شعار سال: نگاهی به آمار‌ها بیندازید، باورتان می‌شود در طول شبانه روز گذشته ۴۹۶ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست داده باشند؟ باورتان می‌شود، مجموع قربانیان این بیماری از ۷۰ هزار نفر عبور کرده باشد؟ ما در تله‌ای گرفتار شده‌ایم که رهایی از آن حالا حالا‌ها میسر نیست. از بد اقبالی مان، هنوز از گونه جهش یافته انگلیسی خلاص نشده بودیم که گونه هندی هم از راه رسید تا وضعیت بدمان را از آنچه هست، بدتر کند. ما خواب نیستیم و کابوس نمی‌بینیم، بیداریم و می‌ترسیم که طعمه مرگ شویم. گرچه فعلا موردی از این ویروس در کشور گزارش نشده، اما منحنی ابتلا و مرگ و میر از مسیر سینوسی خارج و روی خط عمود قرار گرفته است و روند مبتلایان با سرعت ۷ برابر بیشتر از موج قبلی پیشروی می‌کند.

 

 

 

فوتی‌ها ۴ برابر و بستری‌ها نیز دو تا سه برابر رشد داشته و تعداد شهر‌های قرمز هم نسبت به روز‌های پایانی سال گذشته بیش از ۱۰ برابر افزایش داشته است و اگر گونه جهش یافته هندی هم دیر یا زود سر برسد، کارمان زار است.‌ای کاش کرونای هندی مثل فیلم و سریال‌های این کشور بود تا از شدت غلو و اغراق، خنده روی لب‌هایمان بنشاند، اما چه کنیم که بسیار واقعی و پرخطر است، حتی پرخطرتر از نوع آفریقایی، انگلیسی و برزیلی آن و با قدرت سرایت بیشتر می‌تواند دمار از روزگار تک تک مان درآورد، همان‌طور که دمار از روزگار هندی‌ها درآورده است. کشوری با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت، حالا بیشترین آمار روزانه ثبت مبتلایان را در جهان از آن خود کرده و بیمارستان هایش پر است و بیماران باید در انتظار پذیرش بمانند. ذخایر اکسیژن هم کمیاب شده و در شبکه‌های اجتماعی تصاویری از سوزاندن دسته‌جمعی اجساد جان‌باختگان دست به دست می‌شود و این تصاویر بسیار رعب‌آور است. در ایران هم وضعیت اسفبار است و با ورود گونه هندی، اسفبارتر هم خواهد شد. در صورت اثر‌گذاری سیاست‌های اتخاذی و میزان جدیت در اعمال آن و الزامات و محدودیت‌ها برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی، می‌توان زمان ورود گونه هندی به کشور را به تعویق انداخت و این خواسته علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کروناست. او تأکید می‌کند: «باید بسیار مراقب بود تا ورود کرونای هندی به تأخیر بیفتد و این نکته را که فکر کنیم ویروس وارد کشور نمی‌شود باید از ذهنمان بیرون کنیم. بر اساس رفتار شناسی سه ماه طول می‌کشد تا ویروسی وارد یک کشور شده و همه گیر شود. اکنون سوش غالب در ایران کرونای انگلیسی است و دنبال تزریق واکسن هستیم تا از پیک کنونی عبور کنیم. اگر کرونای هندی روی این پیک سوار شود ما هم سرانجامی مانند هندوستان خواهیم داشت.» با این اوصاف برای مقابله با ورود این ویروس به کشور چه کرده ایم؟

به رغم آنکه مقام‌های مسئول می‌گویند پرواز‌ها از مبدأ هند و پاکستان از اولین ساعات روز یک‌شنبه متوقف شده و تدابیری نیز در مرز‌های دریایی و زمینی در مورد ورود گونه جهش‌یافته کرونا در هند اعلام شده، اما بناست اگر ایرانیان مقیم هند، تقاضای پرواز داشته باشند به صورت موردی انجام شود، ضمن آنکه پرواز‌ها همچنان طبق روال عادی برقرار است و به راحتی می‌توانید به مقصد دهلی بلیت دریافت کنید و تنها شرط لازم، داشتن تست پی‌سی آر است. نکته دیگری که حیرت بر حیرتمان افزوده این است که وزیر بهداشت مسدود شدن تمامی تردد‌های مستقیم و غیر مستقیم با هند را در نامه‌ای به قرارگاه کرونا خواستار شده، اما اتفاقی در این زمینه رخ نداده و شهرام آدم نژاد، معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در نامه‌ای به دین پرست، معاون وزیر کشور و دبیر قرارگاه مبارزه با کرونا، از اجرای دستورات ستاد ملی کرونا در خصوص ممنوعیت تردد‌های هوایی و سختگیری‌های بهداشتی در مرز‌های شرقی کشور گفته و نه انسداد کامل آن!

و ما با اقداماتی از این دست قرار است با کرونا و گونه‌های جهش یافته به مبارزه برخیزیم! روی کاغذ مقرر شده بود «با توجه به خطر ویروس تا اطلاع ثانوی تمام پرواز‌های هند و پاکستان لغو شود، همچنین افرادی که از حدود یک ماه قبل در هند و پاکستان حضور داشتند و اتباع این دو کشور، ورودشان به کشور ممنوع باشد. این موضوع از طریق سازمان هواپیمایی کشوری به شرکت‌های هواپیمایی اعلام شد تا از سوار کردن این افراد به هواپیما جلوگیری به عمل آید. نیرو‌های مسلح کشور به‌صورت ویژه و ضربتی مرز‌های جنوب‌شرقی را تحت کنترل قرار دهند. بر همین اساس، ورود هرگونه مسافر از مبادی هند و پاکستان اعم از مجاز و غیرمجاز از طریق مرز‌های آبی و خاکی به داخل کشور ممنوع است.»

 

حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی وزیر کشور و رئیس کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی این موارد را با هدف مدیریت بیماری کرونا عنوان کرده و از آن سو بابک دین‌پرست، دبیر قرارگاه عملیاتی مبارزه با کرونا هم گفته، «به‌دنبال ابلاغیه صادره از سوی فرمانده قرارگاه عملیاتی مدیریت بیماری کرونا و به موجب وصول نامه وزارت راه و شهرسازی، با دستور وزیر راه و شهرسازی تمام پرواز‌های کشورمان از/ به هند و پاکستان تا اطلاع ثانوی تعلیق و هماهنگی‌های مربوطه جهت همکاری لازم با متولیان کنترل‌های بهداشتی جهت تشدید نظارت‌ها در مبادی مرزی رسمی در شرق کشور به عمل آمده است.» و محمدحسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری بیان کرده، «در حال حاضر هیچ پروازی به هندوستان و پاکستان نداریم، از آن طرف هم از مبادی هند و پاکستان هیچ پروازی به فرودگاه امام خمینی (ره) انجام نمی‌شود و اگر فروش بلیت آژانسی هم در این مسیر وجود داشته باشد، منافاتی با موضوعی که اعلام کردیم ندارد، چون بلیت روز فروخته نمی‌شود بلکه بلیت رزروی است. ذیبخش می‌گوید، «اگر در مسیر کانکشنی مسافرانی از طریق دوبی یا ترکیه قصد سفر به کشور‌های هند و پاکستان را دارند، صاحب اختیارند و هیچ مشکلی نیست، فقط در زمان بازگشت اجازه ورود به کشور را ندارند و اگر در گذرنامه آن‌ها مهر کشور هند درج شده باشد.»، اما این محدودیت‌ها در واقعیت به گونه‌ای دیگر اجرایی می‌شود. بعضی اپراتور‌ها گفته اند درباره پرواز‌های هند هیچ ابلاغیه‌ای به آن‌ها اعلام نشده و یکی از اپراتور‌های فرودگاه «امام» از انجام تمامی پرواز‌ها به مقصد امارات و قطر خبر داده، «سفر‌هایی که مقصد نهایی آن‌ها دهلی است. درباره پرواز‌های ترانزیتی تا مقصد اولیه را اطلاع داریم. پرواز‌ها بدون هیچ تأخیری به موقع انجام می‌گیرد.»

روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران هم بیان کرده است، «ما در گمرک هنوز ابلاغیه‌ای در رابطه با این ممنوعیت دریافت نکرده ایم و شرایط به روال گذشته ادامه دارد.»

آنچه امروز در مدیریت اعمال محدودیت‌ها اتفاق افتاده، حکایت لغو پرواز‌های ووهان در بهمن و اسفندماه ۹۸ و پرواز‌های لندن پس از شیوع گونه انگلیسی است که تعلل و تساهل در این زمینه، پیک‌های اول تا چهارم کرونا را موجب شد، اما گونه هندی شوخی ندارد و برای کشوری در موقعیت ما که مدیریت درستی در مبازره با کرونا ندارد، در صورت ساده‌گیری و ورود این ویروس جهش یافته، کارش به آه و واویلا می‌کشد. با این‌که کیانوش جهانپور، روابط عمومی وزارت بهداشت، به ایرنا گفته: «تاکنون موردی از این ویروس در کشور گزارش نشده»، اما نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران گفته است که با توجه به افزایش بیماران سرپایی تعداد بستری‌ها حداقل تا دو هفته آینده بالا خواهد بود و تا دو هفته بعدش هم مرگ و میر بالاست.

 

 

به گفته وی روزانه ۱۴۰۰ بستری کرونا در بیمارستان‌های تهران صورت می‌گیرد و «آی‌سی‌یو‌ها پر است» و همه این مسائل باعث شده که کماکان در اوج شیوع کووید ۱۹ باشیم.

توکلی افزوده است که بار بیماری کماکان در تهران در اوج است و در سیر زمانی ابتدا بیماران سرپایی افزایش می‌یابند، بعد از دو هفته میزان بستری افزایش یافته و چهار هفته بعد از افزایش موارد سرپایی میزان مرگ و میر به دلیل شدت ابتلا بالا می‌رود.

این مقام ستاد مقابله با کرونای تهران از نگهداری ۲۵ درصد از بیماران در بخش مراقبت‌های ویژه خبر داد.
همزمان نیز جلیل کوهپایه‌زاده، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، گفته بیمارستان‌های تهران با رکورد هشت هزار و ۵۰۰ بستری مواجه هستند. این مقام علوم پزشکی درباره ورود ویروس جهش‌یافته از هند به کشور‌های همسایه و خطر انتقال آن به ایران هشدار داد.

علیرضا زالی، فرمانده ستاد کرونای تهران، می‌گوید این شهر با «سهمگین‌ترین امواج» ناشی از ویروس در ۱۰ روز اخیر مواجه بوده است.

حمید عمادی، رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی می‌گوید: «بیماران به دلیل تراکم جمعیت در بیمارستان، فوت می‌کنند و وضعیت بیمارستان در حال بدتر شدن است و در حال حاضر بیش از ۲۰ بخش به بخش کرونا تبدیل شده‌اند.» او با اشاره به تراکم بیماران مبتلا به کرونا در این بیمارستان گفته: «چند ماه پیش بیمار مبتلا به کرونا را راحت درمان می‌کردیم، اما الان به دلیل تراکم جمعیت و کمبود تخت، همین بیمار فوت می‌کند.» همزمان پیام طبرسی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان این‌که «اگر در دو هفته تعطیلات نوروز محدودیت ایجاد می‌شد مطمئنا وضعیت ما بهتر از شرایط کنونی بود» پیش‌بینی کرده بر تعداد مرگ‌ومیر‌ها اضافه شود. او گفته: «حداقل تا دو ماه آینده آی‌سی‌یو‌ها و بیمارستان‌ها پر خواهد بود و متأسفانه شاهد افزایش میزان مرگ‌ومیر‌ها خواهیم بود.» این درحالی است که با ورود گونه هندی، کرونا به راحتی قابل کنترل نیست. در این میان وزیر بهداشت هشدار می‌دهد، «امروز روند به گونه‌ای است که تخت کم نخواهیم آورد، اما نگران افزایش موارد مرگ و میر هستم. الان در پیک بستری هستیم و پیک مرگ‌ها شکل نگرفته است. بعد از این در پیک سنگین مرگ‌های سه رقمی خواهیم ماند و امیدواریم مرگ ۴ رقمی را تجربه نکنیم. همه تلاش ما این است با این تعداد بیماران بستری و موج فعلی، ورودی‌ها را به حداقل برسانیم تا به فاز بدتری نیفتیم.»

مایی که اکنون در چاه ویل کرونا دست و پا می‌زنیم با ورود گونه هندی به کشورمان باید کاسه چه کنیم در دست بگیریم. اطلاعات اولیه از ویروس جهش یافته این کشور، نشان از میزان سرایت پذیری و تلفات بالا دارد که به مراتب بیش از سایر ویروس‌های جهش یافته کرونا در جهان است.

در این رابطه با علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفتگو کرده ایم. او توضیح می‌دهد: «طبق گزارش‌هایی که به‌دست آمده، تعداد تلفات و مرگ‌ومیر‌ها در گونه هندی بالاتر است و گذرپذیری بسیار بالایی هم دارد. بالغ بر ۶۰ درصد مبتلایان به کرونا در هندوستان به این گونه مبتلا هستند و این یعنی هند در زیر کووید مدفون شده و به راحتی این ویروس را در سراسر جهان منتشر کرده است. این واریانت به سرعت از انگلستان تا ژاپن و بسیاری از کشور‌ها در حال گسترش است و از سیستم ایمنی می‌تواند فرار کند و مقاومت بدن را در برابر ایمنی حاصل از عفونت طبیعی و یا حتی واکسیناسیون تحت تأثیر خودش قرار دهد و به این طریق، زنگ خطر‌ها را باید به صدا درآورد. بعد از واریانت‌های آفریقای جنوبی و برزیلی که نگران واکسیناسیون بودیم، این موضوع باعث شد که شرکت‌های داروسازی، اقدام به تولید واکسن‌هایی کنند که علیه واریانت‌های جدید مؤثر باشد، چون واکسن‌های قدیمی، پاسخ مناسبی را در برابر ویروس از خود نشان ندادند.

 

در حال حاضر یک واریانت دیگر هم به مجموعه واریانت‌های موجود اضافه شده و ماجرا را پیچیده‌تر کرده و این به ما یادآوری می‌کند که چقدر باید به قوانین کنترلی کووید احترام بگذاریم و شیوه‌های علمی را اتخاذ کنیم. اگرچه برخی معتقدند به هرحال ویروس تغییر می‌کند، اما این مسئله هنگامی اتفاق می‌افتد که ما به ویروس اجازه تغییر بدهیم، اکنون در چند کشور با مشکل واریانت‌های مختلف روبه‌رو هستیم. به عنوان مثال آفریقای جنوبی مدتی بسیار بد کار می‌کرد و باعث جهش ویروس شد و برزیل هم به شکل لجام‌گسیخته عمل می‌کرد و می‌بینیم که همچنان ویروس روز‌های بدی را برای این کشور رقم زده و واریانت‌های «پی یک» و اخیرا واریانت‌های «پی دو» آمده و در هندوستان هم به‌خاطر تدابیر بد، واریانتی به‌وجود آمده که همه را به نگرانی وا می‌دارد. اگرچه طبیعت ویروس همین است، اما با سهل‌انگاری ما این تغییرات به وجود می‌آید.»

ناجی در ادامه بر این موضوع تأکید می‌کند که بعید نیست در ایران هم گونه جهش‌یافته داشته باشیم، چون در داخل کشور، تدابیر کنترلی آنچنانی نداریم و احتمال دارد ما هم واریانت‌های این‌چنینی داشته باشیم. مشاهدات ما در پیک اخیر، نشان دهنده عفونت مجدد در بیماران و افرادی است که واکسینه شده‌اند و در این زمینه می‌طلبد که کار ژنتیکی مناسبی انجام دهیم تا متوجه شویم که در کشورمان چه می‌گذرد. ما در آستانه تولید و ترایال واکسن‌های داخلی خودمان هستیم و می‌خواهیم در واکسیناسیون سرعت بیشتری بگیریم و این‌ها به ما گوشزد می‌کند که باید هرطور شده، واکسیناسیون را به سرعت به پیش ببریم، اما پیش زمینه آن باید کنترل مناسب کووید باشد. اگر کنترل مناسبی نداشته باشیم، هیچ‌وقت موفق نخواهیم شد و همچنان هم واریانت‌ها اضافه خواهند شد و در عفونت‌های مجدد و گسترش مجدد و در برنامه واکسیناسیون، مشکلاتی را برای مردم به وجود می‌آورند. برهمین اساس در تمام دنیا باید تدابیر مناسب و درستی داشته باشیم. درحال حاضر گونه هندی سراسر دنیا را گرفته و باتوجه به موتاسیون‌هایی که دارد، احتمالا نسبت به واکسن مقاومت‌هایی را از خود نشان می‌دهد؛ بنابراین راه رهایی از کووید این نیست و باید کمیته‌های مختلف ستاد مبارزه با کرونا، پیش بینی‌های لازم را داشته باشند و صبر نکنیم تا اتفاق بدبیفتد و بعدا درباره‌اش اقدام کنیم؛ چرا نباید پیشگیری کرد؟ ما با تدابیر بدی که داریم، اجازه داده‌ایم ویروس همین‌طور در بین جمعیت‌ها بچرخد و بعد آن مزایا را کسب کند. به غیر از آنکه ما در حال مبارزه با آن هستیم و حتی همین واکسیناسیون هم یک فشار ایمونولوژیکی را بر روی ویروس‌ها وارد می‌کند و باعث می‌شود که ویروس‌ها، مقاومت بیشتر را انتخاب کنند. ویروس کرونا نسبت به تمامی ویروس‌هایی که در طول تاریخ و حداقل در طول تاریخ مدرن پزشکی با آن برخود کرده‌ایم، متفاوت بوده و بسیار هوشمند است. ویروسی که در طول یک‌سال تا به این حد تغییر کرده و جلوتر از انسان حرکت می‌کند و از خلأ‌هایی که ما ایجاد می‌کنیم، به نحو احسن استفاده می‌کند.

 

ما اکنون در حال انجام واکسیناسیون هستیم و با این حال اجازه می‌دهیم که ویروس بچرخد. جدا از حساسیت نسبت به تسریع واکسیناسیون، باید گام‌های اولیه و ساده را برداریم. ما خودمان خواستیم که کشورمان وارد پیک چهارم بشود، در صورتی که می‌توانستیم از این اتفاق جلوگیری کنیم. ما هنوز بر روی مردم خودمان مطالعه نکرده‌ایم و طبع آنان را در کووید مورد سنجش قرار نداده‌ایم و درکنار این مسئله، تصمیم‌هایی هم که می‌گیریم، اشتباه است. ما شهر‌های قرمز را لاک داون کرده ایم، اما بخش خصوصی تمکین نمی‌کند و نظارتی هم صورت نمی‌گیرد. از طرفی کمیته آموزش ما هم در وزارتخانه و ستاد مبارزه با بیماری‌ها نیز اقدام خاصی انجام نداده است و گاهی آدرس‌های اشتباهی هم به مردم داده می‌شود.»

رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید می‌کند: «کووید ما را به راحتی رها نخواهد کرد و حداقل طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی بهداشت اگر خوب عمل بکنیم تا ۲۰۲۳ در کنارمان خواهد بود و در حال حاضر باید به دو مسئله توجه داشته باشیم؛ اول این‌که علی‌رغم انجام واکسیناسیون سریع در مقطع زمانی کوتاه و تأثیرات آن که قابل کتمان نیست، باید مراعات‌های بهداشتی را هم داشته باشیم و نباید دلمان را به این خوش کنیم که ممکن است پیکی به وجود نیاید و یا واریانتی شکل نگیرد. اگر سیستم درست ردیابی بیماران را داشته باشیم و سیستم بهداشتی ما در معرض دیده‌وری و یافتن بیماران و تست‌ها و کنترل و اعمال محدودیت‌ها باشد، در دام واریانت‌ها نمی‌افتیم؛ بنابراین چنانچه موفقیت‌های بسیاری در امر درمان و واکسیناسیون داشته باشیم، آن اصل اولیه را نباید فراموش کنیم.

 

موضوع مهم دیگر که می‌خواهم به آن اشاره کنم، این است که ما در پیک کرونا قرار داریم و درحال انجام واکسیناسیون هستیم و این از بخت بد ماست و مواردی را مشاهده می‌کنیم که فرد واکسن را تزریق کرده، اما چند روز بعد مثبت می‌شود و این به خاطر سرعت بالای چرخش ویروس در محیط است، اما اگر به کشور‌هایی مثل آمریکا و انگلستان نگاه کنیم، می‌بینیم که آن‌ها صبر کردند تا از اوج بیماری کاسته شود تا بعد واکسن را تزریق کنند، چون می‌دانستند از نظر روانی وقتی در پیک واکسن بزنند و مردم چند روز بعد مبتلا شوند، نوعی بدبینی نسبت به واکسن شکل می‌گیرد. این مسئله را ماهم باید رعایت کنیم و در عین حال به کنترل طبیعی و واقعی توجه کنیم. در هر صورت مبارزه با کووید، تکنیک و جزئیات فراوانی دارد، اما ما هنوز در همان مباحث ابتدایی مانده ایم و واقعیت این است که تاکتیک و تکنیک خوبی هم نداریم.»

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از رسالت، تاریخ انتشار: ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۲۴۸۹، resalat-news.com