شعار سال: سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در سال 90 پس از حدود یک دهه تلاش برای تدوین‌، رونمایی شد. فلسفه اصلی تدوین‌کنندگان سند تحول، تلاش برای دستیابی به الگوی بومی تعلیم و تربیت بود، تعلیم و تربیتی که تحقق بخش حیات طیبه و تمدن ایرانی و اسلامی باشد.

با تدوین سند تحول بنیادین، نظام آموزش و پرورش کشور باید زمینه ساز کسب شایستگی‌های اخلاقی با تاکید برخصوصیات مشترک اسلامی_ایرانی و انقلابی در بین دانش‌آموزان باشد و معلم به عنوان هدایت کننده این روند محسوب می‌شود.

** راهکارهای تربیتی سند تحول بنیادین

بخشی از راهکارهای تربیتی که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به آنها اشاره شده است، بدین شرح هستند:‌ داشتن حداقل یک مهارت مفید برای تامین معاش حلال، توسعه فرهنگ اقامه نماز، توجه به تفاوت‌های فردی به ویژه هویت جنسی دانش‌آموزان و تفاوت‌های شهری و روستایی،‌ تعمیق تربیت و آداب اسلامی، تقویت اعتقاد و التزام به ارزش‌های انقلاب اسلامی،‌ توسعه و تعمیق فرهنگ حیا، افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده، ایجاد سازوکارهای لازم برای تقویت آداب و سبک زندگی اسلامی- ایرانی در تمام ساحت‌های تعلیم و تربیت، استفاده از ظرفیت برنامه درسی، اردوها و فعالیت‌های برون مدرسه به ویژه مساجد و کانون‌های مذهبی برای تقویت معرفت و باور به معارف الهی و بازنگری و بازتولید برنامه‌ها و محتوای آموزشی و روش‌های تربیتی برای درونی سازی و تعمیق فرهنگ حیا حجاب و عفاف.

** چند سوال درخصوص اقدامات تربیتی در مدارس

طبق سند تحول بنیادین هدف وزارت آموزش و پرورش صرفاً علم آموزی نیست بلکه هدف آن تربیت است یعنی تربیت علمی، اخلاقی، ایمانی و عملی دانش‌آموزان. اما هم‌اکنون این سوالات مطرح است که چند درصد از راهکارهای تربیتی سند تحول بنیادین در سطح مدارس کشور اجرا می‌شود؟ نظام آموزش و پرورش تا چه میزان در بحث تربیت دانش‌آموزان در 6 ساحت اشاره شده در سند موفق عمل کرده‌ است؟

چرا عمده تمرکز سیستم آموزش و پرورش بر انتقال دانش به مخاطبان خود و آماده سازی آنها برای ورود به دانشگاه معطوف است؟ هم‌‌اکنون معیار شناسایی مدارس برتر چیست؟‌ چرا صرفاً معدل دانش‌آموزان و موفقیت آنها در ورود به دانشگاه‌ها به معیاری برای رصد موفقیت مدارس کشور تبدیل شده است؟

اگر قرار باشد راهکارهای سند تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش کشور پیاده‌سازی شود، در کنار انتقال مفاهیم علمی به دانش‌آموزان و تقویت دستاوردهای علمی آنها باید معیارهای تربیتی و پرورشی نیز ملاک عمل قرار بگیرد. در چنین شرایطی معلم هنگام تدریس به تربیت دانش‌آموزان نیز می‌پردازد، مدارس صرفاً بر مباحث علمی متمرکز نمی‌شوند و آماده سازی دانش‌آموزان برای زندگی آینده آن هم متناسب با سبک زندگی ایرانی و اسلامی به دغدغه متولیان تعلیم و تربیت تبدیل می‌شود.

با گذشت 4 سال از زمان رونمایی سند تحول بنیادین، به اذعان برخی کارشناسان آموزشی، این سند مورد بی‌توجهی مسئولان مربوطه قرار گرفته است، موضوعی که هر بار از سوی مسئولان آموزش و پرورش رد و اینگونه به آن پاسخ داده شد:‌ بدون نقشه راه نمی‌توان به اجرایی شدن سند تحول بنیادین دلخوش کرد.

سرانجام نقشه راه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش 11 مرداد امسال رونمایی شد و این نقشه راه به عنوان برنامه عملیاتی و اجرایی سند تحول آموزش و پرورش محسوب می‌شود.

** وضعیت اجرای سند تحول بنیادین از سال 95

پس از رونمایی از نقشه راه سند تحول بنیادین، علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش از اجرای برنامه‌‌های نظام آموزش و پرورش مطابق با راهکارهای سند تحول بنیادین در سال 95 خبر دادو گفت: از سال 82 تا سال 91 کار طراحی و تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به طول انجامید که اجرای این سند تا سال 1404 منجر می‌شود تا بخشی از مشکلات نظام آموزش و پرورش کشور حل شود. در طول برنامه ششم توسعه که از سال آینده آغاز می‌شود و تا سال 99 ادامه دارد و برنامه هفتم توسعه که تا سال 1404 به طول می‌انجامد، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را اجرا خواهیم کرد.

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به این که باید بر روی عوامل مختلف کار کنیم تا خروجی نظام آموزش و پرورش بهتر شود، افزود: روش‌های تدریس، تربیت معلم، مدیریت واحدهای آموزشی، محتوای آموزشی و جهت‌گیری‌های تربیتی باید تغییر کند. همچنین سند تحول بنیادین تاکید دارد که دانش‌آموز به صورت تک ساحتی و مملو از محفوظات تربیت نشود. از سال 95 به بعد تمام برنامه‌های آموزش و پرورش متناظر با راهکارهای سند تحول بنیادین خواهد بود.

اسلامی شدن مدارس هدف اصلی این سند است یعنی معلم، مدیر و کتاب‌ها، دانش آموز را به صورت یک مسلمان طراز در ابعاد مختلف فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی تربیت کند و مدرسه باید تبدیل به مدرسه زندگی شود و در کنار شاگرد اول علم، شاگرد اول اخلاق نیز داشته باشیم که وقتی از همکلاسی‌ها می‌پرسند می‌خواهی با چه فردی دوست شوی بگویند با این دانش آموز که شاگر اول اخلاق است.

** تربیت دانش‌آموز در طراز جمهوری اسلامی در شرایط فعلی دست نیافتنی است

عبدالله عبدالله پور کارشناس آموزشی درخصوص کم توجهی به راهکارهای تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش گفت:‌ هم‌اکنون 6.3.3 به معنای تحول بنیادین شناخته می‌شود اما با اجرای این ساختار تمام دغدغه مسئولان آموزش‌ و پرورش بر بحث ساماندهی نیروی انسانی، تدوین کتاب و کمبود فضا متمرکز شده و توان مسئولان وزارتخانه معطوف به این مسائل می‌شود در چنین شرایطی نمی‌توان به انسان طراز جمهوری اسلامی که سند بر آن تاکید دارد، دست یافت.

این کارشناس آموزشی گفت: سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش به دنبال تحقق این هدف است تا یک دانش‌آموز دین مدار را تربیت و به جامعه تحویل دهد آیا نظام فعلی آموزش‌ و پرورش می‌تواند دانش‌آموزان را دین‌مدار تربیت کند و در این حوزه توفیقی داشته است؟

** دلنگرانی معلمان از آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان

معلمان نیز از نفوذ آسیب‌های اجتماعی به مدارس نگرانند. شاید بتوان شایع‌ترین آسیب اجتماعی در میان دانش‌آموزان را تهدیدات فضای مجازی دانست. اما برنامه‌های تربیتی در پیشگیری از آسیب‌ها تا چه اندازه تأثیرگذار است؟

یکی از معلمان پایتخت درخصوص آسیب‌های اجتماعی شایع در میان دانش‌آموزان گفت: فضای مجازی و تهدیدات آن شایع‌ترین آسیب اجتماعی میان دانش‌آموزان است و حتی برخی مواقع خود خانواده‌ها به دلیل دلنگرانی از این موضوع به مدارس رجوع می‌کنند. آموزش و پروش نیز برنامه اساسی در این رابطه ندارد و بستگی به وجدان مدیر مدرسه دارد که به برگزاری دوره‌های آموزشی با هدف مصون‌سازی دانش‌آموزان و افزایش اطلاعات خانواده‌ها اقدام کند.

وی افزود:‌ اگر مدرسه‌ای به برگزاری دوره‌های آموزشی اقدام کند باید هزینه مدرسان را نیز تامین کند.شهرداری‌ها و شورایاری‌های محلات هم می‌توانند با توجه به بودجه خوبی که در اختیار دارند کمک حال مدارس باشند اما اینگونه نیست.

بابک هاشمی نکو کارشناس آموزشی با اشاره به اینکه هم‌اکنون اعتقادی به اجرای سند تحول بنیادین وجود ندارد، گفت:‌ برای اجرای راهکارهای تربیتی سند تحول بنیادین باید برنامه‌های نو و مبتکرانه ارائه شود اما متاسفانه خلاقیتی را در این رابطه شاهد نیستیم.

وی افزود: مطالبه مردم از معاونت پرورشی این است که برای آسیب‌های اجتماعی و مصونیت بخشی به دانش‌آموزان برنامه‌های موثری داشته باشند اما هم‌اکنون مشکل کمبود نیروی انسانی در این معاونت وجود دارد. اگر بهترین برنامه را داشته باشند اما مجریان خوبی نداشته باشند، برنامه‌ها اجرا نمی‌شود. برای ایجاد تحول تربیتی در مدارس به نیروی انسانی احتیاج است اما در وضعیت فعلی با کمبود نیرو مواجه هستند.

وی ادامه داد:‌ معانت پرورشی باید به دور از حواشی جناحی و سیاسی کار کند و برای اجرای برنامه‌های پرورشی باید روش‌های سنتی گذشته را کنار گذاشت.

اخیراً اعضای شورای راهبری اجرای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش از سوی وزیر آموزش‌وپرورش منصوب شدند. در حکم صادر شده از سوی وزیر برای این افراد آمده است: به منظور نهادینه سازی و اجرای این سند، اعضای شورای راهبری اجرای سند تحول بنیادین منصوب می‌شوند.این شورا مسئولیت سیاست‌گذاری برای اجرای همه جانبه سند تحول آموزش و پرورش را عهده‌دار است وستاد اجرایی سند نیز براساس مصوبات این شورا، برنامه‌ریزی عملیاتی را با مشارکت معاونان، مشاوران، مدیران کل ستادی، استان‌ها و کارشناسان و بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های نظام اجرایی موجود پیگیری می‌کند.

با رونمایی از نقشه راه سند تحول بنیادین و انتصاب اعضای شورای راهبری اجرای سند، منتظر می‌مانیم که آیا وعده مسئولان آموزش‌وپرورش مبنی بر عملیاتی شدن سند از سال 95 محقق خواهد شد؟ آیا مدارس کشور به جایگاه تعیین شده در سند تحول بنیادین دست می‌یابند؟

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار 10 اسفند 94 ، کد مطلب: 1013874:www.tasnimnews.com