شعار سال: شهرستان طالقان در دره بزرگی در میان کوههای البرز قرار دارد و متشکل از حدود 80 روستای کوهستانی است.۳ هزار نفر ساکن شهر طالقان و ۱۴ هزار نفر ساکن روستاهای آن هستند. طالقان در منطقهای ییلاقی واقع شده که وجود جاذبههای بسیاری از جمله چشمههای آب گرم مختلف، آبشارهایی زیبا، غارهای طبیعی، گونههای حیات وحش و گونههای متنوع گیاهی به ویژه گیاهان دارویی دارویی پتانسیل بالایی از نظر گردشگری به این منطقه بخشیده است.
علیرغم وجود ظرفیتهای بالای طبیعی در این شهرستان، این منطقه از مناطق محروم استان البرز به شمار میرود و از داشتههای منطقه در راستای توسعه آن استفاده مناسبی صورت نگرفته است به شکلی که این ظرفیتهای طبیعی فوقالعاده به جای استفاده در صنعت توریست موجب ایجاد محلی برای خوشنشینی طبقه مرفه پایتخت در ایام خاصی از سال شده است.
مصوبهای که طالقان را در بن بست قرارداد
افزایش بیرویه جمعیت شهر تهران در سالهای اخیر موجب شد تا مسؤولان برنامههایی را برای تامین آب شرب تهران تهیه و تدوین کنند. با توجه به نقش حساسی که سد طالقان در تامین آب پایتخت داشت مصوبهای در سال 1394 برای حفظ و حراست از منابع آبی این منطقه در شورای عالی امنیت ملی تصویب شد که علیرغم داشتن تاثیر مثبت در موضوع حراست از منابع آبی، شهرستان طالقان را در بن بستی قرار داد که توسعه شهرستان را غیرممکن میکند.
براساس این مصوبه هرگونه ساخت و ساز خارج از بافت روستا و شهر در این منطقه برای حفظ سلامت آب سد ممنوع شده است و درآمدهای مالی شهرداریها، بخشداری و دهیاریها از بخش ساخت و ساز محدود است.
در حالی که ظرفیت پرورش ۲ هزار تن ماهی در منطقه طالقان وجود دارد، به دلیل نبود امکان ساخت و ساز و منابع قابل استفاده تنها ۱۵۰ تن تولید میشود.
بر اساس این مصوبه هیچ مقدار از پسماند شهری نباید در طالقان دفن شود که این موضوع هزینههای گزافی را برای کنترل پسماند به این شهرستان تحمیل کرده است و بودجه مدیریت شهری به جای ارتقای خدمات شهر صرف تامین مصوبه شورای عالی امنیت ملی میشود.
20 هزار قطعه اراضی کشاورزی در این منطقه وجود دارد اما به دلیل ممنوعیت استفاده از کودهای شیمیایی بر اساس مصوبه مذکور هزینه زیادی بابت کشاورزی بیولوژیک به کشاورز تحمیل شده و از کشاورز پشتیبانی نمیشود و در واقع کشاورزی منطقه نمیتواند اشتغالی مناسب و سود ده جلوه کند.
امام جمعه طالقان: حاضرم با مسؤولان بالادستی مناظره کنمحجتالاسلام سیدفضل الله حسینی، امام جمعه طالقان در گفتوگو با خبرنگار فارس گفت: به بهانه حفظ سلامت آب شرب تهران، هزینه های میلیاردی از سوی سازمان آب تهران و وزارت نیرو در طالقان صرف شد در حالی که این هزینهها به شکل مناسبی مدیریت نشد و بنده حاضرم در یک مناظره زنده تلویزیونی با مسؤولین صحبت کنیم.
امام جمعه طالقان تصریح کرد: با توجه به آمار بیکاری در شهرستان طالقان، این هزینهها که از هشت سال پیش تاکنون صرف فنسکشی اطراف سد طالقان شده میتوانست صرف ایجاد جنگل مصنوعی در اطراف دریاچه و زیرساختهای گردشگری در این منطقه شود تا علاوه بر اشتغالزایی برای اهالی، از رانش خاک در این منطقه نیز جلوگیری شود.
وی افزود: این فنسها از بخشهای مختلف بریده شده است و عدهای به ویژه در تابستان برای تفریح کنار سد میروند و هیچ نظارت فرهنگی و ایمنی هم بر این منطقه وجود ندارد در حالی که اگر از ابتدا اطراف سد به عنوان یک جاذبه گردشگری تعریف می شد علاوه بر انتفاع مردم تهران از آب سد، مردم منطقه طالقان هم میتوانستند از ظرفیت توریستی آن استفاده کنند و نظارتهای فرهنگی و ایمنی هم بر آن لحاظ میشد.
محمد شهریاری، مدیر دفتر بهرهبردای از تأسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقهای تهران در گفتوگو با خبرنگار فارس در کرج در رابطه با انتقادات امام جمعه طالقان گفت: به طور کلی پنج سد وجود دارد که تأمین آب شرب تهران را بر عهده دارند که یکی از آن ها سد طالقان است؛ بر اساس بخشنامه و دستورالعملی که از سوی وزارت نیرو به تمام شرکتهای آب منطقهای در خصوص فنسکشی حریم دریاچه سدها ابلاغ شده است، سد طالقان نیز از این موضوع مستثنی نبود و هزینه میلیاردی برای آن صرف شد.
شهریاری افزود: بر اساس اسناد بالادستی یکی از سدهایی که فنس کشی آن به طور کامل انجام شده سد طالقان است و همین امر موجب کاهش تلفات ناشی از مرگ و میر افرادی شده که به حریم دریاچه تجاوز کردهاند.
وی با اشاره به کاهش آمار غرقشدگیها در این سد تصریح کرد: هزینه میلیاردی که به دلیل فنسکشی این سد صرف شده، ارزش جان مردمی را دارد که در صورت عدم وجود آن دچار غرقشدگی میشوند اما علیرغم تمام این تلاشها هنوز هم برخی افراد با تخریب فنسها به حریم رودخانه نزدیک میشوند.
تهرانیها به تعهدات خود عمل نکردند
نکته قابل توجه در رابطه با مصوبه شورای عالی امنیت ملی این است که آن بخشی که مربوط به منافع تهران بوده به صورت کامل اجرائی شده و بخش دیگر که مربوط به تعهدات آب منطقهای تهران در رابطه با شهرستان طالقان است بر زمین مانده است. به طور مثال شورای عالی امنیت ملی در مصوبه سال 1394 وزارت نیرو را ملزم به اجرای طرح ساماندهی رودخانه و سد طالقان کرد چرا که با احداث سد و انتقال آب آن به پایتخت حریم آب رودخانه افزایش پیدا کرده است و مناطق مسکونی در مقابل سیلابها آسیب پذیرتر شدهاند و امکان ساخت و ساز در اطراف رودخانه تا شعاع بیشتری غیرممکن شده است.
با گذشت حدود چهار سال هنوز خبری از اجرایی شدن این طرح نیست و در مقطع بارشهای شدید ابتدای سال 98 بخشهایی از طالقان در اثر سیلاب شاهد مشکلاتی بود و آب بخشهایی از منازل مسکونی را گرفت و این در حالی است که اگر از ابتدا کانال کشی انجام میشد و کنترل آب به شکل مناسبی صورت میگرفت، شاهد چنین اتفاقاتی نبودیم.
رانشهای طالقان با افزایش حریم رودخانه در ارتباط است
امام جمعه طالقان در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: همزمان با بارشها، بخش وسیعی از کوهها و تپهها شسته میشوند و از بین میروند و رانش خاک موجب کاهش عمر مفید سد میشود و فرسایش خاک را نیز به دنبال دارد که اگر هزینهای که در اطراف سد کردهاند صرف تثبیت خاک میشد از آسیبهای زیست محیطی و تلفات انسانی نیز جلوگیری میشد.
عکس| رانش زمین در طالقان
داوود نجفیان، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز گفت: به دلیل عدم وجود شبکه فاضلاب و مصرف کشاورزی در این منطقه،کانالکشی صورت نگرفته است اما پس از جذب دو نفر مشاور زبده، از سال گذشته مطالعات وسیعی در زمینه مطالعه طرح جامع ساماندهی رودخانههای کرج و شاهرود که محدوده طالقان را شامل میشود آغاز شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز افزود: سال گذشته در بحث لایروبی رودخانههای شاهرود و طالقان، اقدامات خوبی صورت گرفت؛ علاوه بر طرح لایروبی رودخانه به طول سه کیلومتر، حدود 750 متر طرح ساماندهی نیز اجرا شد و در صورتی که این دو طرح اجرا نمی شدند قطعا طالقان با مشکلات جدی در بحث سیلاب مواجه میشد.
وی گفت: با اجرای این طرح، پیش از لایروبی نزدیک به دو برابر دبی حجم آبی که پشت سد طالقان بود، بدون اینکه هیچ خسارتی برای محدوده طالقان ایجاد کند مدیریت و همچنین اجرای طرح ساماندهی در مقابل روستای جزن نیز انجام شد که از تخریب منازل مسکونی در برخی مناطق این روستا نیز جلوگیری شد.
رفع موانع سرمایهگذاری در طالقان نیازمند اقدام ملی است
حجتالاسلام فخرالدین صابری مدیرکل میراث فرهنگی و صنایع گردشگری استان البرز گفت: ایجاد سد بر زیباییهای طالقان افزود اما طبق ماده ۱۳ مصوبه شورای عالی امنیت ملی در سال ۹۴ در مورد دو حوزه آبریز طالقان و جاده کرج-چالوس؛ محدودیت شدیدی را برای هرگونه سرمایهگذاری ایجاد کرد. بسیاری از مجوزها و دریافت استعلامها را دچار مشکل نموده که اقدام ملی و استانی را لازم دارد.
صابری در ادامه اذعان داشت: سرمایهگذاران جدیدی نیز داریم که حاضر هستند با رعایت ضوابط و مقررات موقعیتهایی را بوجود بیاورند تا هم موجب زیبایی و جذابیت بیشتر منطقه شوند و هم خدمات تفریحی را به گردشگران بدهند اما با این مانع قانونی خاص شورای عالی امنیت ملی روبرو هستند.
عکس| حاشیه سد طالقان
در همین ارتباط شهریاری مدیر دفتر بهرهبردای از تأسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقهای تهران به خبرنگار فارس گفت: بر اساس سیاستهای وزارت نیرو در خصوص گردشگری و تفاهمنامههایی که با سازمان میراث فرهنگی در خصوص توسعه گردشگری در منابع آبی صورت گرفت و همچنین تفاهمنامهای که اخیرا از سوی نهاد ریاست جمهوری به دستگاهها ابلاغ شده، ایجاد منطقه توریستی و گردشگری در تمام منابع آبی و سدهای کشور در دستورکار قرار گرفته است.
شهریاری ادامه داد: تفاهمنامهای با شهرداری طالقان در دست انعقاد است که بر اساس آن 32 هکتار از اراضی محدوده حریم دریاچه سد در اختیار این ارگان قرار میگیرد تا با رعایت تمام ملاحظات زیست محیطی و کیفی آب ساماندهی و بهبود وضعیت موجود در این منطقه صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان البرز بیان کرد: طرح ساماندهی 32 کیلومتر طرح اصلی که به شهر طالقان منتهی میشود، نهایی شده و با توجه به نیاز به اطلاعات برخی مالکین ثبتی رودخانه، مکاتباتی با اداره ثبت اسناد انجام شده و این طرح به زودی نهایی میشود.
نجفیان اظهار کرد: استقبال خوبی از سوی مردم، شهردار و شورای شهر طالقان از این طرح صورت گرفت و برای اجرای آن در محدوده شهری اعلام آمادگی شد. حاصل اجرای این طرح علاوه بر مدیریت سیلاب، جلوگیری از فرسایش کنارههای رودخانه است و در نهایت به جلوگیری از جمع شدن رسوبات پشت سد طالقان نیز کمک میکند.
یکی از مباحث امنیت ملی تامین آب شرب کلانشهرهاست و اهمیت این امر بر کسی پوشیده نیست اما نباید برنامهریزی مدیران بالادستی طوری باشد که هزینه تامین نیاز کلان شهرها بر دوش شهرستانهای کم جمعیت و توسعه نیافته بیفتد و عدالت در حوزه توزیع منابع و امکانات نادیده گرفته شود.
شاید اگر بستر برای شکوفایی استعدادهای گردشگری منطقه طالقان فراهم می شد و اعمال محدودیتهای ساخت و ساز بر مبنای یک طرح مطالعاتی دقیقتری صورت میگرفت این شهرستان از ریل توسعه خارج نمیشد و در حوزه اشتغال وضعیت بهتری را شاهد بود.
حال که دفتر ریاست جمهوریایجاد منطقه توریستی و گردشگری در تمام منابع آبی و سدهای کشور را به نهادهای اجرائی ابلاغ کرده است باید در اجرای طرح تسریع کرد تا توسعه شهرستانهای کمجمعیت فدای کلانشهرها نشود.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار 11 آبان 98، کد خبر: 13980811000473، www.farsnews.com