شعارسال: عبداله بابا خانی، کارشناس بین‌المللی انرژی هدر رفت زیاد انرژی را عامل نا ترازی انرژی در کشور می‌داند و درباره ضرورت ایجاد معاونت انرژی در دولت جدید، می‌گوید: آقای رئیس‌جمهور در مصاحبه‌ای گفته‌اید: «مصرف مردم بالاست»، اما مصرف انرژی مردم ایران پایین است. هدر رفت انرژی بالاست. او پیشنهاد داد به جای گران کردن انرژی به سراغ اصلاح مدیریت هدر رفت انرژی و استفاده از بروید. در ادامه گزیده نظرات وی را به نقل از جماران می‌خوانید.

کشور در آستانه تعطیلی

کسری برق از مرز ۱۸ گیگاوات عبور کرد، برق ۶۰ درصد صنعت کشور با وجود تعطیلی ادارات و مکان‌های عمومی شهری، قطع شد و کشور به دلیل کسری ۲۵ درصدی برق در آستانه تعطیلی است. البته این یکی از سه بحران انرژی کشور است. در همه دولت‌ها وزارت نفت و نیرو فقط وظیفه تولید حداکثری در دستور کار داشتند؛ درحالی‌که مدیریت انرژی ۳ بخش دارد؛ مدیریت تولید، مصرف و هدر رفت انرژی و مدیریت تنوع سازی سبد انرژی.

برداشت ۱۸۰ میلیارد دلار نفت و گاز

سال گذشته ما ۳.۶ میلیون بشکه نفت از زیرزمین برداشته‌ایم که با قیمت ۸۱ دلار بالغ بر ۱۱۰ میلیارد دلار قیمت داشته است. ۲۷۵ میلیارد مترمکعب گاز با قیمت ۲۵ سنت برداشت کرده‌ایم که رقمی معادل ۷۰ میلیارد دلار است. یعنی ۱۸۰ میلیارد دلار نفت و گاز برداشت کرده‌ایم. حدود ۳۵ میلیارد دلار یارانه پرداخت می‌شود. حدود ۳۵ میلیارد دلار هم خالص صادرات نفت و گاز و فراورده است. در این میان حدود ۶۰ میلیارد دلار هزینه تحریم و حضور در لیست سیاه FATF بوده است.

۵۰ میلیارد دلار هدر رفت انرژی

در پژوهشی که انجام داده‌ام، روشن‌شده که ۵۰ میلیارد دلار هدر رفت انرژی داریم که عمدتاً به دلایل؛ اشتباه در لوله‌کشی ۵۰۰ هزار کیلومتری و پرت گاز شبکه، هدر رفت روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز در فلز‌ها که معادل ۲ فاز پارس جنوبی، عدم عایق‌بندی حرارتی ساختمان‌سازی در ایران، عدم استفاده از تایمر موتورخانه‌ها است. با افت ۱۳ تا ۱۹ درصد برق در شبکه مواجه هستیم تا جایی که حدود ۶ برابر نیروگاه اتمی بوشهر در شبکه بیشتر از استاندارد جهانی هدر رفت برق داریم. یعنی ۵۰ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد واردشده است.

کسری گاز سخت‌تر از کسری برق

دولت برای خرید بنزین، مجبور است سالی ۸ میلیارد دلار هزینه پرداخت کند، چراکه نسبت به احتمال بروز ناآرامی‌های اجتماعی ناشی از آن نگران است. بنزین به مرز ۲۰ میلیون لیتر کسری رسیده و زمستان امسال، کسری گاز از کسری برق تابستان سخت‌تر خواهد شد. در زمستان به میانگین ۲۷۵ میلیون مترمکعب و در پیک، از کسری ۴۰۰ میلیون مترمکعب عبور خواهیم کرد. ابتدای دولت سیزدهم کسری برق حدود ۱۰ گیگاوات در تابستان بود، اکنون به ۱۸ گیگاوات رسیده است. خرید کسری برق ۱۷ گیگا واتی تابستان که بالغ بر حدود ۷.۵ میلیارد دلار هزینه دارد را با قطع برق بیش از ۵۰ درصد صنعت، به گردن جامعه صنعتی انداخته‌اند. زمستان هم ما میانگین روزانه حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب و در پیک حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز کسری داریم که اگر گاز صنعت را قطع نکنیم حدود ۷ میلیارد دلار می‌شود.

ضرورت استفاده از انرژی پاک

اگر ما پول خالص دریافتی صادرات نفت را بدهیم و کسری بنزین، برق تابستان و گاز زمستان را بخریم، تقریباً چیزی نمی‌ماند. امروز ۳۵ درصد برق دنیا از انرژی‌های تجدید پذیر است. در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی با ۳۲۰۰ ساعت آفتاب سولاری و ۲۴ نقطه بادی، به عنوان بهشت روی زمین برای تولید برق از خورشید و باد یادشده است، تولید برق ما از خورشید و به باد به ۱ درصد هم نمی‌رسد؟! ما سالانه ۸ میلیارد دلار هزینه اضافی سوخت ماشین‌های غیراستاندارد ایران‌خودرو و سایپا را می‌دهیم؟

نیاز به مدیران دانشمند

کشور نیاز به مدیران بادانش روز دارد تا بتوانند تغییراتی به وجود آورند. با تحریم و محدودیت عدم عضویت در FATF نمی‌شود برخی کار‌ها را انجام داد، اما برای حدود نیمی از هدر رفت انرژی که بالغ بر حدود ۲۵ میلیارد دلار است می‌شود خیلی کار‌ها کرد. صنایع حدود ۳۶ درصد برق کشور را مصرف می‌کنند، تابستان نصف برق صنایع قطع می‌شود. باید کسری برق صنایع را مانند کسری بنزین خرید و هزینه آن ۷/۵ میلیارد را پرداخت کرد. زمستان‌ها نیز حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیون مترمکعب کسری گازداریم که آن هم ۷ میلیارد دلار باید خریداری شود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از ستاره صبح، تاریخ انتشار: 8مرداد1403، کدخبر:113802، www.setaresobh.ir