شعارسال: اگرچه یکی از موضوعات مهم در نظام بودجه نویسی کشور، دور شدن بودجه از درآمدهای نفتی و افزایش سهم درآمدهای مالیاتی است، اما متاسفانه طی چند دهه گذشته کارمندان تنها قشر خوش حساب پرداخت کننده مالیات در کشور بوده اند و به اعتقاد برخی کارشناسان مشاغل آزاد بدحساب ترین قشر هستند و به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های مالیاتی شاهد فرار مالیاتی در بخش های مختلف هستیم.
 
البته به اعتقاد بهروز مهدلو، غذای آماده ای به نام نفت موجب شده تا نظام مالیاتی کشور همچنان با چالش هایی روبرو باشد، آنچه در ادامه می خوانید گفت وگوی ایسنا با مدیرکل امور مالیاتی استان اصفهان است.
 
در حالیکه قانون در سال‌های متمادی بر درآمدهای مالیاتی تاکید دارد، اما چرا طی سال‌های گذشته مردم از فضای مالیاتی دور مانده و امروز برای افزایش درآمدهای مالیاتی نیازمند فرهنگ سازی در این حوزه هستیم؟
 
اینکه طی چهل سال گذشته نتواستیم بودجه خود را به سمت مالیات ببریم، ریشه در نفت دارد و در حالیکه کمبود هزینه های جاری کشور را از غذای آماده‌ای به نام نفت جبران می‌کردیم، سرمایه گذاری درستی بر روی مباحث مالیاتی انجام ندادیم. شاید در دهه های گذشته سیاست گذاران بر این باور نبودند که نفت یکی از اموال آینده کشور است و به این دلیل از درآمدهای نفت صرف هزینه های جاری شد و به فکر جایگزینی برای آن نبودیم. اما تحریم های نفتی و برخی اتفاقات سیاسی موجب شد بیشتر به سمت درآمدهای مالیات برویم تا جایی که بودجه سال آینده بر مبنای درآمدهای مالیاتی طرح ریزی شده است.
 
اما در این شرایط نیازمند فرهنگ سازی مالیاتی هستیم؟
 
قطعا؛ البته در ایران بحث مالیات یک شبه تحقق نمی یابد و زمان بر بین ۳ تا ۱۰ سال خواهد بود، به نحوی که باید فرهنگسازی برای یک نسل انجام شود و به طور قطع کار سختی را در پیش داریم، چراکه به جای ۲۰ سال باید در مدت سه سال ذهنیت مردم را به سمت درآمدهای مالیاتی سوق دهیم. در حال حاضر ۳۰ درصد درآمد دولت از مالیات و ۷۰ درصد دیگر از نفت تامین می شود. بعد از تحریم های نفتی و کاهش درآمدهای آن، ناچار به قرض داخلی از بانک مرکزی در قالب چاپ پول شدیم که متاسفانه این اقدام تورم زا است و در این شرایط مالیات از تمام افراد یکسان دریافت می شود که مغایر با عدالت مالیاتی است، در حالیکه در دنیا هر فرد با درآمد بیشتر، مالیات بیشتری پرداخت می کند. خوشبختانه امروز مسئولان نظام به این جمع بندی رسیده اند که برای موفقیت اقتصاد، باید به سمت درآمدهای مالیاتی پیش رویم که در این شرایط فاصله طبقاتی و همچنین تورم کمتر می شود و حتی از درآمدهای مالیاتی می توان با اقشار طبقات پایین کمک کرد.
 
علیرغم اجماع مسئولان کشور برای افزایش درآمدهای مالیاتی، چرا هنوز در نظام مالیاتی کشور دچار مشکل هستیم؟
 
متاسفانه باوجود این اتفاق نظر، هنوز تمام زیرساخت های مالیاتی کشور به طور کامل فراهم نشده و ما در عملیات و اجرای این نظام اندکی دچار مشکل هستیم. امروز حدود ۳۰ درصد زیرساخت های مالیاتی کشور مهیا نیست که در صورت فراهم شدن می توانیم همانند دیگر کشورها بر پایه درآمدهای مالیاتی به جای نفت برنامه ریزی کنیم.
 
چه عواملی در مهیا نشدن کامل زیرساخت های مالیاتی نقش دارد؟
 
متاسفانه بودجه لازم برای بخش های اداری، انسانی و آی تی مالیات اندک است و امروز با کمبود نیروی انسانی، فضای کاری و تجهیزات مواجه هستیم، همچنین سازمان امور مالیاتی به دنبال دریافت ریزداده ها و کوچکترین تراکنش های مالی است که هنوز برخی دستگاه ها در این باره همکاری ندارند، البته بسیاری از بانک های اطلاعاتی در اختیار سازمان مالیاتی قرار گرفته است. باید توجه داشت در دنیا تمام بانک های اطلاعاتی به صورت آنلاین به سازمان امور مالیاتی متصل است، به همین دلیل این سازمان به طور دقیق فرارهای مالیاتی را رصد می کند. اما اکنون در ایران، چنین نیست و قسمت عمده به اطلاعات بانک ها که باید به صورت آنلاین در اختیار ما قرار گیرد، در دسترس سازمان مالیاتی نیست، البته در موارد مشکوک ما استعلام می کنیم که بسیار زمان بر است.
 
در حالیکه تصمیم گیری مربوط به بانک ها و نظام مالیاتی در حیطه اختیار یک وزارتخانه است، اما دلیل عدم تعامل بانک ها با سازمان امور مالیاتی چیست؟
 
این به بحث زیرساخت فناوری برمی گردد، از سوی دیگر برخی می گویند اگر اطلاعات بانکی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد شاهد تبعات اقتصادی و خروج پول افراد از حساب های بانکی شان هستیم و شاید ۳۰ درصد مشکل زیرساخت نظام مالیاتی کشور به همین بخش برمی گردد و رفع این چالش زمان بر است. البته سازمان امور مالیاتی در حال توافق با دستگاه های مختلف است تا زیرساخت های لازم برای شفاف سازی مالیاتی مهیا شود.
 
با این وجود جهت شفافیت مالیاتی از سال آینده ۵۰ شغل باید سامانه فروش خود را به سازمان امروز مالیاتی متصل کنند که برخی مشاغل همچنان در برابر قانون مقاومت دارند.
 
به طور قطع نباید بگوییم صنف خاصی مثل پزشکان یا وکلا فرار مالیاتی دارند، چراکه معتقدم در هر صنفی افرادی با درآمد بالا وجود دارند که مالیات اندکی پرداخت می کنند، از سوی دیگر درصد بالایی از هر صنفی با درآمد پایین، مالیات خود را پرداخت می کنند، بنابراین سازمان امورمالیاتی به دنبال آن ۱۵ تا ۲۵ درصد فرار مالیاتی هر صنف است، چراکه درآمد بالایی دارند. از سوی دیگر اگر دستگاه های pos به سازمان امور مالیاتی متصل شود، حتی برخی صنوف مالیات کمتری نسبت به امروز پرداخت می کنند.
 
باید توجه داشت یکی از گلوگاه هایی که شفافیت مالیاتی ندارند، مربوط به کف بازار است. همچنین اشخاص حقوقی شرکت ها تولیدی، مدعی شفافیت مالیاتی هستند و می گویند مشاغل صنفی شفافیت مالیاتی ندارند و با خودداری در صدور فاکتور، فرار مالیاتی دارند. البته این گفته را به طور کامل قبول ندارم و معتقدم فرار مالیاتی در اشخاص حقوقی بیشتر است. با این وجود اگر ۵۰ صنف تعریف شده در قانون، دستگاه pos متصل به سازمان مالیاتی را نصب و تمام دریافت و پرداخت های خود را به این سازمان ارائه دهند، بسیاری از مشکلات نظام مالیاتی کشور حل می شود. امروز بسیاری از افراد توپ فرار مالیاتی را در زمین مشاغل می اندازند، چون کنترلی بر این بازار نیست، بنابراین از اتحادیه ها، اصناف و مشاغل می خواهیم برای رفع این تهمت و شفافیت مالیاتی از دستگاه pos استفاده کنند.
 
اما چرا اصناف به جای رفع این اتهام همچنان برابر شفافیت مالیاتی خود مقاومت می کنند؟
 
بسیاری از مشاغل معتقدند در صورت نصب دستگاه pos، مالیات آنها چندبرابر می شود، در صورتی که چنین نخواهد شد، چراکه سازمان مالیات علاوه بر درآمد، هزینه های هر واحد صنفی را محاسبه و برای سود نهایی آنها مالیات تعیین می کند در چنین شرایطی آنها متضرر نمی شوند و فقط واحدهایی که پرونده ندارند و یا افرادی که فرار مالیاتی دارند همچون دلالان و واسطه ها، ضرر می کنند.
 
متاسفانه در فرارهای مالیاتی شناسایی شده، با دلالان و واسطه هایی مواجه می شویم که یا پرونده مالیاتی ندارند و یا معاف از مالیات بودند، در حالیکه بعد از شناسایی، مشمول مالیات چند میلیاردی شده اند، بنابراین اگر این مشاغل دستگاه pos نصب و به سازمان امور مالیاتی متصل شوند گام بزرگی در راستای شفافیت مالیاتی برخواهند داشت و اتهام فرار مالیاتی صنوف برطرف می شود. مثلا ۸۰ درصد وکلا تازه کار هستند و حتی قادر به پرداخت هزینه های خود نیستند که در صورت شفافیت نظام مالیاتی آنها معاف از پرداخت مالیات خواهند شد، اما وکیلی با درآمد میلیاردی می تواند با پرداخت مالیات واقعی خود، مالیات دیگر هم صنفان خود را پوشش دهد.
 
در حال حاضر وضعیت ۵۰ شغل تعیین شده جهت نصب دستگاه pos  و اتصال آن به سازمان امور مالیانی در استان چگونه است؟
 
متاسفانه آمار خوب نیست و تنها بین یک تا ۲۵ درصد این مشاغل حاضر به همکاری شده اند، در حالیکه از سال گذشته قانون آنها را مکلف کرده تا دستگاه های pos خود را به سازمان امور مالیاتی متصل کنند.
 
اما به نظر می رسد سازمان امور مالیاتی بیشتر از سایر صنوف برای پزشکان در این بخش فرهنگ سازی کرده است.
 
باید توجه داشت که بخشی از فرهنگ سازی به خود رسانه ها و صدا و سیما باز می گردد و طی یک سال گذشته آن قدر که رسانه ها به بحث مالیات پزشکان پرداختند به مالیات دیگر مشاغل توجهی نکردند، از سوی دیگر در واقعیت بیشتر از وکلا و پزشکان، آرایشگاه های زنانه و مردانه یکی از صنوفی است که باید بیشترین مالیات را بپردازد. در حالیکه در استان اصفهان ۶۸۰۰ پزشک و یا ۵۳۰۰ واحد مشاور املاک فعالیت دارند، اما تعداد ۸۰۰۰ آرایشگاه در استان فعال است، اما اینکه چرا امسال بر مالیات پزشکان تاکید شد، این بود که مجلس در قانون بودجه بر این صنف تاکید کرد، از سوی دیگر خواسته مردم شفاف سازی مالیات پزشکان بود، بنابراین بیشترین فرهنگسازی مالیاتی امسال بر روی این قشر انجام شد، البته از سوی سازمان امور مالیاتی برای بقیه صنوف در سال جاری بالای ۱۱۰ دوره برگزار کردیم در حالیکه سال گذشته ۲۵ دوره برگزار شده بود. ما امروز به دنبال این هستیم که به جای ۱۰ درصد واحدهای ۵۰ صنف تعیین شده صد درصد آنها از قانون تبعیت کنند.
 
در صورت پیروی ۵۰ صنف مشخص از قانون مالیاتی، این صنوف چقدر از سهم مالیاتی استان را به خود اختصاص خواهند داد؟
 
در کشور حدود ۱۰ درصد کل مالیات های دریافتی مربوط به مشاغل است که سهم اصفهان حدود ۹ درصد است، اما این میزان اندک است. امروز بهترین مالیات دهندگان کشور حقوق بگیران و کارگران هستند که حدود ۱۱ درصد مالیات کشور به آنها اختصاص دارد. بنابراین در این شرایط مشاغل کمترین مالیات را پرداخت می کند و اطمینان داریم اگر فعالان صنفی نسبت به نصب دستگاه pos و اتصال آن به سازمان امور مالیاتی اقدام کنند، ۸۰ درصد به نفع آنها خواهد شد و تنها ۲۰ درصد فراریان مالیاتی، به نحوی مالیات بقیه را جبران می کند که ارقام مالیات اصناف بالا خواهد رفت.
 
البته برخی مشاغل همانند آرایشگران که فعالیت زیرزمینی و بدون تابلو دارند با وجود درآمدهای بالا مالیاتی پرداخت نمی کنند، سازمان امور مالیاتی در این خصوص چه اقدامی انجام داده است؟
 
دقیقا صحیح است؛ مثلا آرایشگری که مالیات آن ۱۰۰ میلیون بوده به دلیل عدم شفافیت تنها دو میلیون پرداختی مالیات داشته است. بنابراین امروز برای مبارزه با فرار مالیاتی نیازمند نیرو هستیم، چرا که وقت نیروهای ما صرف ۸۰ درصدی می شود که فرار مالیاتی ندارند، اما اگر ثبت نام مشاغل در سازمان امور مالیاتی انجام و دستگاه های pos آنها متصل شود، می توان در شناسایی فرارهای مالیاتی بهتر عمل کنیم.
 
در این پروسه فرار مالیاتی دلالان و واسطه ها چطور شناسایی خواهد شد؟
 
متاسفانه دلالان هیچ پرونده مالیاتی ندارند و تاکنون بیش از ۳۰۰ نفر در اصفهان و سایر استان ها که پرونده مالیاتی نداشته اند، شناسایی شده اند و در بررسی ها پی به مالیات بالای آنها برده ایم؛ به عنوان مثال فردی که هیچ مالیاتی پرداخت نمی کرده در بررسی ها مشمول پرداخت ۲.۵ میلیارد مالیات شد و شخص که ۵۰ میلیون پرداخت مالیات داشته، مشمول ۳۰ میلیارد تومان مالیات شده است و خوشختانه با اقدامات صورت گرفته از ابتدای امسال تاکنون، بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی و دریافت کرده ایم.
 
در پروسه شناسایی فرار مالیاتی در استان اصفهان که حتی مربوط به سایر استان ها بوده است، بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی کرده ایم که برآورد می شود حدود ۱۵ درصد این رقم مربوط به استان اصفهان باشد. به طور قطع فرهنگسازی مالیاتی، آموزش و ایجاد زیرساخت های نظام مالیاتی دارای اهمیت است که باید برای مبارزه با فرار مالیاتی از سازمان مالیاتی حمایت شود تا بتوانیم به عدالت مالیاتی، کاهش تورم و حمایت از تولید دست یابیم. قطعا برخورد با فرار مالیاتی در راستای حمایت از تولید و اشتغال است و سازمان امور مالیاتی جهت حمایت از تولید امسال، بسته حمایتی ارائه کرد تا فقط باید بتوانیم ذینفعانی که درآمدهای خود را در مسیرهای اقتصادی دیگر هزینه می کنند شناسایی کنیم و امیدواریم به جایی برسیم که بتوانیم هزینه های جاری را از محل مالیات تامین کنیم.
 
 
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از خبرگزاری ایسنا     ،تاریخ انتشار:  12 اسفند 1398،کدخبر:   98121209212  ،www.isna.ir