شعار سال: خیلی وقت است که ایران مال محل تشکیک‌های بزرگ اقتصادی است، یکی از آن‌ها ارتباط آن با بانک آینده است. بانک آینده سرمایه گذار و مالک اصلی این پروژه است. همین بانک رکورددار زیان انباشته بانکی در ایران هم هست. یعنی بیش از ۹۵ هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۱۴۰۰ که معادل ۴۰ برابر سرمایه نظارتی این بانک است.

تنها در سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های این بانک ۲۷ هزار میلیارد تومان ضرر انباشته داشته که به زیان سال‌های قبل افزوده شده. به عبارت دقیق یعنی اینکه بانک آینده در سال ۱۴۰۰ روزانه ۱۵۰ میلیارد تومان ضرر به همراه داشته. این تا اینجای کار یعنی آنکه ما با یک بانک صد در صد ورشکسته از نظراقتصادی مواجه هستیم. اما ماجرا هنوز جالب‌تر از این هم می‌شود.

وام‌های نجومی بانک آینده به خودش

در وام‌های اعطا شده بانک سرمایه که عامل این زیان انباشته هستند دو نکته وجود دارد؛ اول اینکه طبق صورت‌های مالی سال ۱۴۰۰ اکثر این وام‌ها به کسب و کار‌های غیرمولد پرداخت شده اند که امکان بازپرداخت ندارند. بر اساس همین صورت‌های مالی بانک آینده ۱۰۰ برابر سقف قانونی به اشخاص وام داده. نکته دوم، اما این است که ۸۰ درصد این تسهیلات به شرکت‌های زیرمجموعه خود بانک آینده اعطا شده اند. حالا برویم سراغ نکته‌ای جالب تز از این‌ها.

 

پای املاک در میان است

بانک آینده ۸۰ درصد تسهیلات خود را به شرکت‌های زیر مجموعه خودش پرداخت کرده و یک زیان انباشته ۹۵ هزار میلیارد تومانی به اقتصاد کشور وارد آورده است. اما آن تسهیلات صرف چه چیزی شده؟ قطعا بحث هیچ عملیات تولیدی در کار نیست. یعنی نه با این وام‌ها کارخانه‌ای احداث شده، نه کسب و کار جدیدی باز شده، نه بخش خدماتی کشور گسترش یافته. عمده این تسهیلات تا الان خرج افزایش دارایی این شرکت‌ها با خرید و انباشت املاک و مستغلات شده است.

ویژگی این املاک و مستغلات چیست؟ این است که بیشترین نفع از افزایش تورم در درازمدت مشمول همین بخش املاک و مستغلات می‌شود.

ایران مال چگونه به کمک بانک آینده می‌آید؟

تا اینجا قدری رابطه بین بانک آینده و حوزه املاک و مستغلات روشن شد. حالا برویم سراغ بحث بزرگی دارایی این بانک یعنی بازار ایران مال؛ این مجموعه تقریبا هیچ درآمد مولدی در طول سال ندارد. کافی است یک بار به آنجا سر بزنید تا بتوانید حجم مغازه‌های لوکس و بزرگ، اما خالی از مشتری و خریدار آن را به چشم ببینید.

در واقع سود ایران مال از تورم ناشی می‌شود. جایی که در پایان هر سال به دلیل وجود تورم بزرگ در کشور ارزش اسمی این مجموعه هم افزایش پیدا می‌کند. مثلا بر اساس آخرین گزارش این مجموعه بیش از ۱۹۳ هزار میلیارد تومان قیمتگذاری شده. ارزشگذاری قبلی آن ۱۱۸ هزار میلیارد تومان بوده و این نشان از یک افزایش بیش از ۶۰ درصدی در فاصله دو ارزشگذاری دارد. شما در کدام فعالیت اقتصادی می‌توانید چنین سودی را تضمین کنید؟

کره گرفتن بانک آینده از آب تورم

شایبد برخی بگویند هر کسی در حوزه املاک سرمایه گذاری می‌کرد با همین سود نسبی مواجه می‌شد. این حرفی کاملا درست است، اما وقتی پای ارتباط بانک آینده با ایران مال وسط بیاید تازه بخش اصلی حقیقت چهره خود را نشان می‌دهد. بانک سرمایه بخش عمده زیان انباشته خود را که اکنون ۹۵ هزار میلیارد تومان است از طریق همین ارزشگذاری املاک و مستغلات جبران می‌کند.

به عبارت دقیق‌تر یکی از کارویژه‌های اصلی جایی، چون ایران مال این است که افزایش قیمت آن تحت تاثیر تورم، زیان انباشته چندهزار میلیاردی بانک آینده را پوشش دهد. پس برای چنین مجموعه‌ای شاید اولویت مهمی نباشد که آیا مستقیما از مغازه‌ها و بخش‌های مختلفش درآمد دارد یا نه؟

منفعت تورم برای کیست؟

نکات جالب موضوع البته هنوز تمام نشده اند؛ زیان انباشته بانک‌هایی نظیر بانک آینده از عوامل مهم افزایش نقدینگی در کشور و در نهایت افزایش تورم است. حالا صحنه را خوب نگاه کنید تا ببینید با چه چرخه عجیب اقتصادی مواجه هستید. بانک آینده بدون حساب و کتاب و ۱۰۰ برابر سقف قانونی خود وام‌هایی اعطاء می‌کند که ۸۰ درصد آن‌ها نصیب زیرمجموعه‌های خودش می‌شوند و از این طریق باعث ایجاد تورم در جامعه می‌شود.

 

به طور متوسط هم اکنون بانک آینده به هر فرد ایرانی حدود یک میلیون و دویست هزار تومان از این محل بدهکار است. یعنی اینکه این مجموعه در سخت‌ترین شرایط تحریم در حال زدی از جیب مردم با توسل به خلق پول است.

اما در مرحله بعد این تورم باعث افزایش قیمت همان املاک و مستغلاتی می‌شود که زیرمجموعه‌های بانک آینده آن‌ها را صاحب شده اند. یعنی بانک آینده نه تنها در ایجاد تورم نقش داشته بلکه از تورمی که ایجاد کرده سود هم می‌برد.

حالا می‌رسیم به مرحله سوم؛ بانک آینده از همین تورمی که سود آن را در بخش مستغلات برده به نفع پوشش دادن همان بدهی‌ها و زیان انباشته‌ای استفاده می‌کند که عامل همین تورم بودند. بیایید یک لحظه خود را به جای بانک سرمایه یا هر بانک دیگری بگذارید؛ با چنین فرآیندی چه دلیلی دارد که افزایش تورم برای این نوع بانک‌ها نگران کننده باشد؟ اصلا در چنین مناسباتی چرا بانک‌ها باید دنبال عملیات بانکی درست و انجام وظایف حرفه‌ای خود بروند؟

ایران مال، کلکسیون تخلفات

تازه همه آنچه که گفته شد به شرط این است که ایران مال تخلفات دیگری نداشته باشد. اما چنین نیست و ما تخلفات دیگری هم در این میان می‌بینیم. مثلا بار‌ها اعتراض شده که قیمتگذاری ایران مال واقعی نیست و قیمت این مجموعه خیلی بیشتر از ارزش واقعی آن اعلام شده است. برخی می‌گویند ارزش واقعی ایران مال چیزی در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است، یعنی نصف قیمت اعلام شده رسمی.

یا اینکه در جریان ساخت این مجموعه تنها ۲۱۰ هزار متر مربع تخلف ساخت و ساز رخ داده است. این‌ها تازه بخش کوچکی از ابهامات مربوط به ایران مال هستند، مجموعه‌ای عظیم که پشت خشت خشت آن واقعیتی متفاوت از زرق و برق آن نهفته است.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از فراز، تاریخ انتشار:۲۸ تیر ۱۴۰۱، کد خبر: ۵۲۳۴۵، www.farazdaily.com