقه باید انعکاس نهج البلاغه باشد.

وی تصریح کرد: این حوزه اگر می‌خواهد راه خود را پیدا کند باید به رسالت خود برگردد. قرآن انبیاء را خادمان مردم معرفی می‌کند. اگر پذیرفتیم باید با مردم باشیم و با آن‌ها انس بگیریم و درد آن‌ها انگیزه درس و تحقیق ما شد همه مسائل حوزه حل می‌شود. آن وقت می‌فهمیم کدام کتاب باید باشد و کدام کتاب نباید باشد و کدام رشته باید در حوزه باشد و کدام رشته نباید باشد.

حجت الاسلام اکبرنژاد تاکید کرد: مردم امروز، بیشتر از گذشته می‌فهمند. بسیاری از آن‌ها از ما شاکی هستند. باید در سمت مردم باشم. مردم معتقدند که روحانیت از آن‌ها جدا شده است و این ذهنیت خطرناک است.

علماء گذشته برای نیاز مردم کتاب می‌نوشتند

حجت الاسلام اکبرنژاد با اشاره به پیشینه نگارش آثار فاخر شیعی در قرون گذشته گفت:اگر تاریخ شیعه را از عصر غیبت مرور کنیم مشاهده می‌شود که فاخرترین آثار ما، آثاری است که با دغدغه مردمی نوشته شدند. بهترین آثار حدیثی ما از کلینی و صدوق است. صاحب بهترین اثر روایی ما می‌گوید یکی از برادران شیعه به من مراجعه کرده و می‌گوید در جمع بندی روایات گرفتار تحیر هستم. این عالم با این انگیزه بیست سال تلاش می‌کند تا کتابی بنویسد که با آن باری را از روی دوش جامعه بردارد.

تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی تصریح کرد: تک تک کتاب‌های شیخ صدوق که باعث افتخار امروز ماست، با دغدغه مردم و جامعه نوشته شده است. در مقدمه کتاب من لایحضر الفقیه می‌فرماید من با اقتباس از کتاب «من لایحضره الطبیب» رازی این را می‌نویسم و اگر می‌خواستم اسناد را بیاورم برای مردم ثقیل می‌شد. او رعایت مردم را می‌کند و تصریح می‌کند روایات قابل اتکا را آورده است.

وی افزود: شیخ صدوق در مقدمه کتاب کمال الدین و تمام النعمه خود می‌گوید وقتی به مشهد آمدم دیدم مردم درباره حضرت، ولی عصر (عج) دچار شبهه شدند و برای رفع شبهات این کتاب را نوشتم. این کتاب یکی از بهترین کتاب‌ها درباره حضرت، ولی عصر (عج) است.

حجت الاسلام اکبرنژاد گفت: سیدمرتضی کتاب ناصریات را با دغدغه مردم نوشت. او نیاز جامعه خود را دید. شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام خود به صراحت می‌گوید به خاطر اختلافات حدیثی داشت در اساس تشیع تردید می‌شد. اختلاف حدیث به اصل تشیع ضربه زده بود و برای اینکه نشان دهم این تعارضات حدیثی از کج فهمی است دست به نوشتن یک کتاب زدم.

نباید انگیزه شخصی عامل نوشتن کتاب شود

تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی افزود: انگیزه بزرگوارانی که کتاب اصول می‌نویسند چیست؟ هزار دوره از این اصول نوشته شده است. آیا این کتاب کار برزمین مانده‌ای بوده است؟ نباید ثبت آراء شخصی انگیزه نوشتن شود. شیخ طوسی کتاب حدیث را با انگیزه مردم و جامعه می‌نویسد. او مبسوط را می‌نویسد که می‌شود با متد اهل بیت به سوالات نوپیدا جواب داد. یک پدیده اجتماعی باعث شد که ایشان این کتاب را بنویسد.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: علماء تمرکز می‌کردند که جامعه‌شان چه می‌خواهد. در مقدمه ذریعه و عُده آمده که ما در قبال اصول اهل سنت اصول می‌نویسیم تا آراء شیعه را مشخص کنیم. این‌ها به شیعه هویت دادند. شیعه را به صورت یک ساز و کار مدون فکری نشان دادند. زمانی که انگیزه علماء ما اینگونه بود فاخرترین آثار مکتب فکری شیعه شکل گرفت. اگر شیخ طوسی و شیخ صدوق می‌خواستند تکرار مکررات کنند نمی‌توانستیم شاهد تحول باشیم.

شیعه امروز در مقابل جبهه اهل سنت نیست

حجت الاسلام اکبرنژاد گفت: امروز در این حوزه چقدر مردمی هستیم؟ چقدر با متن جامعه انس داریم؟ چقدر با مردم حرف می‌زنیم و چقدر این‌ها برای ما الویت دارند؟ کتاب فقهی و کلامی و تاریخی امروز برای جبران ضعف جامعه است یا به خاطر یک عادتی است که از گذشته مانده است؟

وی تصریح کرد: علماء سلف ما با اهل سنت مواجه بودند. آن‌ها حاکمیت و کثرت جمعیت داشتند. در آن فضا شیعه را به عنوان یک تفکر مطرح کردند. ما به خاطر مجاهدت آن‌ها از مواجهه با اهل سنت رد شدیم. از دویست سال قبل وارد یک جبهه دیگر به نام مدرنیته شدیم. امروز طرف مقابل ما دنیای کفر است.

این استاد حوزه ادامه داد: در روایت هست هرچه به غیبت نزدیک بشویم تقیه بیشتر می‌شود. این تقیه از کفر است. اشتباه است که بگوییم این تقیه از اهل سنت است. کفر چنان سیطره پیدا می‌کند که ما طب اسلامی و اقتصاد اسلامی را منکر می‌شویم.

وی خاطرنشان کرد: آیا وقتی این جبهه تغییر پیدا کرد، عالمان ما مانند شیخ طوسی اندیشیدند؟ از دویست سال قبل تاکنون چند فقیه و متکلم و فیلسوف شیعه را داریم که بگوید یک کتاب فقهی را به خاطر بحث روز در دنیای غرب نوشتم؟ چند فقیه داریم که بگوید دارد یک تعریف جامعه و انسان شکل می‌گیرد و به این انگیزه من نشستم و پژوهش کردم ببینم نظر دین چیست. چند متکلم شیعه داریم که بگوید شبهات عوض شده و من دارم برای شبهات روز خودم می‌نویسم؟

اگر از مسائل روز عقب نبودیم، مشروطه حوزه را نمی‌بلیعد

حجت الاسلام اکبرنژاد گفت: شیخ انصاری و کسانی که از او تبعیت کردند وارد عرصه‌ها و سنگر‌های جدیدی نشدند. مکاسب شیخ، همان مکاسب قبلی بود. شهید ثانی در یک صفحه و نیم معاطات را جمع کرده و شیخ انصاری در دویست صفحه. شیخ انصاری مساله جدیدی را مطرح نکرده است.

تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی افزود: در این دویست سال اخیر، تعریف بشر از مفهوم سیاست و اقتصاد و ولایت تغییر کرده است. باید ولایت را در سیستم سیاسی جدید دید. اگر این اتفاق می‌افتاد مشروطه دهان باز نمی‌کرد حوزه را ببلعد و علماء به جان هم بیفتند. بزرگان، چون به موقع این بحث‌ها را شروع نکردند؛ الان شاهد تغییر قرائت‌ها از ولایت اهل بیت (ع) هستیم و کسانی به خاطر شبهات دچار قرائت‌های اشتباه شده‌اند که از چهره‌های متدین ما هستند.

با صدسال فاصله به شبهات پاسخ می‌دهیم

حجت الاسلام اکبرنژاد تصریح کرد:ما رویکرد تهاجمی نداشتیم و به موقع ورود نکردیم. الان آن‌ها مساله تولید می‌کنند و ما با فاصله صدسال عقب‌تر آن را جواب می‌دهیم. کار به جایی رسیده که در حوزه شیعه که عقبه به این والایی دارد، چهار اثر را به عنوان اثر خاص می‌بینیم و نهایت همان بحث دروغ و غیبت در مکاسب را به عنوان بحث رسانه مطرح می‌کنند. درحالی که نمی‌دانیم که اصلا رسانه حقیقت متفاوتی است.

وی افزود: می‌فرماید ما پیامبری فرستادیم که از شما است و وقتی شما درد دارید او فریاد می‌کشد. اینقدر پیوند‌ها بین پیامبران و اولیاء خدا با مردم نزدیک است. اما حوزه چقدر با مردم نزدیک است؟ در برخی حوزه‌ها به طلبه منزوی بودن را آموزش می‌دهند. به طلبه می‌گویند فلان عالم ۱۵ سال درس خوانده و همه نامه‌هایی را که از ایران برای او می‌رفته باز نمی‌کرده تا یک دوره فقهی را تمام کند و به فقاهت برشد. بعد از پانزده سال که نامه‌ها را باز می‌کند متوجه می‌شود که مثلا مادرش فوت شده است. خب این فقه جدای از جامعه به چه کار می‌آید؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت شفقنا، تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۲۷۰۲۷۹، www.shafaqna.com