شعار سال: شمار موتورسیکلت ها در کشور، از آغاز تا
امروز، نزدیک ۱۲ میلیون دستگاه است
که روشن نیست که از این شمار، چند دستگاه موتورسیکلت در کشور در رفتوآمدند.
از آنجا که قانون هوای پاک سن فرسودگی موتورسیکلت کاربراتوری را شش سال تعیین کرده، بر این پایه نه میلیون دستگاه از این ۱۲ میلیون دستگاه موتورسیکلت فرسوده به
شمار میروند؛ یعنی ۷۵ درصد
موتورسیکلت هایی که در کشور در آمدوشد هستند فرسودهاند و منبعی متحرک برای آلودگی
بیشتر هوا هستند. همچنین، روشن نیست که از این شمار موتورسیکلت فرسوده چه تعدادی
در کشور فعالاند. اگر حتی نیمی از این ناوگان فعال باشد، شمار موتورسیکلت های فرسوده
با موتور چهارزمانه نزدیک پنج میلیون دستگاه موتورسیکلت میشود که رقم بسیار قابل
توجهی است.
گفتنی است که یک دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری چهارزمانه، چه فرسوده چه
نافرسوده، برابر ۱۵ گرم در کیلومتر
آلایندگی تولید میکند. در برابر، یک دستگاه موتورسیکلت بنزینی انژکتوری ساخت سال ۱۳۹۶ به این سو،کمتر از دو گرم در کیلومتر
آلودگی تولید میکند. پس جایگزینی موتورسیکلت فرسوده و اسقاطش، بیش از هفت برابر
از انتشار آلایندگی میکاهد.
مستندهای قانونی درباره موتورسیکلت های فرسوده و عملکرد هیئت وزیران
ماده دو قانون هوای پاک
میگوید: «تمامی اشخاص، دستگاه ها و مؤسسات ـ اعم از دولتی و غیر دولتی و دستگاه هایی
که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است و تمامی اشخاص مستقر در
مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، شهرک ها و نواحی صنعتی ـ موظفاند
تا مقررات این قانون را رعایت نمایند.
۷۵ درصد موتورسیکلت هایی که در کشور در آمدوشد هستند فرسودهاند و منبعی متحرک برای آلودگی بیشتر هوا هستند
سازمان [حفاظت محیط زیست] مسئول نظارت بر حُسن اجرای این قانون میباشد.
آییننامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی های موضوع این قانون توسط سازمان تهیه
و به تصویب هیئت وزیران میرسد.»
گفتنی است که این آییننامه فنی ماده دو قانون هوای پاک ازسوی سازمان حفاظت محیط زیست فراهم شد و
به تصویب هیئت وزیران نیز رسید و در تاریخ ۳۰
مهرماه امسال به همه دستگاه های اجرایی ابلاغ شد.
در ماده ۱۱ آییننامه
اجرایی آمده است: «شمارهگذاری موتورسیکلت بنزینی منوط به اسقاط یک دستگاه
موتورسیکلت است. موتورسیکلت های برقی از شرط اسقاط معاف هستند.»
با همه این، هیئت وزیران به جای آنکه زیستبوم ایرانزمین را در صدر برنامههای
خود بگذارد و کوششی منظم و برنامهمند برای دستیابی به هوای پاک و سالم و نیز
کنترل منابع آلاینده در کلانشهرهای کشور را در دستور کار خویش بگذارد، شوربختانه،
نه تنها تا کنون این ماده ۱۱
قانون هوای پاک در بخش اسقاط موتورسیکلت های فرسوده را اجرایی نکرده که اجرای آن
را یک سال به تعلیق نیز انداخته است!
این امر در پی لابی موتورسیکلتسازان با پشتیبانی وزارت صمت، با هدف پیشگیری
از افزایش هزینههایشان، انجام شد. آنان توانستند پیشنهاد حذف این ماده ۱۱ را به دولت ببرند و به دنبال آن، هیئت
وزیران نیز اجرای این ماده قانونی را به تعویق انداخت.
همچنین، به دلیل اعمال نکردن قانون درباره خودروهای فرسوده، در عمل هیچ
انگیزهای برای دارندگان موتورسیکلت های فرسوده برای اسقاط نیست. از سویی دیگر،
برپایه قانون، بهای خودروی اسقاطی دو و نیم میلیون تومان لابی موتورسیکلتسازان با
پشتیبانی وزارت صمت، با هدف پیشگیری از افزایش هزینههایشان، انجام شد. آنان
توانستند پیشنهاد حذف این ماده ۱۱ را
به دولت ببرند و به دنبال آن، هیئت وزیران نیز اجرای این ماده قانونی را به تعویق
انداخت
است، و بر پایه مصوبه هیئت وزیران، بهای موتورسیکلت اسقاطی یکهفتم
خودروی اسقاطی و حدود ۳۵۰ هزار تومان
ارزشگذاری شده است.
این قیمت، انگیزه لازم به دارندگان موتورسیکلت های فرسوده برای اسقاط کردن
موتورشان نمیدهد و چنین، در خلأ اعمال قانون
برای توقیف موتورسیکلت های فرسوده، ضعیف بودن سازوکارهای تشویقی نیز سبب کارکرد بیوقفه
این موتورسیکلت ها میشود. افزون بر آن، در این اواخر که قیمت ها به گونهای
افسارگسیخته افزایش یافته، قیمت موتورسیکلت نیز افزایش پیدا کرده و این امر خود از
جاذبه اسقاط کردن کاسته است.
مرکز پژوهش های مجلس نیز تعویق اجرای این ماده را با قانون برنامه ششم توسعه
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی «اعطای تسهیلات و پیشبینی اعتبارات لازم در بودجه
سالانه جهت از رده خارج کردن سالانه ۱۰
درصد از موتورسیکلت های بنزینی و جایگزینی با موتورسیکلت های برقی» و قانون هوای پاک،
در تضاد دانسته و صراحتا با مصوبه اخیر هیئت دولت با به تعویق افتادن یکساله ماده ۱۱ آییننامه قانون هوای پاک مخالفت کرده و
پیشنهاد داده است که قیمت اسقاط موتورسیکلت از ۳۵۰ هزار تومان به ۶۲۵ هزار
تومان افزایش یابد تا جذابیتی برای دارندگان موتورسیکلت فرسوده ایجاد شود و از این
راه و راه هایی دیگر که پیشنهاد کرده است، با کاهش موتورسیکلت های کاربراتوری و
فرسوده و جایگزینی آنها با موتورسیکلت های تازه، در کوتاهمدت و کمابیش بلافاصله،
منجر به کاهش انتشار آلایندگی و بهبود کیفیت هوا، به ویژه در کلانشهرها و شهر
تهران، شود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت مردم سالاری، تاریخ 12 اسفند 97، کد مطلب: 103922: www.mardomsalari.ir