شعار سال: «پاتریشیا زنگرل»، در گزارش ۲۴ مه ‌برای رویترز نوشت دولت ترامپ به کمیته‌هایی در مجلس سنا اطلاع داد که در جهت امضای ۲۲ معامله فروش سلاح به ارزش هشت میلیارد دلار گام برمی‌دارد، بدون اینکه همانند دیگر فروش‌های تسلیحاتی به کنگره مراجعه کند. دولت آمریکا گفته است این برنامه را از مدت زمان طولانی دنبال می‌کرده است. این مساله خشم قانون‌گذاران را برانگیخته است. ماه‌هاست که اعضای کنگره فروش تسلیحات تهاجمی را به عربستان و امارات ممنوع کرده‌اند زیرا از تلفات انسانی وسیع شان در یمن و نیز سابقه حقوق‌بشری‌شان همچون قتل خاشقجی خشمگین هستند.

سناتور باب منندز، سناتور دموکرات برجسته مجلس سنا اظهار کرد: دولت دونالد ترامپ رسما به کنگره اطلاع داده به عربستان و امارات سلاح خواهد فروخت بدون اینکه قراردادهای فروش سلاح با این دو کشور را به کنگره ارائه کند، درحالی‌که براساس قانون باید فروش سلاح به عربستان و امارات مورد بررسی کنگره قرار گیرد.

وی افزود: کنگره در چنین قراردادهایی حق اعتراض دارد. باب منندز، معاون رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا خاطرنشان کرد: «ترامپ تصمیم گرفت قانون نظارت بر صادرات سلاح را با هدف فروش ذخایر هوشمند به کشورهایی نظیر امارات و عربستان اجرایی کند و اختیارات کنگره را در نظر نگیرد.» دولت آمریکا به بندی در قوانین فروش سلاح استناد کرده که اجازه عدول از رای‌ کنگره را می‌دهد و آن از طریق اعلام «وضعیت اضطرار ملی» است که دولت ترامپ بر آن در ادعاهای مربوط با تنش‌ها در خاورمیانه تکیه کرده است.

وزارت‌خارجه آمریکا بر قراردادهای فروش سلاح به کشورهای جهان نظارت دارد. مایک پمپئو، وزیرخارجه از حمایت واشنگتن از ریاض در جنگش با انصارالله دفاع می‌کند. شخص پمپئو روز جمعه با اظهاراتی در توجیه این اقدام دولت ترامپ ادعا کرد: «دولت ترامپ کنگره را دور زد و تصمیم گرفت به اردن،‌ عربستان و امارات سلاح بفروشد زیرا هرگونه تاخیری در فروش این سلاح‌ها خطرات برای شرکای آمریکا در منطقه را افزایش می‌دهد.» پمپئو مدعی شد، این قراردادهای فروش سلاح از هم‌پیمانان واشنگتن حمایت کرده و امنیت و ثبات منطقه خاورمیانه را تقویت خواهد کرد و به کشورهای منطقه اجازه می‌دهد در مقابل رقبا از خود دفاع کنند. این عبور از کنگره اقدامی برای «یک بار» است. گزارشگر رویترز می‌افزاید قانون‌گذاران بر این باورند که ترامپ از یک بند قانونی برای فروش بمب به عربستان استفاده کرده است. سناتور کریس مورفی می‌گوید: «ترامپ از همین حفره قانونی استفاده می‌کند زیرا می‌داند که کنگره مخالفت خواهد کرد. هیچ دلیلی برای اعلام اضطرار جهت فروش بمب به عربستان نیست چراکه این بمب‌ها نهایتا در یمن فرو می‌ریزند.»

چند نفر از اعضای حزب جمهوریخواه هم گفته‌اند با این اقدام مخالفت خواهند کرد. آنها می‌گویند چنین فرآیندی می‌تواند به یک «روال» تبدیل شده و فرآیند کنترل کنگره را نه فقط در دولت ترامپ که در دولت‌های آینده هم خدشه‌دار سازد و باعث شود دولت‌ها به هر که می‌خواهند سلاح بفروشند. سناتور مایک مک کول هم گفت که اقدام دولت ترامپ «بد شگون» است و محتمل است که تعاملات آینده کاخ سفید با کنگره را دچار بحران سازد. این اولین بار نیست که کنگره و ترامپ بر سر برخی سیاست‌ها در منطقه رو در روی هم ایستاده‌اند. اولین بار هم نیست که تفکیک قوا میان کاخ سفید و کنگره مشکل ساز شده است. اوایل سال‌جاری مجلس نمایندگان و سنا رای به پایان حمایت نظامی از جنگ یمن دادند اما ترامپ آن را وتو کرد. از جمله سلاح‌هایی که قرار است فروخته شود تسلیحات هدایت شونده، هواپیماهای اف ۱۵ و موشک‌های ضدتانک است که از سوی شرکت‌های لاکهید مارتین و ریتون ساخته شده است.

«هلن کوپر»، «ادوارد یونگ» و «کائیت ادموندسون» نیز در گزارش ۲۴ مه‌ برای نیویورک تایمز نوشتند همزمان با فروش تسلیحات به کشورهای خاورمیانه، روز جمعه همچنین اعلام شد که قرار است ۱۵۰۰ سرباز دیگر آمریکایی عازم خاورمیانه شوند تا از نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه و شرکای آمریکا حمایت کنند. این تحول جدید چیزی است که تندروهای ساکن کاخ سفید خواهان آن هستند و ضربه‌ای است به فرماندهانی که مخالف این کار هستند.

«کوپر- یونگ- ادموندسون» بر این باورند که ترامپ دیپلماسی را از لنز اقتصاد و بده بستان‌های اقتصادی می‌نگرد و همین رویکرد تقویت‌کننده حمایت کاخ سفید از سعودی‌ها با وجود فشار کنگره برای مجازات محمد بن سلمان است. این گزارشگران بر این باورند که قانون‌گذاران از مرگ شهروندان و غیرنظامیان به‌دلیل حملات خشمگین هستند. با این دو تصمیم دولت ترامپ در حال دادن پاداش به متحدانی مانند عربستان و شرکای منطقه‌ای خود است.

سناتور رابرت منندز از نیوجرسی می‌گوید: «من نگرانم، نه متعجب، که دولت ترامپ نتوانسته میان منافع مربوط به امنیت ملی و حقوق ‌بشر جمعی برقرار سازد و در عوض به کشورهای اقتدارگرایی مانند عربستان سود می‌رساند.» به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، او قرار است ۱/ ۸ میلیارد دلار سلاح را براساس ۲۲ معامله به سه کشور عربی بفروشد. دو کشور (عربستان و امارات) درحال جنگ در یمن هستند و زیر انتقادات سختی از سوی کنگره به دلایل حقوق‌بشری قرار گرفته‌اند. نکته مهمی که این گزارشگران به آن اشاره می‌کنند این است که ساخت و تولید برخی تسلیحات چند سال به طول می‌انجامد و معلوم نیست ترامپ بر چه مبنایی استدلال می‌کند که می‌خواهد بحران فوری در ارتباط با تحولات منطقه را به واسطه این سلاح‌های تولید نشده برطرف سازد.

مایک پمپئو معتقد است که «این سلاح‌ها از متحدانمان حمایت می‌کند، ثبات خاورمیانه را افزایش می‌دهد و به کشورها کمک می‌کند تا از خود در برابر دیگران محافظت کنند.» پاتریک شاناهان نیز افزایش نیروها در خاورمیانه را «اقداماتی دفاعی با هدف کاهش احتمال خصومت‌های آینده» می‌داند. برخی نمایندگان آمریکایی می‌گویند قصد دارند پنلی متشکل از اعضای دو حزب تشکیل دهند «تا تضمین کنند که کنگره نقش درست خود را ایفا می‌کند و اینکه فروش تسلیحات اقدامی احتیاطی و منطبق با قوانین آمریکا و حمایت از شهروندان این کشور است.» «دالیا داسا کای»، تحلیلگر خاورمیانه در موسسه رند، می‌گوید: «اکنون وقت بدتر کردن تنش در منطقه نیست.» قانون‌گذاران از اقدام ترامپ در مورد «پاسخ ضعیف» به مرگ خاشقجی نگرانند و به همین دلیل می‌ترسند نه تنها عربستان جسورتر شود بلکه بر شدت بحران یمن هم به‌خاطر کشتن غیرنظامیان افزوده شود. سال گذشته منندز اجازه فروش دو میلیارد دلار سلاح به کشورهای خاورمیانه را نداده بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 5 خرداد 98، شماره: 3529666