نیم میلیون دانشگاهی به راهپیمایی ار بعین می‌روند

یک پژوهش دانشگاهی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده است نشان می‌دهد در صورت تکرار الگوی سال‌های گذشته و حضور احتمالی ۳ میلیون نفر در راهپیمایی اربعین حدود نیم میلیون دانشگاهی در راهپیمایی حضور خواهند داشت.

شعارسال: پیاده‌روی اربعین؛ مراسمی که دیگر نه‌تنها به نماد وحدت مسلمانان بلکه به نشانه‌ای از وحدت میان بسیاری از ادیان توحیدی تبدیل شده و چند سالی می‌شود که همزمان با نزدیک‌شدن به موسم اربعین، خیل عظیمی از دوستداران حسین‌بن‌علی‌(ع) را از جای‌جای این کره خاکی به جغرافیای کربلا می‌کشاند تا هر بار به جهانیان ثابت شود رسم پیاده‌رفتن به زیارت امام حسین‌(ع) با گذشت بیش از هزار سال کهنه نمی‌شود و تا روزگار بر مدارش می‌چرخد، این رسم ادامه خواهد داشت؛ رسمی که دیگر پای دستگاه‌های مختلف را برای بررسی چرایی و شخصیت‌شناسی افراد شرکت‌کننده در آن، به میدان باز کرده و به تازگی پژوهشی تحت‌عنوان «تحلیل پیمایش راهپیمایی اربعین حسینی: ظرفیت‌ها، چالش‌ها، نمادها و معانی» از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده که در آن با در نظر گرفتن جامعه آماری ۴۵۰۰نفری به بررسی سن، شغل، تحصیلات و... افرادی که با پای پیاده خود را به کربلا می‌رسانند، پرداخته شده است.

برپایی بیش از 10هزار موکب در سال 2017

آنطور که آمارها میزان حضور زائران در اربعین حسینی را نشان می‌دهند، در سال‌های 93 و 94 بین 20 تا 30میلیون نفر که عمدتا از کشورهای عراق، ایران، پاکستان، هندوستان، بحرین، افغانستان، ترکیه و لبنان بودند برای زیارت در مراسم پیاده‌روی اربعین شرکت کردند، البته دایره حضور زائران از 60 کشور جهان بوده ولی سهم کشورهای نام‌برده شده، بیشتر است، اما نکته جالبی که در این گزارش به آن اشاره شده، این است که طول سفر برای مردمانی که مسافت کمتر از 120 کیلومتری را طی می‌کنند بین چهار تا هفت روز و برای مردم بصره عراق تا 20 روز نیز طول می‌کشد. البته این زمان برای مردم سایر کشورها عمدتا 7 تا 14 روز است؛ جمعیتی که قطعا پذیرایی و اسکان آنها نیازمند برپایی موکب‌های متعدد است. به اذعان رئیس بخش شعائر و مواکب آستان مقدس حسینی(ع) در سال 96 تعداد این موکب‌ها به بیش از 10هزار عدد رسیده؛ درحالی که این تعداد در سال 2005، 700 عدد و در سال 2006، 900 موکب بوده است اما در بازه زمانی 10ساله به هشت‌هزار و 465 عدد و در سال 2017 به بیش از 10هزار عدد رسیده است.

جمعیت متاهلان حاضر در پیاده‌روی اربعین بیش از مجردان

نکته جالبی که این گزارش به تفصیل به آن پرداخته، بررسی آماری شرکت‌کنندگان در این مراسم است؛ چراکه قطعا حضور 20 تا 30 میلیون نفر از سراسر دنیا در بازه زمانی حدودا 10روزه در شهرهای مختلف عراق می‌طلبد تا این جمعیت از نظر ترکیب جنسی، شغلی، سطح تحصیلات و... مورد بررسی قرار گیرند که در اولین قدم این پژوهش، ترکیب جنسی شرکت‌کنندگان بررسی شده که طبق آن 58.2 درصد از شرکت‌کنندگان مرد و 41.8 درصدشان زن بوده‌اند. علاوه‌بر آن 59.6 درصد افرادی که به این مراسم می‌روند جزء متاهلان و در مقابل 40.4 درصد جزء مجردان بوده‌اند.

چرایی جمعیت بالای غیرشاغلان در اربعین حسینی

براساس این پژوهش و پیمایش صور‌ت‌گرفته افراد 20 تا 24 سال بیشترین تعداد شرکت‌کننده و 60 تا 80 سال کمترین تعداد را در جمعیت عظیم شرکت‌کننده در مراسم پیاده‌روی به خود اختصاص داده‌اند، البته تعداد افرادی که در رده سنی 15 تا 19ساله هستند نیز جمعیت درخوری را به خود اختصاص داده‌اند، همین موضوع باعث شده نسبت جمعیتی غیرشاغل 43.3 درصد باشد؛ به عبارت دیگر بخش عمده‌ای از افراد حاضر در این مراسم اصلا به سن حضور در بازار کار نرسیده‌اند و گروه جمعیتی 20 تا 24 سال نیز به دلیل اشتغال به تحصیل عملا امکان حضور در پست‌های شغلی برایشان فراهم نیست.

کارمندان؛ صف اول شرکت‌کنندگان در مراسم پیاده‌روی اربعین

قطعا بررسی مشاغل شرکت‌کننده در این مراسم نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آن‌طور که بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد، کارمندان با 26.9 درصد در صف اول پیاده‌روی اربعین قرار دارند، بعد از آن به ترتیب دانشجویان، محصلان یا طلاب با 21.5 درصد، مدرسان یا معلمان با 9.1 درصد، بازنشستگان با 6.1 درصد، مشاغل رسانه‌ای 4.4 درصد، فنی و مهندسی 3.8 درصد، حوزه درمانی 2.2 درصد، بازاری و فروشنده 1.4 درصد، کشاورز و دامدار 0.9 درصد و سایر مشاغل 16.9 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

فارغ‌التحصیلان کارشناسی بیشترین جمعیت پیاده‌روی اربعین را شامل می‌شوند

بررسی مقطع تحصیلی حاضران در این مراسم نیز نشان می‌دهد افرادی که سطح تحصیلی کارشناسی دارند با 43.2 درصد بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده‌اند و بعد از آنها به ترتیب کارشناسی‌ارشد با 19.1 درصد و متوسطه با 14.5 درصد در رده‌های دوم و سوم قرار دارند. پیش‌دانشگاهی با 10.3 درصد، دکتری و بالاتر با 5.7 درصد، راهنمایی با 3.3 درصد و ابتدایی با 3.1 درصد در رده‌های بعدی هستند و در این میان حوزویان با 0.1 درصد در رده آخر؛ البته آن‌طور که تنظیم‌کننده گزارش می‌گوید دلیل این امر شاید این مساله باشد که فارغ‌التحصیلان حوزوی سطح تحصیلات خود را براساس معادل و در یکی از سطوح دانشگاهی مطرح کرده‌اند و به همین دلیل کمترین درصد را شامل شده‌اند.

طبقه متوسط اقتصادی بالاترین میزان شرکت‌کننده در پیاده‌روی اربعین

بررسی سطح درآمدی حاضران در مراسم اربعین حسینی نیز نکته جالبی را نشان می‌دهد؛ چراکه براساس این گزارش مشارکت‌کنندگان از نظر احساس تعلق به طبقه اقتصادی قویا خود را در طبقه متوسط با 74.8 درصد طبقه‌بندی کرده‌اند، همچنین 20.4 درصد خود را متعلق به طبقه پایین و 4.8 درصد هم خود را جزء طبقه بالای اقتصادی دانسته‌اند.

40 درصد شرکت‌کنندگان برای اولین‌بار تجربه حضور در مراسم را دارند

یکی از نکات قابل‌توجه این پژوهش این است که افراد شرکت‌کننده برای چندمین‌بار است که این سفر را تجربه می‌کنند؛ براساس آمار حدود 40 درصد مشارکت‌کنندگان برای اولین‌بار به سفر اربعین آمده‌اند و 22.3 درصد نیز برای دومین‌بار به زیارت امام‌حسین(ع) در موسم اربعین می‌روند، در این بین 34.6 درصد برای سه تا پنجمین‌بار این مقطع زمانی را برای این سفر انتخاب کرده‌اند و درنهایت 3.6 درصد نیز بیش از 6 بار است که این سفر را تجربه کرده‌اند.

تجربه حضور خانوادگی 54 درصد از شرکت‌کنندگان در عراق

از سوی دیگر قطعا چگونگی حضور از حیث فردی یا خانوادگی نیز از مسائل مهمی است که از دید پژوهشگر این پژوهش نیز مخفی نمانده و آن‌طور که پیمایش صورت‌گرفته در این گزارش می‌گوید 54.6 درصد شرکت‌کنندگان با خانواده به این سفر می‌روند و تنها 45.5 درصد افرادی که پیاده به کربلا می‌روند، سفر را به صورت فردی تجربه می‌کنند؛ در این میان البته 68 درصد شرکت‌کنندگان با کاروان به این سفر می‌روند.

حضور 0.5 دانشگاهی در پیاده‌روی اربعین

اگر بخواهیم به صورت دقیق‌تر نگاهی به جمعیت دانشجویان ایرانی حاضر در مراسم پیاده‌روی اربعین داشته باشیم، باید بگوییم براساس آمار منتشرشده احتمالا حدود سه‌میلیون نفر از کشور ایران راهی این سفر می‌شوند، از سوی دیگر با توجه به اطلاعات به دست آمده در این پژوهش 21 درصد آنها جزء محصلان هستند، یعنی حدود 700هزار نفر از آنها که 68 درصدشان تحصیلات دانشگاهی دارند، اینگونه می‌توان تخمین زد که تعداد جمعیتی که از دانشگاه‌های ایران در این مراسم حاضر می‌شوند حدود نیم‌میلیون نفر است.