شعار سال : گزارش‌ها و کلیپ‌هایی که از دامداران کشور وجود دارد نشان می‌دهد که آن‌ها مشکلات زیادی دارند و شرایط برای تولید مناسب نیست، قیمت بالای نهاده و عدم حمایت‌های دولتی و مهم‌تر از همه نبودن گوش شنوا برای شنیدن مشکلات آن‌ها از مواردی است که عرصه را برای تولید تنگ‌تر کرده است.

کلیپی که چند روز پیش یک دامدار صنعتی منتشر کرد نشان میداد که این دامدار با تجربه ۲۰ ساله به دلیل مشکلات تولید اکنون به مرز ورشکستگی و توقف تولید رسیده و از بی‌توجهی و بی‌مهری‌های دولت طی چند سال اخیر انتقاد می‌کرد.

منصور پوریان رئیس شرکت تامین کنندگان دام کشور زوایای دیگری از بحران وضع تولید را فاش می‌کند و می‌گوید همه این‌ها از دولت دوازدهم شروع شد. به دلیل عدم مدیریت، نهاده‌های وارداتی سر از بازار‌های سیاه در می‌آورد و سامانه بازارگاه دولتی که وزارت جهاد برای توزیع به نرخ دولتی بین دامداران راه انداز کرده بود هم به خوبی عمل نکرد تا دامداران به جای نهاده ارزان به چند برابر قیمت از بازار آزاد تهیه کنند.

از سوی دیگر کسانی علیرغم کافی بودن تولید داخل و به جهت سود سرشاری که داشت گوشت وارد کردند و با تعیین نرخ‌های بالاتر از قیمت داخل سود‌های عجیب و غریبی به جیب زدند که همه این‌ها به ضرر بخش تولید تمام شد.

ضمن اینکه دولت با تعیین نرخ‌های دستوری و نیز سپردن بازار به دست ستاد تنظیم بازار و تصمیمات شتابزده و غیر اصولی تیشه به ریشه تولید زد.

این گفتگو را با هم می‌خوانیم:

دامداران مشکلاتی را مطرح می‌کنند که دولت از آن‌ها حمایت نمی‌کند، نهاده برای تولید ندارند، محصول شان را به قیمت کم می‌خرند. در عین حال هزینه‌های تولیدشان بالاست و همه این‌ها باعث شده برخی از آن‌ها تولید را رها کنند و یا در آستانه ورشکستگی قرار بگیرند از نظر شما چرا این مشکلات ایجاد شده است؟

پوریان: هزینه‌های تولید یکی از دغدغه‌های اصلی آن‌ها است هزینه یک کیلوگرم دام زنده بیش از ۵۸ هزار تومان است، اما تولید خود را به قیمت ۴۸ هزار تومان می‌فروشند حتی مجبور می‌شوند بره‌های شیری خود را عرضه کشتارگاه کنند.

دلیل بالا بودن هزینه تولید چیست؟

پوریان: کمبود خوراک دام عامل اصلی بالا بودن هزینه است که ۷۰ درصد در هزینه تولید نقش دارد.

مگر نهاده دولتی تحویل نمی‌گیرند؟

پوریان: اولا مشکل در توزیع وجود دارد که به دست تولید کننده نمی‌رسد دوم اینکه ۸۰ درصد دامداران بویژه سبک، سنتی هستند که اصلا به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد ضمنا در بخش صنعتی هم نهاده به موقع تحویل نمی‌دهند و به این دلیل تولید کنندگان مشکلات زیادی در تامین علوفه دارند.

مگر قرار نبود که هر چه نهاده وارد کشور می‌شود از مسیر سامانه بازارگاه که وزارت جهاد کشاورزی راه اندازی کرده توزیع شود؟

پوریان: سامانه بازارگاه نتوانست این نیاز را پوشش دهد ضمن اینکه نحوه عملکرد آن‌ها هم مشکلات زیادی داشت و نهاده وارداتی کامل به بازارگاه نمی‌رسید.

شما می‌گویید که دامدار نهاده دولتی پیدا نمی‌کند، اما در بازار آزاد به قیمت گران فراوان است. درحالی که وزارت جهاد مصوب کرده بود که هر نهاده‌ای که وارد کشور می‌شود مستقیم بیاید به این بازارگاه. پس این بازار آزاد چگونه تشکیل می‌شود؟

پوریان: طبیعی است این نهاده بازار آزاد وارداتی است و این‌ها در کشور تولید نمی‌شود. نهاده وارداتی به هر دلیلی دست دلال می‌افتد و آن‌ها در بازار آزاد به چند برابر قیمت می‌فروشند و این مشکلی است که امروزه صنعت دامداری کشور را گرفتار کرده است.

 آیا آماری که گفتید بیش از ۸۰ درصد دامداری‌های کشور سنتی است آمار دقیقی است؟

پوریان: بله در بخش دام سبک بیشتر دامداران روستایی هستند که به صورت سنتی تولید می‌کنند.

دام سبک چه سهمی از تولید گوشت کشور دارد؟

پوریان: ۴۵ درصد نیاز کشور از طریق دام سبک و ۵۵ درصد از طریق دام سنگین تامین می‌شود.

گفتید که به دلیل قیمت تمام شده بالا برای تولید کنندگان ادامه تولید صرفه ندارد. راهکار چیست؟

پوریان: نخستین راهکار این است که دولت به جای اینکه ارز برای واردات نهاده اختصاص دهد نقدینگی در اختیار دامداران بگذارد و آن‌ها می‌توانند خودشان نیاز علوفه خود را تامین کنند. این کار باید ضرب العجلی باشد.

 

در چه قالبی باید باشد؟

پوریان: در قالب تسهیلات کم سود باشد. چنین طرحی پیشنهاد شده، اما از سوی وزارت جهاد کشاورزی تصویب نشده و اجرا نمی‌شود. دومین راهکار این است که دولت سیاسی کاری را کنار بگذارد و به فکر صادرات باشد که می‌تواند این صنعت را توسعه دهد.

 

شما گفتید که نهاده دامی کشور وارداتی است و نقدینگی به خود دامدار بدهند تا وارد کند. آیا دامدار واقعا توان واردات دارد؟

پوریان: منظور من این نیست که دامدار مستقیم وارد کند، اما معتقدم که اگر نقدینگی داشته باشد برای تامین نیاز خود اقدام خواهد کرد و حتی خودش اقدام به کشت می‌کند و کشت این گونه نهاده‌ها از جمله ذرت و جو چیز عجیب و غریبی نیست.

اما گفته می‌شود که محدودیت در تولید این قبیل نهاده‌ها به دلیل محدودیت زمین و آب داریم ...

پوریان: خیر اینطور نیست. واقعیت این است که همتی برای تولید این نهاده‌ها در کشور نبوده یعنی سیاسی کاری شده است و، چون واردات برای کسانی جذاب بوده به جای اصرار بر تولید، واردات را انتخاب کردند در سیاست گذاری محصولات استراتژیک مانند خوراک دام دولت خوب عمل نکرد و توجهش معطوف واردات شد.

لابی واردات همواره مسیر واردات را برای کشور باز کرده است. در مورد گوشت هم این لابی واردات اگر اجازه می‌داد ما به راحتی همه نیاز کشور را می‌توانستیم در داخل تولید کنیم. تجربه نشان داده که هر زمانی از یک محصولی حمایت شده تولید هم خوب شده است به عنوان نمونه از زمانی که به کلزا به عنوان دانه روغنی توجه شد ۵۰ درصد نیاز در کشور تامین شد.

شما اشاره می‌کنید که تولید گوشت در کشور به اندازه کافی است پس چرا قیمت‌ها همچنان گران است؟

پوریان: به موضوع خوبی اشاره کردید. قبل از سال ۹۶ کشور تولید خوبی داشت و سالانه یک میلیون راس دام سبک و سنگین به کشور‌های حوزه خلیج فارس صادر می‌کردیم و چه اتفاقی افتاد که در سال ۹۷ و ۹۸ به یکباره به وارد کننده صرف در کل گوشت‌ها تبدیل شدیم؛ و این جای سوال ا ست که یکباره چه اتفاقی افتاد و قیمت سرسام آور بالا رفت.

خوب چه اتفاقی افتاد؟ شما توضیح دهید؟

پوریان: یک سری تصمیم گیری‌های غلط توسط دولت انجام شد از جمله قیمت‌های دستوری باعث شد تولید ضربه ببیند. سال گذشته ۴ نوع تغییر قیمتی در حوزه گوشت داشتیم در مرغ و شیر هم این قیمت‌های دستوری وجود داشت. این سبب شد که قیمت بازار جلوتر از این قیمت‌ها باشد و نتیجه این شدکه علیرغم عرضه فراوان قیمت‌ها هم بالاست، چون عرضه و تقاضا سنخیتی ندارد.

 

شما گفتید که سالانه یک میلیون راس صادرات داشتیم، اما واقعیت این است که ما در هیچ دوره‌ای در گوشت خودکفا نبودیم و اگر صادراتی هم بوده مقطعی بوده و یا اینکه شما آمار قاچاق را به عنوان آمار صادرات حساب می‌کنید.

پوریان: خودکفایی داشتیم، صادرات ما از سال ۹۲ تا ۹۵ رو به افزایش بود.

 

پس چرا ما آن زمان‌ها هم وارد می‌کردیم ما در طی همه این سال‌ها سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن در سال و ارد کرده ایم.

پوریان: آن زمان برای تامین بخشی از نیاز صنعتی کشور وارد می‌کردیم؛ که از کشور‌های هند و برزیل وارد می‌شد و برای بازار مصرف وارد نمی‌کردیم. اما متاسفانه در سال‌های ۹۶ تو ۹۷ و ۹۸ برای تامین نیاز مصرف کشور واردات گسترده کردند که به تولید داخل فشار آورد.

شما می‌گویید مشکلات دولت در تصمیم گیری دامداران را به این وضع رسانده که امروزه علیرغم تولید کافی مشکلات زیادی دارند کدام تصمیم گیری‌های اشتباه دولت روحانی باعث این مشکلات بوده؟

پوریان: دولت روحانی در دو بخش است در ۴ ساله دوم روحانی سیاست‌های کاملا انقباضی اعمال شد که خود دولت می‌گوید تحریم عامل آن بود. تصمیمات متعدد ممنوعیت صادرات، قیمت گذاری دستوری، واردات بی رویه که تولید داخل را کاملا سرکوب کرد و عملکرد ستاد تنطیم بازار عاملی برای فلج کردن دامداران شد.

با تصمیمات ستاد تنطیم بازار تقریبا دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صمت غیرفعال شدند که همه به ضرر بخش تولید بود.

قیمت گوشت را مگر ستاد تنظیم بازار تعیین می‌کند؟ پس چرا قیمت‌های متفاوتی در بازار وجود دارد؟

پوریان: بله ستاد تنظیم بازار تعیین می‌کند مثلا گوشت وارداتی منجمد برزیل را کیلویی ۱۲۰ هزار تومان تعیین کرد یا شرکت پشتیبانی پشتیبانی امور دام برای خرید گوشت داخل قیمت تعیین می‌کند مثلا خرید گوشت عشایر را کیلویی ۴۵ هزار تومان تعیین کرد.

شما انتظار داشتید که ستاد تنظیم بازار ورود نکند و گوشت به قیمت بیش از ۱۸۰ هزار تومان هم به فروش برود؟

پوریان: گوشت منجمد داخلی کمتر از ۱۰۰ هزار تومان و فراوان است و نشان میدهد که علیرغم کرونا تولید زیاد است. تیر ماه پارسال گوشت را به شرکت پشتیبانی امور دام کیلویی ۶۰ هزار تومان میدادیم و قیمت به ۷۲۵۰۰ و بعد ۸۲۵۰۰ تومان تغییر کرد، پس از آن خود دولت گوشت وارداتی را ۱۲۰ هزار تومان اعلام کرد. یعنی با وجودی که تولید داخل فراوان بود و به قیمت مناسب‌تر هم به شرکت پشتیبانی امور دام کشور عرضه می‌شد، اما گوشت وارد کردند و قیمت بیشتری هم برایش تصویب کردند.

نمونه‌های دیگری هم از اشکالات مدیریتی وجود دارد؟

پوریان: ممنوعیت بر صادرات، واردات بدون محاسبه برای مصرف در حالی که داخل توان تولید دارد یک خطای فاحش بود.

 

شما همیشه می‌گویید که تولید داخل کافی است، اما قیمت‌ها هم خیلی بالاست و این همواره مورد انتقاد مخاطبان ما بوده است. بالا بودن تولید داخل را چگونه اثبات می‌کنید؟

پوریان: بر اساس آمار سازمان دامپزشکی کشور جمعیت گوسفند ۷۰ میلیون راس است که باید ۵۵ میلیون راس می‌شد که ۱۵ میلیون راس مازاد داریم. سال گذشته در فصل بهار میزان تولید گوشت گوساله ۵۵ درصد رشد داشته است. در این میان کسانی معترض ما هستند که رویه را به واردات ربط دادند و دوست داشتند که از این واردات سود ببرند و معمولا این‌ها شرکت‌های مصرف کننده‌ای هستند که بین تولید و بازار قرار گرفته اند الان تولید داخل زیر ۱۰۰ هزار تومان است و اگر از ما بخرند سود آنچنانی نخواهند داشت، اما در واردات سود هست.

ما تولید کننده هستیم و میدانیم که چقدر تولید داریم. بخش مولد دام ۴۵ میلیون راس است که رقم بزرگی ا ست و اتفاقا این آمار‌ها کاملا دقیق است.

 گفته می‌شود سرانه مصرف به خاطر گرانی پایین آمده و اگر تولید هم بالا رفته پس این همه گوشت کجا رفته است؟ ضمن اینکه واردات هم انجام می‌شود.

پوریان: اکنون ۵۰ هزار تن گوشت در سردخانه‌های بخش خصوصی کشور از تولید داخل انبار شده است و تاریخ آن‌ها تمام می‌شود و حتی اجازه صادرات خواستیم که مهلت آن‌ها منقضی نشود، اما ندادند.

اگر مازاد تولید وجود دارد پس چرا دولت وارد می‌کند؟

پوریان: این مهمترین مشکلی است که ما در کشور داریم سال گذشته گوشت را به قیمت ۸۲۵۰۰ تومان در قراردادی با وزارت صمت از ۱۹ استان تهیه و می‌فروختیم، اما به یکباره متوجه شدیم که این وزارتخانه ۴۰ هزار تن وارد کرده و به قیمت ۱۲۰ هزار تن می‌فروشند.

شما می‌گویید هزینه‌های تولید بالاست و خودشان می‌گویند که تولید را متوقف می‌کنند و یا ورشکسته می‌شوند. از سوی دیگر شما از افزایش تولید صحبت می‌کنید این پارادوکس نیست؟

پوریان: بله زمانی که هزینه‌های تولید بالا می‌رود آن‌ها مجبور می‌شوند تولید خود را متوقف کنند. اما بخشی جمعیت دامدار کشور که ۷۰ درصد هستند در هر شرایطی به تولید ادامه میدهند. اگر دولت از تولید کننده حمایت نکند از این به بعد وضعیت تولید کاهش خواهد یافت که دولت باید برای این فصل خشکسالی فکری بکند و راهکار ما این است که نقدینگی در اختیار آن‌ها بگذارد.

محاسبه کردید که برای هر واحد دامی چه میزان نقدینگی لازم است؟

پوریان: بله برای هر واحد تولیدی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان و برای واحد‌های تولید بزرگ تا یک میلیارد تومان نیاز به نقدینگی دارد و دولت این سیاست را از ابتدا باید اجرا می‌کرد و به جای اختصاص نهاده به وارد کنندگان به تولید کنندگان می‌داد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۴۰۰۰۳۲۲۰۰۰۶۶۰، www.farsnews.ir