شعار سال: نبود طرح جامع و رفتار سلیقهای متولیان میراث فرهنگی گرگان باعث فعالیت افراد غیرمتخصص در بافت تاریخی این شهر شده و در حال حاضر کار مرمت بیشتر بناها تاریخی این شهر در اختیار افرادی قرار دارد که هیچگونه آشنایی با میراث فرهنگی نداشته و تنها در پی احقاق اهداف اقتصادی خود هستند.
فاتح میرفندرسکی، رئیس هیات مدیره انجمن بافتها و محوطههای تاریخی سرزمین گرگان با اشاره به اینکه بافت تاریخی این شهر اولین بافت ثبتی در کشور است، گفت: این ویژگی باعث شده که حساسیت زیادی بر روی بافت تاریخی گرگان وجود داشته باشد اما متاسفانه تا کنون نگاه ویژهای به آن نشده است.
میرفندرسکی در گفتوگو با اسکان نيوز ضمن اعلام اینکه به تازگی محدوده بافت تاریخی گرگان مشخص شده، اظهار کرد: تا قبل از تعیین حریم، شهرداری گرگان براساس خطچینی که خودش مشخص کرده بود پروانه ساختوساز صادر میکرد و در صورت صلاحدید خودش نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان را هم جویا میشد.
رئیس هیات مدیره انجمن حامیان بافتها و محوطههای تاریخی سرزمین گرگان با انتقاد از اینکه در شهرداری و یا راه وشهرسازی ضوابط خاصی برای بافت تاریخی این شهر مشخص نشده، تاکید کرد: در بسیاری از موارد شهرداری گرگان برای فعالیت در بافت تاریخی از میراث فرهنگی استعلام نمیگیرد و برخی پیمانکارها که تنها به دنبال منافع اقتصادی بوده و هیچ تناسبی با معیارهای میراث فرهنگی ندارند، در این بافت مشغول فعالیت هستند.
فعالیت چکش برقی در بافت تاریخی
به عنوان نمونه ساماندهی جداره خیابان امام خمینی، توسط پیمانکاری انجام میشود که فاقد تحصیلات مرتبط، رزومه و فعالیت مرمتی در بافت تاریخی بوده. هیچ نظارتی هم بر این کار وجود ندارد. یا در منطقه سرچشمه افراد غیرمتخصص با چکش برقی فعالیت میکنند و این در حالیست که در بافت تاریخی برای جلویگری از ورودهرگونه آسیبی نباید از چکش برقی استفاده کرد.
میرفندرسکی ضمن اشاره به اینکه پیمانکاری به اسم نیکسرشت در حالی که مدتی کوتاهی در گرگان حضور داشته، فعالیت بسیار وسیعی در مرمت خانههای تاریخی دارد، تاکید کرد: اینگونه افراد بدون سوابق مرمتی و با رایزنی با مالکان خانههای تاریخی، کار انجام مرمت آنها را متعهد میشود. به عنوان نمونه منزل ثبتی رضاقلینژاد، به دلیل معماری یونیک و خاصی که دارد ( طراح معماری این منزل یک فرد یزدی بوده)، دارای اهمیت تاریخی زیادی بوده، اما مالک آن به بهانه نظافت و حرص درختان، حوض حیات بیرونی را برداشته و به عمق 12 متر گودبرداری کرده است.
اجرا کار مرمت بدون ارائه طرح اولیه
خانه ثبتی میرشهیدی هم از دیگر بناهای تاریخی است که آسیب دیده، البته فعلا کار در این منزل متوقف شده است.
به گزارش اسکان نيوز، حتی پس از پیگیری در سازمان میراث فرهنگی استان مشخص شد که مالک جدید حتی طرح مرمت هم به سازمان میراث فرهنگی ارائه نداده است. باید توجه داشت که نمونه این خانهها وجود ندارد و در صورت تخریب هربخش از آن امکان الگوبرداری و بازگشت به شکل قبلی میسر نیست.
به گفته رئیس هیات مدیره انجمن حامیان بافتها و محوطههای تاریخی سرزمین گرگان، شورای شهر در سال 93 مصوبه تعهد شهرداری برای پرداخت سالیانه مبلغ 700 میلیون تومان به خانههای تاریخی را در نظر گرفت اما تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.
این فعال میراثی معتقد است که تمامی مراحل مرمت بناهای تاریخی باید مستندنگاری و هرگونه فعالیتی دراین بخش زیرنظر کارشناسان فرهنگی انجام شود؛ چرا که احتمال دستیابی به آثار تاریخی ویژه وجود دارد.
براساس گفتههای این میراث دوست گلستانی، طی چند روز گذشته فرماندار گرگان به همراه یک کارشناس از میراث فرهنگی از خانه رضاقلینژاد بازدید کرده اما کارشناس باستانی شناسی برای کار مرمت فرستاده شده در حالی که باید کارشناس مرمت از محل بازدید میکرد و در نتیجه کارشناس کار مرمت را تایید کرده است.
میرفندرسکی با تاکید بر اینکه طبق یکی از بندهای موجود در ضوابط میراث فرهنگی حفاری در بناهای ثبتی بدون حضور کارشناس میراث فرهنگی پیگرد قانونی و حتی زندان دارد، گفت: مرمتگران غیرمتخصص با حمایت برخی از مسئولان استانی به فعالیت خود ادامه میدهند. حتی معاونت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان نامه توقف فعالیت در خانه تاریخی رضاقلینژاد را صادر کرده است.
حتی در محور گمیشان که اولین خواستگاه یکجانشین شدن قوم ترکمن بوده و به همین دلیل بناهای بسیاری شاخصی دارد که با چوبهای خاص ساخته شده، بازهم مرمت به صورت اصولی انجام نشده.
خانه تقوی از دیگر بناهای تاریخی ثبتی است که کار مرمت و رنگ دربهای این منزل اصولی نبوده و هیچ اعتراضی هم به این فعالیت غیرحرفهای نشده است. این بنا تاریخی در مقابل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان قرار دارد.
وی با بیان اینکه 5 نهاد میراث فرهنگی، شهرداری، راه و شهرسازی، اداره اوقاف و سازمانهای مردم نهاد از متولیان اصلی حوزه میراث فرهنگی هستند، گفت: متاسفانه هیچگونه ادبیات مشترک برای احیا و بازسازی بافت تاریخی در بین متولیان میراث فرهنگی وجود نداشته و هرکدام به صورت جزیرهای در بافت تاریخی فعالیت دارند. متولیان نامبرده تنها به فکر کسب رزومه هستند. به عنوان نمونه شهرداری برای چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، قصد دارد چهل پروژه را افتتاح کند، دو پروژه را در بافت تاریخی قرار داده و یکی از آنها جدارهسازی خیابان امام خمینی است. شهرداری گرگان در صدد بوده که تا 22 بهمن این پروژه به اتمام برسد و یک نجار مجری این پروژه شده است.
به گفته رئیس هیات مدیره انجمن حامیان بافتها و محوطههای تاریخی سرزمین گرگان، بافت تاریخی این شهر یک بافت زنده بوده و زندگی در آن جریان دارد، اما تمامی مرمتها بدون توجه به این مهم، بدون تدوین طرح جامع و کاملا سلیقهای انجام شده است. مجریان کار مرمت بافت تاریخی هیچگونه آشنایی با ادبیات بافت تاریخی ندارد.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته سایت خبری اسکان نیوز تاریخ انتشار1 دی 97، کدخبر: 16430، www.eskannews.com