شعارسال: رویترز نوشت: عربستان که دیگر نمی تواند بر روی متحدان غربی اش برای محدود کردن آمال تهران در آن سوی محدوده جهان عرب تکیه کند، از زمان روی کار آمدن سلمان به تشدید مواجهه با ایران فراتر از مرزهای خاورمیانه روی آورده است.

بر اساس این گزارش، از ابتدای سال میلادی گذشته که سلمان شاه عربستان شد، و تهران توافق هسته ای با قدرت های جهان منعقد کرد، ریاض ٬ راهبرد خود را در مسیر ادامه تلاش برای مقابله با نفوذ ایران در آفریقا، آسیا و حتی آمریکای لاتین تنظیم کرده است.

رویترز افزود: آنچه بیش از همه جلب توجه می کند ٬ تلاش حکومت عربستان برای وادار کردن کشورهای اسلامی به قطع رابطه با ایران است که در این راستا می توان به ایجاد ائتلافی اسلامی علیه تروریسم بدون دعوت از ایران اشاره کرد.

عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در نشست مطبوعاتی اخیرش ادعا کرد که ایران با حمایت از تروریسم ٬ خود را به انزوا کشانده است. وی همچنین مدعی شد که همین امر باعث واکنش جهان و به ویژه جهان اسلام در مقابل جمهوری اسلامی شده است.

رویترز افزود: تهران همواره با استناد به سوابق مبارزه با گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه، همواره اتهامات از این دست را رد کرده است.

این گزارش با اشاره به قطع کمک های نظامی ریاض به لبنان و نیز مداخله نظامی عربستان در یمن علیه گروه های شیعی، افزود: این ها همه بخشی از تلاش های دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی عربستان است که از دیرباز به منظور محدود کردن گسترش نفوذ ایران در کشورهای عربی به کار رفته است اما اکنون ریاض می کوشد تا از طریق ایجاد ائتلاف هایی مانند آن چه در ماه نوامبر (آبان/آذر) تحت عنوان مبارزه با تروریسم شکل گرفت، حمایت کشورهای دیگر نظیر پاکستان و مالزی را نیز جلب کند.

مهران کامروا استاد دانشگاه آمریکایی جورج تاون در قطر گفت: از بسیاری جهات ابعاد رقابت میان ایران و عربستان در حال فراتر رفتن از محدوده خاورمیانه است؛ تحولی که در گذشته سابقه نداشته است.

رویترز افزود: این راهبرد تا حدی واکنش ریاض به اجرایی شدن توافق هسته ای ایران در ماه ژانویه (دی/بهمن) محسوب می شود.

با توجه به اعلام واشنگتن مبنی بر از سرگیری تعاملات قانونی بانک های آمریکایی با تهران، سعودی ها معتقدند که واشنگتن به عنوان متحد اصلی شان ٬ در حال کاهش حضور فعال خود در منطقه است.

رویترز به نقل از یک دیپلمات ارشد در ریاض نوشت: آن ها (سعودی ها) فهمیده اند که نظم قدیمی بین المللی از میان رفته و خودشان باید مسئولیت ها را بر دوش بگیرند.

مصطفی علانی کارشناس امنیتی که با وزارت کشور عربستان مناسبات نزدیکی دارد می گوید : این راهبرد ریاض ٬ از دیدگاه سلمان ریشه می گیرد که معتقد است نفوذ ایران صرفا به این دلیل افزایش یافته است که هیچ کس در مقابلش نایستاده است.

رویترز افزود: ائتلاف ضد تروریسم نیز بخشی از همین رویکرد است. این تشکل که درباره میدان فعالیت و عضویت آن ابهام هایی وجود دارد، اکنون در صدد است که یک مرکز هماهنگی تشکیل دهد که احتمالا در ماه مبارک رمضان رسمی خواهد شد.

به گفته احمد العسیری، فرمانده ارتش عربستان، گام بعدی، برگزاری نشست وزیران دفاع است که همزمان با آن مرکز هماهنگی در ریاض نیز آماده فعالیت خواهد شد.

وی افزود: این مرکز دارای اعضای دائمی از کشورهای شرکت کننده خواهد بود و به عنوان مکانی برای درخواست کمک در برخورد با تهدیدهای شبه نظامی و یا ارائه کمک های نظامی، امنیتی و یا دیگر انواع حمایت ها فعالیت خواهد کرد.

هرچند این ائتلاف به صراحت مقابله با ایران را به عنوان هدف خود اعلام نکرده است، اما نه تهران و نه عراق، که یکی از متحدان منطقه ای ایران است، هیچ کدام عضو آن نیستند.

به گفته علانی، این ائتلاف جدید در وهله نخست با هدف جلب حمایت جهان اسلام از مبارزه عربستان با تروریسم و مقابله با پرچمداری ایران در این جبهه طراحی شده است حال اینکه اعضای ائتلاف نیز به این هدف پی برده اند یا نه، خود موضوع دیگری است.

محمد نفیس زکریا سخنگوی وزارت خارجه پاکستان از ابتکار عمل ریاض برای تشکیل این ائتلاف تمجید کرد و گفت:اسلام آباد از تبادل تخصص در این خصوص خرسند است.

وی در عین حال تصریح کرد که پاکستان خواستار برادری میان کشورهای اسلامی است، به همین دلیل نگران هرگونه تشدید تنش میان تهران و ریاض است.

رویترز افزود: فراتر از ابتکار عمل ائتلاف مذکور، ریاض می کوشد تا با جلب حمایت هند، دهلی نو را به منزوی کردن تهران ترغیب کند.

به گفته یک تحلیلگر سعودی که گهگاه مسئولیت های دیپلماتیک را در دولت عربستان بر عهده می گیرد، میزبانی ریاض در نشست سران کشورهای آمریکای جنوبی و اتحادیه عرب در سال میلادی گذشته نیز تا حدی با هدف بیرون راندن ایران از میدان رقابت صورت گرفت.

رویترز یادآوری کرد که محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری سابق ایران در سال 2012 به منظور توسعه مناسبات دیپلماتیک از کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه، کوبا و اکوادور دیدن کرد که این دیدارها با موفقیت هایی همراه شد.

برخی کشورهای آفریقایی طی ماه های اخیر در قطع مناسبات دیپلماتیک با ایران پس از حادثه سفارت عربستان در تهران، از اتحادیه عرب تبعیت کردند.

روز دوشنبه نیز رئیس جمهوری زامبیا در سفری رسمی به ریاض رفت. این دیدار در حالی صورت گرفت که چندی پیش از آن ٬ موضعی مخالف تهران گرفته بود.

رویترز اضافه کرد: از زمان پهلو گرفتن دو ناو جنگی ایران در سال 2012در یکی از بنادر سودان که درست آن سوی سواحل عربستان قرار دارد، ریاض حدود 11 میلیون دلار در سودان سرمایه گذاری کرده است. سعودی ها همچنین بی توجه به حکم بازداشت بین المللی عمر البشیر رئیس جمهوری سودان ٬ به وی اجازه دادند تا به عربستان سفر کند. در ماه ژانویه خارطوم مناسبات خود را با تهران قطع کرد.

گزارش رویترز اضافه کرد: جیبوتی و سومالی نیز همین روش را دنبال کردند. سندی که در ماه ژانویه (دی/بهمن) به دست رویترز رسید، نشان داد که موگادیشو بسته کمک 50 میلیون دلاری را اندکی پیش از قطع مناسباتش با تهران دریافت کرده بود. اما جیبوتی در ماه فوریه (بهمن/اسفند) هرگونه رابطه میان تصمیم دیپلماتیکش با ایران و پولی که از عربستان دریافت کرده بود را رد و تهران را به گسترش تنش های فرقه ای در آفریقا متهم کرد.

این در حالی است که کامروا استاد دانشگاه جورج تاون معتقد است که اکنون تعیین برنده و بازنده این رقابت هنوز زود است.

وی گفت: در مناسبات بین المللی می توان همراهی دیگران را اجاره کرد، اما نمی توان آن ها را خرید. اثربخشی بلندمدت این سیاست در جهت اهداف عربستان سوال انگیز است، زیرا این ائتلاف ها عمدتا بر پایه مناسبات صرفا تاکتیکی یا تجاری مبتنی هستند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار خبر 17 خرداد 1395، کدمطلب: 82102600 (5374038) ،www.irna.ir