شعار سال: با پیگیری مستمر فعالان محیط‌زیست و جوامع محلی بندر دیر و دیگر نقاط استان درباره مکان‌یابی نامناسب اجرای طرح تکثیر لارو میگو، طی چند هفته اخیر اظهارات و صحبت‌های ضد و نقیضی از سوی اداره کل محیط‌زیست، منابع طبیعی و راه و شهرسازی استان مطرح شد که خلاصه آن، انداختن توپ در زمین یکدیگر و سلب مسئولیت در توجیه صدور مجوز تکثیر لارو میگو در منطقه حساس زیست‌محیطی از جانب خود است‌. براساس اظهارات فعالان زیست‌محیطی، این سایت تکثیر لارو میگو خارج از اصول و ملاحظات زیست‌محیطی در محدوده جزر و مدی سواحل جنوب شرق بندر دیر و خور بردستان و حوزه رویش جنگل‌های حرا است که پس از اخذ مجوز فعالیت، سرمایه‌گذار شروع به کار کرده است‌. سرمایه‌گذار نیز در این راستا سیر دریافت مجوز مبنی‌بر این‌که «با طرح فوق هیچ مخالفتی از سوی مسئولان ذی‌ربط از سایت انتخابی نشده و برابر موافقت‌نامه‌ای که به امضای مدیرکل محیط‌زیست استان بوشهر رسیده است، اداره کل راه و شهرسازی به‌عنوان مالک، زمین را جهت اجرای طرح به شرکت اجاره داد و موافقت اصولی از سوی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی صادر شده است که پیوست‌های آن موجود است» را در رسانه‌ها تشریح کرد‌.

نگرانی فعالان زیست‌محیطی

برخی از فعالان محیط‌زیست ازجمله اعضای انجمن توسعه سبز اقلیم پاک بوشهر، انجمن سوکا بندر دیر، انجمن نجوم شهرستان بوشهر، انجمن رشد و توسعه نجیرم دیر و انجمن پرونگ آبدان با تیم کارشناسی، برای شفاف‌سازی در فضای عمومی و رسانه‌ای و جلوگیری از تکرار تجربیات تلخ و نامطلوب گذشته در مناطق حساس طبیعی، همچنین گام برداشتن در راستای توسعه پایدار براساس برنامه آمایش سرزمینی استان با مشارکت جوامع محلی به بازدید میدانی از منطقه و سایت انتخابی تکثیر لارو اقدام کردند‌. این انجمن‌ها نتایج بررسی و مطالعات میدانی خود را در چند بند به‌صورت مستدل بدین شرح اعلام کردند‌. بررسی نقشه‌های موجود نشان می‌دهد که سایت تکثیر میگو با ابعاد مشخص شده (چهار هکتار) دقیقاً در محدوده جزر و مد دریا و حریم جدید شهر دیر و خور بردستان قرار گرفته و در مواقع مد کاملاً به زیر آب می‌رود‌. وجود سواحل عریض و پست، شیب بسیار ملایم، وجود خور و شبه تالابی بودن منطقه سبب شده که گستردگی دامنه جزر و مد، سطح وسیعی از اراضی کم‌شیب ساحلی را پوشش دهد و شرایط رویش گیاهان حرا را فراهم کند؛ به‌طوری که در قسمت جنوبی شهرداری بندر دیر با احداث خاکریز مانع ورود آب به منازل مسکونی همجوار ساحل شده است‌. ایجاد موج‌شکن و کاشت درخت جهت تثبیت خاکریز ضروری به نظر می‌رسد‌. احداث جاده مواصلاتی ورود به سایت انتخابی براساس عکس‌های ماهواره‌ای، عملاً در محدوده جزر و مدی و حریم دریا، مانع ورود سیلاب‌های فصلی و اتفاقی و بهره‌مندی جنگل‌های حرا از منابع آب‌شیرین ناشی از بارش می‌شود که قطعاً این مسأله نابودی حراها را به‌دنبال خواهد داشت‌. با توجه به شیب ساحل به‌سمت منازل مسکونی، تالابی بودن منطقه مورد نظر، وجود خور و خلیج‌های کوچک، جزر و مدهای شدیدتری در طول سال نسبت به دیگر مناطق اتفاق می‌افتد که با احداث این جاده ارتباطی امکان پیشروی آب دریا به درون خشکی بیش‌تر شده و سبب بالا آمدگی آب دریا در مواقع طوفانی و اغتشاشات جوی، آسیب‌دیدگی تأسیسات ساحلی و خانه ساحل‌نشینان را در پی خواهد داشت‌. جنگل‌های شورزی حرا مهم‌ترین محل زیست آبزیان دریایی و مکانی مناسب جهت تخم‌ریزی و تکثیر این آبزیان است که ارزش زیست‌محیطی فراوانی دارند و کارشناسان محیط‌زیست کاملاً به این مسأله واقف هستند، هرگونه ورود به حریم حرا و دستکاری انسانی ازقبیل تجهیزات و سازه مصنوعی با هر درجه از آلایندگی در محدوده زیست آن‌ها در این نقطه حیات دیگر آبزیان را به خطر می‌اندازد‌. خور بردستان و جنگل حرای واقع شده در این منطقه آخرین نقطه تنفسی شهر دیر و مکانی با پتانسیل گردشگری فراوان است، همچنین در امتداد دهکده گردشگری کنگان، بنک، بردستان و دیر قرار دارد و جاده گردشگری وفاق دیر‌ـ کنگان در نزدیکی این منطقه می‌گذرد با توجه به این‌که بخش زیادی از سواحل دیر درگیر آلودگی‌های صنایع پتروشیمی هستند باید به کاربری گردشگری و اکوتوریسم این بخش از ساحل توجه شود‌. اجرای این‌گونه طرح‌ها سبب محروم شدن مردم از ساحل و از دست دادن محدوده گردشگری ساحلی خواهند شد‌. حرا به‌عنوان گیاه‌ بوم‌محور روندی رو به ‌گسترش در سواحل جنوب شرق دیر و خور بردستان دارد و مطالعات نشان داده که حرا از درختان گرمسیری حساس است‌. بذر این گیاه با جریان آب و جزر و مد مکان مناسب برای رشد و نمو را انتخاب می‌کند و در اقدام اخیر فعالان محیط‌زیست دیر نیز با کاشت ۱۵ هزار نهال حرا در این محدوده، رو به افزایش است‌. هرگونه واگذاری اراضی در محدوده خور و مجاورت جنگل‌های حرا، حریم رویش آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد‌. مطالعه عکس‌های ماهواره‌ای، بررسی نقشه شیب و جهت باد غالب نشان می‌دهد که احداث جاده و جاده‌کشی با توجه به شیب زمین و شیب حوضه آبریز منطقه موجب تغییر مسیر رواناب‌های فصلی و مانع ورود آن به خور بردستان می‌شود و حیات جنگل حرا به خطر می‌افتد و زندگی ساحل‌نشینان در مواقع بارش‌های سیلابی را تهدید می‌کند‌. با مدنظر قرار دادن روند رو به گسترش شهرنشینی، کمبود فضای سبزشهر در شرایط اقلیمی خشک و توجه به طرح توسعه شهری، هرگونه تغییر کاربری، واگذاری، اجاره و فروش زمین که در حریم شهر واقع شده به بخش خصوصی برای هر نوع فعالیت کشاورزی، صنعت، شیلات و..‌. اداره کل راه و شهر‌سازی، شورای شهر و شهرداری مسئولیت دارند که مطابق آیین‌نامه‌های توسعه شهری عمل کنند‌. واگذاری اراضی حریم شهر جهت تکثیر میگو چه به‌صورت موقت یا دائم در مکانی با پتانسیل گردشگری طبیعی اقدامی نسنجیده است‌.

لزوم جلوگیری از تخریب محیط‌زیست

فعالان محیط‌زیست با بررسی شرایط و وضعیت موجود و ارزیابی توان طبیعی منطقه که در محدوده شهری بندر دیر قرار دارد، مواردی را با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی پیشنهاد می‌کنند‌. با توجه به پتانسیل منطقه و جلوگیری از ورود آب به منازل مسکونی مجاور ساحل، کشت جنگل‌های حرا گسترش یابد تا به‌عنوان یک سد طبیعی از ساحل محافظت کند‌. با عبور جاده گردشگری وفاق دیر‌ـ کنگان از نزدیکی این منطقه و با در نظر گرفتن نوع گذران اوقات فراغت شهروندان، گسترش تأسیسات پتروشیمی در سواحل بندر دیر و مجاورت با حوزه شهری، حداکثر تعریفی که برای کابری این منطقه می‌توان داشت، توسعه گردشگری و اکوتوریسم بدون تخریب بیش‌تر زیست‌محیطی است‌. این منطقه با گسترش پهنه جزر و مدی، پیشروی آب در خشکی، شرایط طبیعی مناسب، شیب ملایم، وضعیت حوضه آبریز، سرازیر شدن سیلاب‌های فصلی و رواناب‌های سطحی و وجود درختان خودرو حرا می‌تواند به‌عنوان یک تالاب معرفی شود‌. با توجه به تمایل سرمایه‌گذار و دغدغه وی به اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری در منطقه، می‌توان از اراضی روستای جبرانی، روستاهای غرب دیر مانند روستای گزنگ و..‌. که عوارض زیست‌محیطی کم‌تری درپی دارد، سود برد‌.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه تاریخ انتشار ----، کدمطلب: 54931، www.sabzineh.org