شعار سال: در هیاهو و شلوغی آمد و رفت‌های عابران بی‌هدف راه می‌رود. زمان برایش مفهومی ندارد و ساعت‌هاست که کوچه و پس‌کوچه‌ها را یکی پس از دیگری طی می‌کند اما به مقصد نمی‌رود. ناگهان می‌ایستد و با چشمانی بهت‌زده اطرافش را با دقت بیشتری نگاه می‌کند. اما همچنان هیچ‌چیز به یاد نمی‌آورد؛ حتی اسمش را. اینها تنها بخشی از زندگی یک بیمار مبتلا به آلزایمر است. البته می‌تواند شرایط زندگی بدتر هم شود اگر این بیماری کنترل نشود. 

معصومه صالحی مدیرعامل انجمن آلزایمر ایران با اشاره به اینکه آلزایمر، یک نوع بیماری مغزی است که به‌تدریج توانایی‌های ذهنی فرد را تحلیل می‌برد، می‌گوید: این بیماری مربوط به سنین سالمندی بوده و به‌تدریج سبب اختلال در حافظه‌ فرد می‌شود. هم‌اکنون ۵۰ میلیون نفر با دمانس در جهان زندگی می‌کنند و انتظار می‌رود با سالمند شدن جمعیت کشورها، این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۱۵۲میلیون نفر برسد. ضمن اینکه کشور ما هم به‌شدت به سمت و سوی سالمندی در حال حرکت است و با توجه به اینکه جامعه جوان امروز ما تا سه دهه آینده رو به سالمندی خواهد رفت و به‌خصوص متولدین سال‌های ۶۰ که به سن سالمندی خواهند رسید بدون شک ما شاهد حضور قابل توجه سالمندان در کشورمان خواهیم بود. ضمن اینکه براساس آمارهای سازمان جهانی، تا سال ۲۰۴۰ جمعیت افراد سالخورده ایران بیشتر از کودکان می‌شود و بدون شک جامعه‌ای که به سوی پیری می‌رود نیاز به حمایت‌های بیشتری از سوی مسئولان در جامعه دارد. البته در تلاش هستیم با همراهی وزارت بهداشت سند ملی دمانس هرچه زودتر تصویب شود چرا که هزینه مراقبت از بیماری آلزایمر سنگین است و خانواده‌ها را دچار فرسودگی می‌کند. به هر حال نباید این موضوع را نادیده بگیریم که خانواده بیماران مبتلا به آلزایمر نیاز به حمایت مالی و روحی دارند، چرا که بیماری آلزایمر پیش‌رونده و تحلیل‌برنده است و مراقبت بیمار مبتلا به آن، خانواده را خسته می‌کند. به‌خصوص زنان یک خانواده که به‌عنوان همسر و مادر این موضوع را به دوش می‌کشند. ضمن اینکه علاوه بر آن هزینه‌های بسیار سنگینی دارد که خانواده‌ها را دچار مشکل می‌کند. امیدواریم با تصویب سند ملی دمانس، دولت در زمینه‌های مراقبت از این بیماران و همچنین هزینه داروهای آنها کمک کند، چرا که براساس این پیش‌نویس، کلینیک‌های تشخیص حافظه و شناخت با هدف اطلاع‌رسانی در مورد بیماری‌های دمانس و آلزایمر، کاهش عوامل خطر، تشخیص، مراقبت و درمان، حمایت مراقبین و تحقیقات در سراسر کشور افتتاح خواهند شد.

درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد

آلزایمر یک بیماری پیش‌رونده زوال حافظه و دیگر کارکردهای مهم ذهنی است. آلزایمر معمول‌ترین علت دمانس(زوال عقلی) است. صالحی می‌گوید: به‌طور مثال در آلزایمر، تخریب و مرگ سلول‌های مغزی و همچنین تخریب ارتباط بین آن ها باعث کاهش دائم حافظه و عملکرد ذهنی می‌شود و از آنجا که هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، قرار گرفتن هر چه سریع‌تر بیمار در شبکه خدمات حمایت‌کننده بسیار مهم است. به هر حال باید بدانیم که هر چه بیماری آلزایمر شدت پیدا کند، شرایط زندگی برای اطرافیان بیمار سخت‌تر می‌شود. از این‌رو نخستین گام این است که اطرافیان برای آموزش نوع برخورد با بیمار خود، در کلاس‌هایی که در انجمن آلزایمر ایران برگزار می‌شود شرکت کنند. در این کلاس‌ها کارشناسان موارد لازم را مطرح می‌کنند و آموزش‌های لازم را درباره نوع برخورد به افراد ارائه می‌دهند. مشاوره تلفنی یا حضوری، کمک گرفتن از پرستار و همچنین شرکت در کلاس‌های انجمن آلزایمر نیز می‌تواند به خانواده‌ها در برخورد با بیماران کمک کند.

احتمال ابتلا به آلزایمر در زنان نسبت به مردان بیشتر است

افزایش سن مهم‌ترین عامل شناخته شده در ابتلا به آلزایمر است. آلزایمر جزئی از روند طبیعی پیر شدن نیست اما خطر ابتلا به آن با افزایش سن به‌خصوص پس از 65 سالگی افزایش می‌یابد. صالحی با تایید این موضوع می‌گوید: تقریبا نیمی از افراد بالای 85 سال به آلزایمر مبتلا می‌شوند. البته افرادی که تغییرات ژنتیک نادری دارند که آنها را مستعد ابتلای به آلزایمر می‌کند اغلب در 40 یا 50 سالگی علائم را تجربه می‌کنند. ضمن اینکه احتمال ابتلای زنان نسبت به مردان بیشتر است، به این علت که میانگین طول عمر زنان بیش از مردان است.

سبک زندگی سالم برای مقابله با آلزایمر

دکتر غلامرضا حاجتی، رئیس هیات مدیره انجمن آلزایمر با تأکید بر اینکه جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید از دوره کودکی سبک زندگی سالم را انتخاب کرد، افزود: اگر در دوران کودکی آموزش ببینیم که سبک زندگی درستی داشته باشیم و از مواد غذایی مضر استفاده نکنیم، علاوه بر حفظ سلامت جسم و روح، از مغز هم به خوبی محافظت می‌شود. کودکان باید یاد بگیرند که چگونه سالم زندگی کنند و در رژیم غذایی خود تا حد ممکن از روغن‌های اشباع و فست فود استفاده نکنند. همچنین باید سعی کنند با یادگیری هنرهای مختلف، ذخایر مغزی خود را افزایش دهند. یادگیری حتی در زمان سالمندی و میانسالی نیز تأثیر بسیار مثبتی بر سلامت دارد. در نهایت اینکه سبک زندگی سالم از مهم‌ترین موضوعاتی است که می‌تواند برای مبارزه با آلزایمر به افراد کمک کند. البته باید بگویم که هیچ عاملی از شیوه زندگی وجود ندارد که به‌طور قطعی با خطر ابتلا به آلزایمر ارتباط داشته باشد اما بدون شک ورزش نکردن، استعمال دخانیات، پرفشاری خون، کلسترول خون بالا، دیابت کنترل نشده، رژیم غذایی با میوه و سبزی ناکافی و عدم‌فعالیت اجتماعی در ابتلا به آلزایمر می‌توانند تأثیر داشته باشند. اما باید به این باور هم رسید هیچ وقت برای پیشگیری از آلزایمر دیر نیست، حتی دوره سالمندی. برای این کار نیز مردم باید در هر سنی که هستند برنامه‌هایی داشته باشند که با آنها بتوانند مغز خود را فعال نگه دارند. همچنین لازم است که سبک زندگی خود را به سمت استفاده از سبزیجات و روغن‌های غیراشباع، گوشت سفید و حذف شیرینی تغییر دهند.

علائم هشداردهنده بیماری آلزایمر

رئیس هیات مدیره انجمن آلزایمر درباره علائم هشدار‌دهنده بیماری آلزایمر نیز می‌گوید: می‌توان به اختلال در حافظه، مشکلات در انجام کارهای عادی، ضعف بیان، گم کردن زمان و مکان، ضعف یا کاهش قضاوت، مشکلات در تفکر ذهنی، جابه‌جا گذاشتن اجسام، تغییرات در حالات و رفتار، تغییرات در شخصیت و تغییرات در انگیزه اشاره کرد و برای پیشگیری از آلزایمر توصیه می‌شود از ذهن خود بیشتر استفاده کنید، معاشرت کنید، سبک زندگی سالمی را انتخاب کنید، غذای سالم مصرف کنید، به سلامت خود اهمیت دهید و فشارخون،کلسترول خون و اگر مبتلا به دیابت هستید آن را کنترل کند.

گزارش انجمن جهانی آلزایمر نشان می‌دهد:

زنان ۵۸ میلیارد ساعت هر سال در جهان، بدون حقوق، از افراد مبتلا به دمانس مراقبت می‌کنند.

سهم نقشی که زنان در مراقبت غیرحرفه‌ای در منزل از افراد مبتلا به دمانس ایفا می‌کنند بسیار نابرابراست.

۷۱درصد ساعت‌های مراقبت غیررسمی را زنان متحمل می‌شوند.

مراقبت غیررسمی از بیماران آلزایمر که زنان ارائه می‌دهند مساوی با کار ۴۰ میلیون کارگر تمام وقت است.

هر سه ثانیه، یک نفر در جهان به آلزایمر مبتلا می‌شود.

هزینه آلزایمر در جهان در سال ۲۰۱۸، به یک تریلیون دلار رسید.

قوانین کار و استخدام باید تغییر یابند تا بتوان کارکنان بیشتری را که مراقبت غیرحرفه‌ای انجام می‌دهند جذب کرد.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 26 شهریور 97، کد مطلب: 30958، www.newspaper.hamshahri.org