اگر از این معضل که گریبانگیر جامعه وخانواده ها شده بگذریم تازه میرسیم به مشکل دانشگاه هایی که ظرفیت خود را به طور غیر کارشناسی برای دوشیدن خانواده ها افزایش داده بودند و حالا با صندلی های خالی وهزینه های آن مواجه شده اند. در این گزارش می خواهیم به عملکرد و وضعیت دانشگاه آزاد بپردازیم.

شروع طوفانی دانشگاه آزاد

در سال های نه چندان دور تب ورود به دانشگاه ها بسیار داغ بود و بسیاری از جوانان کشور بودند که به دلیل قبول نشدن در کنکور و عدم ورود به دانشگاه ها حتی دست به خودکشی نیز می زدند در اوآخر دهه 70 و اویل دهه ی 80 بود که با توجه به شرایطی که در بالا به آن اشاره کردیم شرایط پذیرش دانشجو برای دانشگاه آزاد هموارتر شد و این دانشگاه ها با آغوشی باز دست به پذیرش دانشجو زند و خانواده ها نیز که می دیدند فرزندانشان به آسانی وارد محیط دانشگاه شده اند و پسوند دانشجو را یدک می کشیدند بسیار شاد بودند و به هر طریقی هزینه سنگین این دانشگاه را تأمین می کردند. به همین دلیل نیمه دوم دهه ی 80 و اوایل دهه نود دوران طلایی دانشگاه آزاد برای جذب دانشجوها و درآمدزایی بود به گونه ای که این دانشگاه شعبات خود را به صورت قارچ گونه در سرتاسر کشور افزایش داد و حتی در شهرستان های بسیار کوچک با کمترین امکانات رفاهی، آموزشی و علمی واحدهایی را افتتاح کردند.

شعارهای مردم فریبانه برای جذب دانشجو

با توجه به شرایط کشور در دهه ی 70 و سر دادن شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر»، خانواده ها به سمت کوچک شدن و تک فرزندی رفت و نتیجه این تصمیم مسئولین کشور در دهه 90 خود را نمایان کرد. با این وضعیت تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه ها رفته رفته کاهش یافت. مسئولین دانشگاه آزاد نیز که می دیدند که منابع عظیم در آمدیشان در حال کم شدن و آب رفتن هستند دست به جذب دانشجو با وعده های رنگین همچون اعطای وام، انتقال رشته های تحصیلات تکمیلی از تهران به شهرهای کوچک، کاهش 50 درصدی شهریه ثابت بعضی از واحدهای دانشگاه، جذب بدون کنکور دانشجو در مقطع های عالی و ... انجام داد اما این کار دانشگاه آزاد مانند مرهمی موقت بود زیرا تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه ها به شدت کاهش یافته بود و حتی در دانشگاه های سراسری و ملی نیز صندلی های خالی گسترده ای وجود داشت و خانواده ها نیز علاقه ای به تحصیل فرزندان خود در دانشگاه های پولی بدون کیفیت نداشتند.

با این حال طبق آمار بیشترین کاهش تعداد دانشجویان در سطح شهرستان ها و مناطق محروم صورت گرفت و طبق گزارشات رسیده در بعضی از واحدهای شهرستان ها تعداد دانشجویان ثبت نامی یک واحد به میزان تشکیل یک کلاس درس هم نمی رسد در همین راستا رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی در مصاحبه ای که روز گذشته انجام داد اعلام کرد: «بنا داریم میزان شهریه دانشگاه آزاد در مناطقی که محروم هستند را افزایش ندهیم و این می‌تواند کمکی به افراد با استعداد باشد». البته ما هم باور می کنیم که هدف از این کار حمایت از قشر محروم برای تحصیل، نه وعده رنگین برای جذب دانشجویان در این مناطق و نه یک شو رسانه می باشد.

ورشکستگی دانشگاه آزاد در آینده ای نه چندان دور

طی 3 سال گذشته اوضاع دانشگاه آزاد به ویژه در شهرها و شهرستان های کوچک به سمت حالت خطر و کم سود دهی و در بعضی مناطق به سمت ضرردهی رفته است این اوضاع را می توان از میزان صندلی های خالی در بعضی واحدها این دانشگاه ها فهمید روندی که از دانشگاه‌های کوچکتر و کم‌نام شروع شده و اکنون گریبان دانشگاه‌های بزرگ را نیز گرفته است. هم اکنون براساس جدید ترین آمارهای مسئولان این دانشگاه، 7 هزار رشته محل دانشگاه آزاد اسلامی داوطلب ندارد و چیزی حدود500 هزار صندلی واحدهای دانشگاهی خالی مانده است که بیشتر این رشته ها نیز مربوط به رشته های غیر پزشکی و تجربی است. دانشگاه آزاد اسلامی ، در کشور حدود 20 هزار رشته محل دارد و این رشته محل ها در دو سال گذشته بالاترین میزان پذیرش دانشگاه را با جذب 500 هزار دانشجو داشته اند و این در حالیست که ظرفیت دانشگاه یک میلیون نفر است. نیم میلیون ظرفیت خالی رقمی نیست که بشود به راحتی از کنار ان عبور کرد و کاری به کارش نداشت. این کاهش ظرفیت در مقطع کاردانی و کارشناسی و بیشتر در رشته‌های علوم پایه و مهندسی کشاورزی و به ‌دلیل نداشتن آینده‌ی شغلی با کمترین متقاضی رو به رو بوده‌ است. از سوی دیگر، با توجه به آمار وزارت علوم، دانشگاه های روزانه کشور نیز 3.7 درصد صندلی هایشان خالی مانده است و با توجه به کیفیت بهتر دانشگاه های دولتی نسبت به دانشگاه های آزاد و همچنین رایگان بودن آنها، رقابت اصلی میان داوطلبان کنکور بر سر تصاحب صندلی های با کیفیت و رایگان در دانشگاه های دولتی است و واحدهای دانشگاه آزاد متقاضیان بی شمار خود را در مقاطع کاردانی و کارشناسی از دست داده است. حال با توجه به این آمار و با توجه به این نکته که تمام هزینه‌های دانشگاه از محل شهریه دانشجویان تامین می‌شود شاید بتوان گفت که طی 10 سال آینده اگر دانشگاه آزاد همین منوال را در پیش بگیرد ورشکسته خواهد شد.

کلام آخر...

اتفاقی که طی چند سال اخیر در مورد رشد قارچ گونه و بدون کارشناسی شده دانشگاه های پولی در کشورمان اتفاق افتاده است، باعث تخلیه دانشگاه ها از دانشجویان و شکل گیری پدیده صندلی های خالی در فضای دانشگاه ها شده است و متاسفانه رقابت ناسالمی که بین دانشگاه آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور برای دوشیدن خانواده ها برای جذب دانشجو صورت گرفت باعث ضربه زدن به نظام آموزشی کشورمان شد.این عمل پیامدهایی را به دنبال داشت که در مرحله اول سطح علمی دانشگاه به دلیل افزایش تعداد آن ها به شدت پایین آمد و فارغ التحصیلان در عمل بدون تخصص باشند. در مرحله دوم باعث خالی شدن صندلی های دانشگاه ها شد که این عامل باعث می شود طی چند سال آینده، به ترتیب دانشگاه های پیام نور، آزاد و علمی کاربردی در بسیاری از مقاطع و رشته ها به سمت تعطیلی کامل برود و سومین پیامد نیز بی توجهی به نام و شأن دانشگاه در جامعه است. تنها راهکار برای متوقف کردن این پدیده، تصمیم گیری کلان از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی است. شورای عالی انقلاب فرهنگی باید طبق برنامه ریزی و صدور دستورالعمل های شدید اللحن و لازم الاجرا، کلیه دانشگاه ها را در کلیه مقاطع موظف کند که تعداد دانشجویان خود را از سال آینده به نصف کاهش دهند تا دست کم مرگ این دانشگاه ها را به تاخیر بیندازد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری علم و فناوری ، تاریخ انتشار: 20 فروردین 1397 ، کدخبر: 61286 ، www.stnews.ir