شعارسال: کرمان یکی از استان‌های تأثیرگذار کشور در زمینه صادرات محصولات غیرنفتی محسوب می‌شود و جنوب استان کرمان جایگاه قابل توجهی در تولید محصولات کشاورزی به‌ویژه محصولات خارج از فصل دارد که در ارزآوری و تأمین نیازهای داخلی کشور نقش انکارناپذیری دارد. شهرستان‌های جنوبی کرمان با بیش از ۲۴۲ هزار هکتار زمین زیرکشت، دارای تنوع بالایی در تولید محصول مورد نیاز بازار داخلی است. ۶۷ درصد محصولات مورد نیاز استان کرمان و چهار درصد از محصولات مورد نیاز کشور در این منطقه تولید و بخش قابل توجهی از این محصولات نیز صادر می‌شود. از مزارع و باغ‌های جنوب کرمان با وجود خشک‌سالی سختی که وجود دارد ۱۰ محصول کشاورزی جایگاه اول تا سوم تولید در کشور را دارند و سالانه چهار میلیون تن محصول روانه بازار می‌شود. طبق آمار موجود ۸۵ گونه انواع محصولات باکیفیت بسیار مطلوب تولید می‌شود و در هدف‌گذاری که صورت گرفته است افق تولید در جنوب کرمان حداقل سه‌برابر میزان کنونی در نظر گرفته شده است.

براساس برنامه پنجم توسعه اقتصاد کشاورزی استان کرمان بر مبنای تولید محصولات کشاورزی پایه‌گذاری شده است و جنوب کرمان به‌ویژه در زمینه تولید مرکبات، خرما، محصولات جالیزی و گلخانه‌ای محور محقق شدن برنامه‌های استان کرمان در سند توسعه اقتصادی است؛ اما آنچه هم‌اکنون در جنوب کرمان روی می‌دهد ورشکستگی بخش قابل توجهی از یک‌میلیون کشاورزی است که در این شهرستان‌ها زندگی می‌کنند. به‌دلیل شرایط خاص اقلیمی و با وجود کم‌آبی شدید در جنوب کرمان، اما در اکثر فصل‌ها مزارع جنوب کرمان تحت پوشش تولید انواع محصولات کشاورزی قرار می‌گیرد، وجود چنین پتانسیلی بستری بزرگ اقتصادی فراهم کرده است که طبیعتاً با گردش مالی قابل توجهی همراه است.

در این بازار مسلماً کشاورزان هر سال باید مبالغ قابل توجهی را برای تهیه بذر، سوخت موتور پمپ‌ها، تأمین آب، سم‌وکود و حمل‌ونقل پرداخت کنند. همین موضوع زمینه‌ای را ایجاد کرده است که سر و کله دلالان بومی و غیربومی در مزارع و میدان‌های فروش محصولات و نهاده‌های کشاورزی پیدا شود، افرادی که گاه هیچ‌وقت در مزارع کار نکرده‌اند؛ اما دسترنج کشاورزان همیشه به جیب آن‌ها می‌رود.

دلالان از چرخه اقتصادی جنوب کرمان حذف شوند

تعجب‌آور این است که تا کنون یک برنامه منسجم و جدی برای بازاریابی، عرضه مستقیم محصولات کشاورزی در بازارهای هدف و بازاریابی داخلی و خارجی و حذف دلالان صورت نگرفته است. در زمان برداشت محصولات کشاورزی به‌دلیل محدودیت موجود در بخش حمل و نقل قیمت مورد مطالبه کامیون‌داران به‌شدت افزایش می‌یابد و در زمان کشت بذرها، سموم و کودهای کشاورزی نیز پس از دست‌به‌دست شدن توسط دلالان و میلیاردها تومان گردش مالی به‌دست کشاورزان می‌رسد. اما دردآورترین بخش کشاورزی جنوب کرمان زمان برداشت کلید می‌خورد. پس از آغاز برداشت دلالان با حضور در این شهرستان‌ها در ابتدا از خرید خودداری می‌کنند تا بخشی از محصول به‌دلیل نبود مشتری در میدان‌های کشاورزی یا قبل از برداشت خراب شود و کشاورز برای رهایی از ورشکستگی حاضر شود هرگونه شرایطی را قبول کند و با قیمت بسیار اندک محصولش را بفروشد و دلال نیز بعد از انتقال محصول به بازار مصرف با چندین برابر قیمت محصولات را به مردم می‌فروشند. مسئولان طی سال‌های اخیر گزینه‌های مختلف حمل و نقل از جمله راه آهن و حمل و نقل هوایی را در کنار حمل و نقل زمینی در دستورکار قرار داده‌اند؛ اما هنوز اقدام موثری برای ایجاد خط ریلی به جنوب کرمان انجام نشده است و فرودگاه جیرفت نیز بعد از سال‌ها تعطیلی در حالی بازگشایی شده است که این فرودگاه امکان سرویس‌دهی به هواپیماهای پهن پیکر باری ندارد. امام جمعه جیرفت گفت: با وجود تمام تذکرات پدیده شوم دلالی آفتی برای کشاورزی در جنوب کرمان شده است و از مسئولان می‌خواهیم برای رفع این مشکل که به چالش اقتصاد جنوب کرمان تبدیل شده برنامه‌ریزی کنند.

امام جمعه جیرفت که بارها از وجود دلال‌ها در کشاورزی جنوب کرمان گلایه کرده است، چند روز قبل بار دیگر به مسئولان استان کرمان تذکر داده است که از هم‌اکنون برنامه‌ریزی لازم برای جلوگیری از حضور دلالان در جنوب کرمان را فراهم کنند. رضا سعادت‌فر می‌گوید: متأسفانه با وجود تمام تذکرات پدیده شوم دلالی آفتی برای کشاورزی در جنوب کرمان شده است و از مسئولان می‌خواهیم برای رفع این مشکل که به چالش اقتصاد جنوب کرمان تبدیل شده است برنامه‌ریزی کنند. وی تصریح کرد: هشدار می‌دهیم که دلالان در حال سوءاستفاده از کشاورزی جنوب کرمان هستند و اگر این پدیده رفع نشود کشاورزی کرمان ضربه می‌خورد. امام جمعه جیرفت ادامه داد: دلالان در زمینه فروش بذر، سم و کود و خرید و فروش محصولات نقش مخرب دارند و موجب ضرر به کشاورزان که از مردم محروم جنوب کرمان محسوب می‌شوند به‌شمار می‌روند. رضا سعادت‌فر بیان کرد: کشاورزی کرمان به‌دلیل دلال‌بازی وضعیت مطلوبی ندارد و مسئولان باید برای رفع این چالش عمده برنامه‌ریزی کنند.

نظام دقیق و هدفمند بازاریابی در کشاورزی جنوب کرمان ایجاد شود

نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد اظهار داشت: بخش عمده مردم در جنوب کرمان در بخش کشاورزی فعال هستند؛ اما در سال‌های اخیر با مشکل جدی در زمینه کم‌آبی و خشک‌سالی مواجهند. یحیی کمالی‌پور بیان کرد: نهاده‌های جنوب کرمان ازجمله آب و خاک در زمینه تولید محصولاتی به‌کار می‌رود که می‌تواند موجب رونق جنوب کرمان و محرومیت‌زدایی شود؛ در همین راستا باید تولیدات صادرات‌محور و اصلاح الگوی کشت در دستورکار قرار گیرد؛ اما مهم‌ترین نیاز این منطقه بازاریابی محصولات کشاورزی است، در واقع کشاورزی مهم‌ترین حربه اقتصاد مقاومتی و توانمندی‌های بومی اقتصادی محسوب می‌شود؛ اما کشاورز جنوب کرمان بعد از ماه‌ها تلاش در مزارع با دمای بالای ۵۰ درجه در نهایت محصولش را باید تقدیم دلالان کند و چیزی نصیبش نمی‌شود. وی افزود: باید یک نظام هدفمند و دقیق در راستای بازاریابی، انتقال محصول و عرضه مستقیم در جنوب کرمان ایجاد در این راستا باید مسئولان دولتی برنامه‌ریزی کنند، نباید به‌سادگی اجازه داد داشته‌های جنوب کرمان به جیب دلالان برود و مردم محروم‌تر از گذشته شوند. وی بیان کرد: کشاورزی جنوب کرمان در شرایط کنونی که باید تولید داخلی را تقویت کنیم نیاز به حمایت دارد و رها کردن فرآیند کشاورزی در جنوب کرمان اشتباه است باید دلالان شناسایی و با آن‌ها برخورد شود.

وی خواستار سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی در زمینه صنایع بالادستی کشاورزی شد و بیان کرد: باید زمینه فرآوری محصولات کشاورزی را فراهم کنیم. استفاده بی‌رویه از سم و کود شیمیایی ضمن به خطر انداختن سلامت محصولات زمینه را برای سوءاستفاده دلالان فراهم کرده و این افراد سموم و کودهای گاه غیرمجاز را که اکثراً چینی هستند در دسترس کشاورزان قرار داده‌اند. محمد زریسفی، کارشناس اقتصادی استان کرمان، که از اهالی جنوب کرمان محسوب می‌شود، می‌گوید: کشاورزی کرمان طی سال‌های اخیر به‌خوبی هدایت نشده است منابع آبی و خاکی بدون برنامه استفاده شده‌اند و هدف‌گذاری لازم برای تولید محصولات صادرات‌محور در دستور نبوده است. وی بیان کرد: استفاده بی‌رویه از سم و کود شیمیایی ضمن به خطر انداختن سلامت محصولات زمینه را برای سوءاستفاده دلالان فراهم کرده است و این افراد سموم و کودهای گاه غیرمجاز را که اکثراً چینی هستند در دسترس کشاورزان قرار داده‌اند و هر سال آفات در مقابل سموم موجود مقاوم می‌شوند و باید از سم‌های قوی‌تری برای مقابله با آفت‌ها استفاده شود. وی گفت: در بی‌آبی بی‌سابقه جنوب کرمان که طی سال گذشته حتی یک قطره باران در برخی از این شهرستان‌ها نباریده است کشاورزان با زحمت تولید را حفظ کرده‌اند؛ اما پس از شروع فصل برداشت دلالان از خرید محصول خودداری می‌کنند و کشاورز وقتی می‌بیند محصولش در حال خراب شدن است حاضر می‌شود با هر قیمتی محصول را عرضه کند.

در بهترین حالت خرید تضمینی یا توافقی شروع می‌شود و این طرح‌ها هم نتوانسته است محصول را در چرخه بازار نگاه دارد؛ به‌طوری‌که برخی مواقع محصول پس از خریداری خراب می‌شود و منابع از بین می‌رود. زریسفی ادامه داد: قیمت خرید محصولات عمدتاً زیرقیمت تمام شده تولید محصول است و به‌همین دلیل هر سال وضعیت بدتر می‌شود. وی گفت: کشاورزان هم چاره‌ای جز ادامه شغل کشاورزی ندارند و به‌همین دلیل زمینه سوءاستفاده از کشاورزان هر سال ایجاد می‌شود و این چرخه ادامه دارد، به‌همین دلیل کشاورزان و مردم جنوب کرمان خواستار ورود دستگاه‌های نظارتی و حتی قضایی به پروسه دلال بازی در جنوب کرمان هستند تا ریشه این دلال‌بازی‌ها شناسایی و با آن برخورد جدی شود. در صورت عدم برخورد با دلالان و سکوت ادامه‌دار مسئولان به مرور زمان شاهد هدر رفت منابع و ورشکستگی بیش‌تر کشاورزان خواهیم بود و بعد از بین رفتن نهاده‌ها دیگر زمینه کشاورزی در جنوب کرمان از بین خواهد رفت.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار:7مرداد1397 ، کدخبر: 51432: www.sabzineh.org