شعار سال: اختلاف نظر‌ها درباره فعالیت ماما‌ها و پزشکان متخصص زنان و زایمان موضوع جدید و تازه‌ای نیست و گاهی هر کدام از این گروه‌های پزشکی نسبت به موضوعات کاری خود که بیشتر به موازی کاری می‌رسید، معترض بودند و این اعتراض‌ها با تصویب بخشنامه "ترویج زایمان طبیعی" به اوج خود رسید.

صدور این بخشنامه تنها به اعتراض جمعی و مکتوب ختم نشد بلکه بیش از ۲۰۰ نفر از پزشکان زنان و زایمان با حضور در جلوی سازمان نظام پزشکی و با شعار‌های دست نوشته با مضمون «سلامت مادران و نوزادان سرزمینم را با هیچ چیز معامله نمی‌کنم»، «بازگشت به عقب هرگز، روزگاری که متخصص کم بود هرگز»، «نامه‌های بی جواب و سوالات مکرر»، «خواستار لغو فوری این بخشنامه هستیم و مخالف عقب گرد در سیستم سلامت مادر و نوزاد هستیم»، اعتراض خود را نشان دادند.

مفاد بخشنامه چه بود؟
موردی در این بخشنامه که مورد اعتراض پزشکان بود اختیاراتی است که به ماما‌ها داده شده که اگر تشخیص دهد می‌تواند مادر باردار را با اجازه خود ماما در بیمارستان بستری و شرایط زایمان طبیعی آن را فراهم کند. اگر هم مشکلی پیش آمد باید به پزشک متخصص زنان و زایمان اطلاع دهد. در این بخشنامه آمده است که بخشی از کارکرد حرفه‌ای پزشک به ماما تعلق می‌گیرد که این موضوع نیز نارضایتی پزشکان متخصص زنان و زایمان را به دنبال داشته است.

اما طرف دیگر داستان که ماما‌ها هستند اعتقاد دارند که این اختیارات از ابتدا برای آنان بوده و هیچ چیز به اختیارات کنونی ماما‌ها اضافه نشده است. به گفته ماماها، اعتراض متخصصان زنان این است که میزان پرداختی‌ها بابت هر زایمان به ماما که تاکنون ۱۵ درصد بوده به ۳۵ درصد افزایش یافته یعنی در هر زایمان طبیعی می‌بایست از این پس ۳۵ درصد تعرفه پزشک زنان و زایمان را به ماما‌ها بدهند. البته متخصصان زنان می‌گویند اختلاف‌شان با ماما‌ها بر سر پول نیست.

زایمان امر خطیری است
"ماما زیر نظر دکتر و متخصص زنان کار می‌کند و غیر از این اگر کاری انجام شود علمی نیست" این جمله را ابوالفضل مهدیزاده متخصص زنان و زایمان در گفتگو با دیدار مطرح می‌کند و می‌گوید: زایمان امر خطیری است و باید زیر نظر متخصص زنان انجام شود اگر ماما می‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد باید مسئولیت عواقب آن را نیز بپذیرد.

او با اشاره به اینکه در همه جای دنیا ماما و متخصص زایمان با هم در اتاق عمل حاضر می‌شوند، می‌افزاید: در ایران هم تاکنون همینطور بوده و این کار را انجام می‌دادند، چون این احتمال وجود دارد هر لحظه شرایط از حالت طبیعی‌اش خارج شود و به حالت غیر طبیعی برسد؛ از این رو ماما به تنهایی نمی‌تواند به بیمار کمک کند.

او ادامه می‌دهد: اگر در اتاق عمل ناخواسته اتفاقی بیافتد و ماما نتواند کاری انجام دهد هم خودش و هم بیمار به مشکل می‌خورند، اما اگر برای حضور ماما به تنهایی در زایمان‌های طبیعی قانونی تصویب شده باشد ما مجری قانونیم، اما این کار عواقبی دارد که باید مسئولیت آن را بپذیرند.

این متخصص زنان و زایمان با اشاره به اینکه همه افراد می‌توانند هر کاری را انجام دهند، اما باید مسئولیت آن را بپذیرند، می‌گوید: زایمان همیشه راحت نیست و باید حتما زیر نظر پزشک انجام شود و کلا بدون حضور پزشک این کار امکان پذیر نیست.

مهدیزاده مصوبه سازمان نظام پزشکی را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید: تا جایی‌که من می‌دانم سازمان نظام پزشکی چیزی درباره حضور ماما به تنهایی در اتاق عمل نگفته ما این موضوعات را نه قبول داریم نه به آن دامن می‌زنیم.

او در پاسخ به اینکه مصوبه سازمان نظام پزشکی بیشتر توسعه فرهنگ زایمان طبیعی بوده می‌افزاید: اگر زایمان طبیعی اشاعه پیدا کند اتفاق خوبی است حتی وظیفه دولت، دکترها، متخصصان و همه رسانه‌ها این است که این موضوع را فرهنگ سازی کنند و زنان را به این امر تشویق کنند.

این استاد دانشگاه یادآور می‌شود: زمانی‌که بحث توسعه زایمان طبیعی مطرح شد بسیاری از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی این خدمات دهی را به صورت رایگان انجام دادند که کار بسیار خوبی بود و در همان مدت آمار زایمان‌های طبیعی هم بالا رفت، به نظر من در حال حاضر اختلاف نظری وجود ندارد و برخی می‌خواهند مسائل را بزرگ جلوه دهند.

این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: این را بدانید که هر کاری باید زیر نظر متخصص انجام شود من الان می‌توانم مغز عمل کنم، اما اگر انجام دادم باید عواقب آن را بپذیرم و عارضه‌ای پیدا شد پاسخگوی آن باشم.

او به خطرات زایمان طبیعی اشاره می‌کند و می‌گوید: ممکن است خیلی‌ها موفق به زایمان طبیعی نشوند یا بعد از زایمان دچار پاره‌گی رحم شوند یا برای جفت اتفاقی بیافتد نکته دیگر اینکه در اتاق زایمان برای چند قلوزایی تعداد دکتر‌ها بیشتر است، چون خطر مرگ مادر و بچه‌ها را تهدید می‌کند به همین دلیل برای زایمان دو قلو سه دکتر در اتاق عمل حضور دارند.

مهدیزاده معتقد است: ارتباط ماما و متخصصان یک امر نوشته شده جهانی و علمی است و در تمام دنیا اجرا می‌شود و اگر حرف و حدیث‌هایی هم پیش بیاید سوءاستفاده برخی از افراد و تفرقه افکنی میان جامعه ماما‌ها و متخصصان زایمان است.

کار ما کمک به زنان است نه چیز دیگری
محل اختلاف گفته شده درباره ماما‌ها و متخصصان زنان را با یک ماما هم مطرح کردیم او که خواست نامش فاش نشود، می‌گوید: همه زنان در طول زندگی‌شان به یک ماما نیاز دارند، درست مانند تعریفی که از یک پزشک خانواده در نظام سلامت برای عموم مردم داریم. این خدمات شامل آموزش، مشاوره و مراقبت در دوره‌های نوزادی، بلوغ، ازدواج، بارداری و یائسگی است.

او می‌گوید: بسیاری از زنان که قصد باردار شدن دارند و یا باردار می‌شوند، فکر می‌کنند در صورتی که زیر نظر یک متخصص زنان باشند بارداری ایمن‌تر و سالم‌تری خواهند داشت، اما از همان اول باید در صف‌های طولانی مدت، برای گرفتن نوبت از یک متخصص زنان و زایمان حداقل ۳،۲ هفته‌ای را معطل بمانند.

این ماما معتقد است: مشکل دیگری که اکثر زنان دارند این است که فکر می‌کنند حتما باید برایشان مشکلی پیش بیاید تا به سراغ متخصص زنان و یا یک ماما بروند در صورتی‌که اصلا نباید چنین باشد و بهتر است بدانید یک زن از ابتدای تولد تا پایان عمر، نیازمند داشتن یک رابطه دائمی با ماماست.

او پیشگیری از حاملگی‌های بی‌موقع و زودرس، راهنمایی‌های بهداشتی در زمینه بهداشت باروری، تغذیه دختران و فعالیت‌های صدمه زننده (تجاوز و سوءاستفاده‌های جنسی) را از مهمترین بهداشت دوران کودکی و بلوغ زنان می‌داند و می‌گوید: همراهی ماما در دوران بارداری با هدف انجام زایمان ایمن و تمیز، انجام مراقبت‌های اورژانس و ارجاع بیمار، دادن اطلاعات و انجام خدمات در مورد تنظیم خانواده، واکسن کزاز در مادران، تجویز آهن و اسید فولیک و تغذیه مادر و استراحت آن بسیار حائز اهمیت است.

او می‌گوید: کار ماما‌ها در این مرحله به پایان نمی‌رسد بلکه در درمان مشکلات زنان پس از زایمان هم نقش مهمی دارند و باید کار‌های مهمی مانند برقراری تنفس نوزاد هنگام تولد، حفظ نوزاد از هیپوترمی، مراقبت از چشم نوزاد، واکسیناسیون نوزاد، حمایت از تغذیه با شیر مادر و انجام تنظیم خانواده را نیز انجام دهند.

این ماما معتقد است: در کشور‌های توسعه یافته، ماما جایگاه کاملاً مشخص دارد و تفاوت بین یک ماما و متخصص زنان به درستی برای تمام افراد مشخص است. در حالی که در کشور ما هنوز این جایگاه به درستی در بین زنان شناخته نشده است.

او ادامه می‌دهد: کشور‌های در حال توسعه از جمله کشور خودمان، وقتی سخن از ماما به میان می‌آید اکثر زنان می‌گویند با وجود این همه متخصص زنان، چرا باید لقمه را دور سرمان بچرخانیم؟ از همان اول یک راست می‌رویم سراغ متخصص زنان زایمان، هم پزشک است و اطلاعات تخصصی دارد، هم خرج اضافه‌ای برای خودمان نمی‌تراشیم.

او تاکید می‌کند: آیا می‌دانید این چنین طرز تفکری ریشه فرهنگی و تا حدودی روان شناختی دارد. در واقع یک باور اشتباه که در فرهنگ ما وجود دارد این است که برای درمان باید فقط به یک دکتر مراجعه کرد، درحالی که گاهی برای درمان به شنوایی سنج، بینایی سنج، فیزیوتراپ و… که دکتر نیستند نیز می‌توان مراجعه کرد و نتیجه بهتری هم گرفت.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از رسانه مستقل خبری تحلیلی دیدار نیوز، تاریخ انتشار: 25 دی1399، کد خبر: 79920،  www.didarnews.ir