شعار سال: کرونا ویروس موجود شاخداری که این روز‌ها در آستانه تولد یک سالگی خود قرار دارد و با تمام کوچکی خود توانست تغییرات بزرگی درسبک زندگی‌ها ایجاد کند ویروسی که اجتماعات در سراسر دنیا به سوی انفعالات برد و بسیاری از شغل‌ها به سمت آنلان شدن صاحبانشان رفتند و آن دسته که امکان این تغییر بستر را نداشت؛ آمار بیکاری را بالا بردند و به این ترتیب جهان در حال دست وپنجه نرم کردن با بحران‌های اقتصادی در کنار بحران سلامت شد.

محدودیت‌های بیش از اندازه، بیکاری افراد، مشکلات اقتصادی و ترس از آینده سبب شد تا افراد شیوه جدیدی از زندگی را به سبک کرونایی تجربه کنند. تعدادی موفق شدند و توانستند این بحران زندگی را پشت سر بگذارند و به روند طبیعی زندگی خود ادامه دهند، اما عده‌ای هنوز با شیوه جدید زندگی و محدودیت‌هایی که در جهت شیوع ویروس کرونا وجود دارد، هماهنگ نشدند.

 

ویروسی که با چشم غیر مصلح قابل رویت نیست، اما سایه سنگینی دارد به حدی که دولت‌ها را حتی برای برگزاری بزرگترین میتینگ‌های سیاسی خود در جهان از جمله برگزاری انتخابات با چالش‌های جدی مواجه کرده است و به بیان دیگر توانست بر سیاست و دموکراسی در کشور‌ها نیز تاثیرگذار باشد.

دراین بین کشور‌ها سیاست‌های مختلفی در مواجهه دموکراسی و کرونا اتخاذ کردند. برخی کشور‌ها مانند سریلانکا و میانمار انتخابات را برگزار کرده اند در حالی که مثلا هنگ کنگ اعلام کرده که انتخابات شورای قانونگذاری (مجلس) را به مدت یک سال به تعویق می‌اندازد.

* دو سوم کشور‌هایی که قرار بوده در سال ۲۰۲۰ انتخابات برگزار کنند تصمیم به تعویق انتخابات گرفتند

نگرانی‌ها برای سلامتی و ایمنی یکی از عوامل اصلی در تصمیم گیری درباره برگزاری انتخابات یا به تعویق انداختن آن در زمان شیوع کرونا است. همانطور که گزارش جهانی موسسه "اینترنشنال ایدیا" International ADEA درباره تاثیر کرونا بر انتخابات نشان می‌دهد، دو سوم کشور‌هایی که قرار بوده در سال ۲۰۲۰ انتخابات برگزار کنند، تصمیم به تعویق انتخابات گرفتند. از میان بیش از ۵۰ کشوری که تصمیم به برگزاری انتخابات در شرایط کرونا گرفتند، ۹ کشور در آسیا هستند.

موسسه اینترنشنال ایدیا برآورد کرد که شیوع بیماری سه نوع محدودیت مهم برای انتخابات ایجاد می‌کند: محدودیت بر آزادی تردد و تجمع، خطرات مرتبط با سلامتی برای رای دهندگان و مسئولان برگزاری و پیچیدگی‌ها و تاخیر‌های عملیاتی. در همین ارتباط چالش‌هایی درباره اعتبار انتخابات در شرایط کرونا وجود دارد که باید به آن‌ها رسیدگی شود. این چالش‌ها شامل مواردی از جمله محدودیت در کارزار انتخاباتی، موانع بر سر راه شفافیت فرایند انتخابات و ریسک برای مشروعیت نتیجه انتخابات می‌شود. با توجه به الزامات فاصله گذاری اجتماعی در دوره شیوع بیماری، کارزار‌های انتخاباتی مانند گذشته قابل برگزاری نیست.

در این مسیر کشور‌های برگزار کننده انتخابات تغییر در شیوه سنتی را در دستور کار خود قرار دادند؛ مثلادولت مغولستان با تصویب مقرراتی اجرای تجمعات به شکل آنلاین را تشویق کرد. در شرایطی که برگزاری آنلاین امکان پذیر نباشد نیز مقرراتی مانند فاصله گذاری ایمن، چک کردن دمای بدن، تهویه هوای مناسب، ضد عفونی کردن محیط و الزام ماسک زدن مورد توجه قرار داشت.

در مغولستان در زمان انتخابات شمار موارد ابتلا به کرونا خیلی زیاد نبود و چنین حوزه‌های رای گیری خاص ایجاد نشد، اما پروتکل‌های خاصی برای برخورد با افراد دارای علائم کرونا در حوزه‌های رای‌گیری برقرار کرد که مطابق آن چنین افرادی به محض ورود به حوزه رای گیری قرنطینه می‌شدند. مالزی وسنگاپور هم تقریبا رویکرد مشابهی در پیش گرفتند.

کره جنوبی، اما در این زمینه نمونه‌ای بر جا گذاشت و حوزه‌های رای گیری خاصی برای بیماران کرونایی ایجاد کرد که مسئولان در آنجا تدابیر بهداشتی شدیدتری اجرا کردند.

* انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ از جمله انتخابات‌های متولد کووید ۱۹ خواهد بود

ایران نیز از جمله کشور‌هایی است که از «قاعده دموکراسی در سایه کرونا» مستثنی نیست؛ بر همین اساس انتخابات مجلس یازدهم را در روز‌های اول شیوع کرونا در کشوریعنی قبل از موج همه گیری و موارد ابتلای بالا به همان شیوه سنتی در ۲ اسفند ۹۸ برگزار کرد؛ اما انتخابات بعدی یعنی انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۴۰۰ طبیعتا از جمله انتخابات‌های متولد کووید ۱۹ خواهد بود که نهاد‌های مجری و نظارتی برگزاری انتخابات در ایران از جمله وزارت کشور و شورای نگهبان باید تمهیداتی نو در خصوص برگزاری آن داشته باشند.

 

در این خصوص؛ موضوع برگزاری «انتخابات الکترونیک» که مدتهاست از سوی وزارت کشوردر دولت‌های مختلف مطرح شده و در حال پیگیری از طرف شورای نگهبان است مجددا جان تازه‌ای گرفت و با جدیت بیشتری برسرزبان‌ها افتاد، امیر شجاعان، رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیک فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور به خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو در خصوص برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ به صورت الکترونیک گفت: جلسات با محوریت برگزاری انتخابات الکترونیک به صورت دائم با کارشناسان شورای نگهبان در حال برگزاری است.

 

وی ادامه داد: دوستان ما در شورای نگهبان در مورد برخی موضوعات، نظرات یا ابهاماتی داشته‌اند که ما در حال ارائه ادله و رایزنی در این خصوص هستیم و منتظر پاسخ نهایی از سوی کارشناسان شورای نگهبان خواهیم بود.

شجاعان جلسات برگزار شده با کارشناسان شورای نگهبان را مثبت و رو به جلو ارزیابی و ابراز امیدواری کرد که وزارت کشور و شورای نگهبان در این خصوص به نقطه قابل قبولی برسند.

*برای برگزاری انتخابات به صورت پستی منتظر نظر شورای نگهبان هستیم

وی همچنین در گفتگوی دیگری در پاسخ به خبرنگار ما در خصوص احتمال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به صورت اینترنتی مخاطرات این نوع انتخابات را بالا ارزیابی کرد و افزود: به دلیل مخاطراتی که برگزاری انتخابات به روش "ریموت موتینگ" یا انتخابات از راه دور وجود دارد ما هم مثل همه کشور‌ها به دنبال آن نخواهیم رفت.

شجاعان یکی دیگر از گزینه‌های مدنظر برای برگزاری انتخابات در خرداد ۱۴۰۰ به منظور جلوگیری از گسترش اپیدمی کرونا را برگزاری انتخابات به شکل پستی دانست و گفت: یکی از گزینه‌های مدنظر برگزاری انتخابات به شکل پستی است که منتظریم ببینیم در این خصوص با شورای نگهبان به چه نتایجی خواهیم رسید.

 

از سوی دیگر خبرنگارما با طرح سوال" احتمال برگزار انتخابات به صورت پستی در انتخابات ۱۴۰۰ " این بار به سراغ عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان رفت.

سخنگوی شورای نگهبان هم البته موافق وزارت کشور و موضوع برگزاری انتخابات به صورت غیر حضوری است. وی در این گفتگو به تلاش‌های شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک اشاره کرده و یاد آورشده است که: شورای نگهبان سالیان متمادی به دنبال الکترونیکی کردن انتخابات‌ها در کشور بوده و هست و حتی تمام سعی و تلاشش را انجام داده است تا به وزارت کشور کمک کند که انتخابات‌ها به صورت الکترونیکی برگزار شود. اما باید اشاره کرد که زیرساخت‌های اساسی این کار باید در کشور ایجاد شود.

کدخدایی معتقد است: نحوه اخذ رای نیازمند قانون هست یعنی اگر قرار باشد اقدامی صورت بگیرد باید قانون انتخابات اصلاح یا قانون جدیدی وضع شود یعنی اگر وزارت کشور و دولت پیشنهاد‌هایی برای چگونگی اخذ رای داشته باشند باید این پیشنهادات در قالب لایحه یا طرح در مجلس ارائه شود تا به قانون تبدیل شود.

از سوی دیگر این هادی طحان‌نظیف، است یک عضو حقوقدان شورای نگهبان که بیشتر از سایراعضا پایه گفتگو با رسانه هاست او نیز به خبرنگار پارلمانی دانشجو گفته است که اگر شرایط کرونایی در کشور ادامه دار باشد، باید هم مجریان و هم ناظرین انتخابات به فکر راهکار‌هایی باشند تا تضمین کننده سلامت مردم در چنین شرایطی باشد.

وی درخصوص نظر شورای نگهبان در خصوص برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به صورت پستی نیز گفت: چنین اقدامی در ایالات متحده آمریکا صورت گرفت که اکنون به نقاط ضعف و قوت ورود نمی‌کنم، اما بالاخره یک اقدامی در مواجهه با شرایط کرونایی بود و اگر در ایران بخواهد چنین راهکاری حتی برای یک بار در کشور اجرا شود باید به صورت یک قانون در مجلس مصوب شود.

 

موضوع برگزاری انتخابات در سایه ویروس منحوس کرونا به اندازه‌ای مهم است که مسئولین ذیربط اعم از نهاد‌های اجرایی و نظارتی برآن شدند تا از نظر نخبگان علمی، سیاسی و دانشجویان در زمینه برگزاری هرچه بهتر انتخابات ۱۴۰۰ بهره بگیرند.

* فراخوان وزارت کشور درباره شیوه برگزاری انتخابات در شرایط کرونا

در همین راستا روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت کشور با توجه به برگزاری انتخابات مهم در خرداد ۱۴۰۰، در فراخوانی از دانشگاهیان، فعالان سیاسی، حزبی و رسانه‌ای دعوت کرد تا دیدگاه‌ها و پیشنهاد‌های خود را در ارتباط با تمهیدات حقوقی و اجرایی برگزاری انتخابات ۱۴۰۰ در شرایط شیوع ویروس کرونا ارائه کنند.
در متن این فراخوان آمده است: بررسی نقاط ضعف و قوت تجربه‌های موجود، نشان می‌دهد، استفاده از روش‌های جدید در برگزاری انتخابات، حتی می‌تواند تحولات مثبتی را در مشارکت سیاسی و نحوه حضور مردم در انتخابات فراهم سازد.

* برگزاری رقابت علمی ایده نگاری «بحران کرونا و مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰»

از سوی دیگر پایگاه اطلاع رسانی شوری نگهبان نیز طی اطلاعیه‌ای خبر از رقابت علمی ایده‌نگاری بحران کرونا و مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰داد و اعلام کرد به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با همکاری بنیاد ملی نخبگان و مراکز علمی و پژوهشی کشور رقابتی علمی با محوریت ایده‌های نو برای برگزاری انتخابات ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد.

در این رقابت تلاش می‌شود تا راهکار‌های ممانعت از تاثیر کرونا در مشارکت انتخابات ریاست جمهوری مورد ارزیابی قرار گیرد.

محور‌های اصلی و مشترک فراخوان هردو نهاد اجرایی و نظارتی یعنی وزارت کشور و شورای نگهبان شامل:

- ظرفیت‌های حقوقی انتخاباتی کشور برای برگزاری انتخابات در شرایط همه گیری کرونا

- تحول در شیوه ثبت نام داوطلبان انتخابات برای برگزاری انتخابات در شرایط همه گیری کرونا

- فرصت‌ها و چالش‌های برگزاری الکترونیک انتخابات در شرایط همه گیری کرونا

- تحول در رویکرد‌ها و روش‌های تبلیغات انتخابات برای رعایت پروتکل‌های مقابله کرونا

- سازوکار‌های مؤثر در افزایش مشارکت در انتخابات در شرایط همه گیری کرونا

- تحول در شیوه‌های اخذ آراء (رای گیری) و شمارش آرای انتخابات در شرایط همه گیری کرونا

- تحول در رویکرد‌ها و شیوه‌های بازرسی انتخابات در شرایط همه گیری کرونا بود.

به هرحال موضوع برگزاری انتخابات در شرایط بحران «اپیدمی کرونا» از اهمیت بالایی برخوردار است و دولت‌ها به دنبال ان هستند که سایه سنگین این بحران را در برگزاری انتخابات‌های خود به حداقل برسانند، جمهوری اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. حال باید منتظر ماند و دید خرداد ۱۴۰۰ وبرگزاری انتخابات ریاست جمهوری در کنار زندگی به سبک کرونا نهایتا چه تمهیدات و نوآوری‌هایی را از سوی نهاد‌های اجرایی و نظارتی به دنبال خواهد داشت تا از یک سو سلامت جسم و جان مردم به خطر نیفتد و از سوی دیگر به اقتدار دموکراسی در کشور لطمه‌ای وارد نشود و مهمتر از همه حضور حداکثری و استقبال مردم کرونا زده نشود.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دانشجو، تاریخ انتشار: ۶دی۱۳۹۹، کدخبر: snn.ir، ۸۹۸۸۷۸