شعارسال: صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای بانک خاورمیانه در نیمه نخست ۱۴۰۴ نشان می‌دهد هم‌زمان با رشد محدود سپرده‌ها، هزینه‌های اداری و عمومی بانک افزایش قابل‌توجهی داشته است. بر اساس داده‌های رسمی، مجموع هزینه‌های پرسنلی، مزایا و پاداش مدیران در این دوره بیش از ۲۶ درصد رشد کرده؛ در حالی‌که سپرده‌های مشتریان تنها حدود ۸ درصد افزایش یافته‌اند. این شکاف عددی، پرسش‌هایی درباره اولویت‌های هزینه‌ای و سیاست‌های مدیریت منابع در یکی از بانک‌های بزرگ خصوصی کشور ایجاد کرده است.

در صورت‌های مالی منتشرشده، هزینه‌های اداری بانک خاورمیانه از حدود ۱۲.۴ هزار میلیارد ریال در دوره مشابه سال قبل به بیش از ۱۵.۶ هزار میلیارد ریال در نیمه نخست ۱۴۰۴ رسیده است. بخشی از این رشد مربوط به افزایش حقوق کارکنان است، اما بخش دیگری از آن در قالب مزایای غیرنقدی و پاداش‌های مدیریتی ثبت شده است.

نکته قابل توجه آن است که رشد ۲۶ درصدی هزینه‌های اداری در مقایسه با میانگین صنعت بانکی (حدود ۱۶ درصد طبق آمار بانک مرکزی) بالاتر است. این مسئله، از نگاه کارشناسان، می‌تواند نشانه‌ای از ضعف کنترل هزینه در شرایطی باشد که رشد منابع سپرده‌ای پایین‌تر از نرخ تورم بوده است.

سپرده‌ها؛ رشد محدود، ترکیب نامتوازن

در همین دوره، سپرده‌های مشتریان بانک تنها از ۸۴۵ هزار میلیارد ریال به ۹۱۲ هزار میلیارد ریال رسیده است؛ یعنی رشد ۸ درصدی که حتی از تورم عمومی نیز کمتر است. بررسی ترکیب سپرده‌ها نشان می‌دهد بخش عمده منابع، همچنان در حساب‌های کوتاه‌مدت متمرکز است و سهم سپرده‌های بلندمدت کاهش یافته.

این وضعیت، به معنای آن است که هزینه تجهیز منابع برای بانک بالا رفته، در حالی‌که پایداری نقدینگی کاهش یافته است. از سوی دیگر، افت نسبی سود تسهیلات اعطایی باعث شده تراز درآمدی بانک در این بخش تنها حدود ۵ درصد بهبود یابد؛ عددی که با رشد ۲۶ درصدی هزینه‌ها همخوانی ندارد.

تناقض هزینه و بهره‌وری

بانک خاورمیانه از جمله بانک‌هایی است که همواره بر کارایی عملیاتی و کنترل هزینه‌ها تأکید داشته، اما ارقام جدید، نشان از فاصله بین هدف و واقعیت دارد. در گزارش توضیحات تفسیری هیئت‌مدیره، افزایش هزینه‌ها به «توسعه زیرساخت‌های فناوری، جذب نیرو‌های متخصص و بهبود رفاه کارکنان» نسبت داده شده است.

با این حال، داده‌های مالی نشان می‌دهد بهره‌وری نیروی انسانی (درآمد به ازای هر کارمند) نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۹ درصد کاهش یافته. این یعنی افزایش هزینه‌ها لزوماً منجر به رشد عملکرد نشده است. از سوی دیگر، بخشی از هزینه‌های ثبت‌شده تحت عنوان «مزایا و پرداخت‌های ویژه مدیریتی» رشد بیش از ۳۰ درصدی داشته است.

پاداش‌ها در سایه رشد اندک سود

در حالی‌که سود خالص بانک در پایان شش‌ماهه امسال حدود ۹ درصد افزایش یافته، رقم پرداخت‌های مدیریتی در همین دوره بیش از سه برابر رشد سود بوده است. در چنین شرایطی، افکار عمومی و سهام‌داران ممکن است بپرسند چرا افزایش پاداش‌ها با نتایج عملکرد هم‌تراز نیست.

به گفته تحلیل‌گران بازار سرمایه، چنین شکافی می‌تواند پیام نامناسبی درباره سیاست‌های حاکمیت شرکتی و شفافیت مالی ارسال کند. هرچند پاداش مدیران در محدوده مجاز مصوب هیئت‌مدیره پرداخت شده، اما افزایش نرخ آن در دوره‌ای که سپرده‌گذاران شاهد کاهش سود واقعی سپرده‌های خود هستند، قابل تأمل است.

نیاز به بازنگری در ساختار هزینه‌ای

در شرایطی که بانک مرکزی بار‌ها بر «کنترل هزینه‌های غیرعملیاتی» و افزایش شفافیت تأکید کرده، رشد قابل‌توجه هزینه‌های اداری می‌تواند برای بانک خاورمیانه چالشی بلندمدت ایجاد کند. ساختار هزینه‌ای متناسب با رشد منابع، شرط پایداری سود و اعتماد عمومی است.

برخی تحلیل‌گران پیشنهاد می‌کنند بانک در دوره‌های بعد، جزئیات بیشتری درباره ترکیب هزینه‌های اداری و معیار‌های پرداخت پاداش منتشر کند تا تصویر شفاف‌تری از سیاست‌های خود ارائه دهد. در غیر این صورت، اختلاف میان رشد هزینه‌ها و منابع ممکن است در گزارش‌های آینده به ناترازی عملیاتی منجر شود.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از نبض بازار، 13آبان1404، 226486، nabzebaazaar.com