شعارسال: لایمن تاور سرجنتِ امریکایی‌­تبار (Lyman Tower Sargent)، استاد علوم­ سیاسی در دانشگاه سنت لوئیس در ایالت میزوری امریکا، دارنده عنوان محقق برجسته از سوی انجمن مطالعات آرمانشهری در سال ۱۹۹۷ و بنیان­گذار مجله علمی­‌­آکادمیک مطالعات آرمانشهری (Utopian Studies) در سال ۱۹۸۷ است. وی همچنین گردآورنده قریب ۲۰ عنوان کتابشناسی در زمینه‌­های تاریخ، سیاست و ادبیات آمریکاست. «درآمدی کوتاه بر آرمانشهر­گرایی» به ترجمه امیر یداله‌­پور، دومین اثری است که از پروفسور سرجنت به فارسی ترجمه می­‌شود. نخستین کتاب، ترجمه­‌ای از دکتر محمود کتابی با عنوان ایدئولوژی‌­های سیاسی معاصر بود که انتشارات دانشگاه اصفهان در سال‌های ۱۳۶۰ منتشر کرد.

این کتاب که نخستین بار با عنوان Utopianism: A Very Short Introduction در سال ۲۰۱۰ توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شد، با بینشی به­‌کفایت معاصرانه تدوین­ شده‌­است؛ یعنی خوراکی است هم مغذی و هم فشرده برای خواننده­‌ای با هر میزان سواد و تخصص؛ یعنی هم ایجاز و شیوایی کلام را دارد و هم فراخور بینش و شیوه کتابشناختی نویسنده، گستره­‌ای به‌نسبت وسیع از منابع مرتبط را به‌­کار می­‌گیرد. کتاب، معرف گونه­‌گون تفکرات و ایده­‌های آرمانشهرگرایانه تاریخ بشری است و اشکال تحقق یا ابراز این گرایش را در بازه زمانیِ بسیار طویلی ـ از متفکران پیشاسقراطی، شاگردان سقراط و متفکرین قرون­‌وسطی گرفته تا آثار و نمود‌های آرمانشهرگرایی در قرن بیستم، تا مسائل سیاسی خاورمیانه و حتی جنبش­‌های محیط‌زیستی دوران معاصر در اقصای اروپا و آمریکا ـ بررسی می­‌کند. کلام موجز و دانش فراگیرِ نویسنده، ۱۴۷ صفحه خواندنی، روان و پرمحتوا را تقدیم خواننده کرده است.

کتاب ۷ فصل دارد. نویسنده از واژه­‌شناسیِ واژه یوتوپیا (utopia) آغاز می‌­کند و پس از ارائه تعریفی از این مفهوم، کارِ اصلی‌­اش را پیش می­‌گیرد که عبارت­ است از بررسیِ اجمالی و البته دقیقِ مصادیق دیروز و امروزِ مفهوم آرمان­شهر در اجتماعات بشریِ سراسر دنیا. او از سه چهره آرمانشهرگرایی در آثار آدمیان در طول تاریخ می­‌گوید و آن‌ها را چنین می­‌نامد: آرمان­شهر ادبی، عمل آرمان­شهرگرایانه، نظریه اجتماعی آرمان­شهرگرا.

 

 

«مکان­‌های خوب و مکان‌­های بد»، عنوان فصل نخست کتاب است که به ادبیات خلق‌­شده با محوریت مفهوم آرمان­شهر می‌­پردازد: از روایت‌­های اسطوره­ای آفرینش انسان تا ادبیات قرون وسطی، تا جنبش‌­های اجتماعیِ اروپای سال­‌های ۱۹۶۰ و تا جنبش­‌های محیط­زیستیِ امروز. در این فصل معانیِ اصطلاحاتِ utopia، eutopia (نیکوشهر) و dystopia (ناآرمان­شهر) و به‌­ویژه کتاب utopia اثر تامس مور ـ سیاست­مدار انگلیسیِ دوران رنسانس و از مخالفین اصلاحات پروتستانی ـ بررسی می‌­شوند.

«عمل آرمان­شهرگرایانه»، عنوان دومین فصل کتاب است و در آن مهم­ترین تجلّی مفهوم آرمان­شهر در جوامع انسانی، یعنی شکل­گیری کمون­ها یا اصطلاحاً اجتماعات ارادی بررسی می­شوند؛ از شکل­گیری دیر‌ها و صومعه­ها تا اردوگاه­های اشتراکی مهاجرین (نظیر شکل­گیری اسرائیل) و تا اجتماع­های دوران معاصر نظیر دهکده­های بوم­شناختی.

فصل سوم با عنوان «آرمان­شهرگراییِ بومی»، استعماری و پسااستعماری، به تعارضات حاصل از پدیده استعمار می‌­پردازد؛ تعارضاتِ میان ایده‌­های آرمانشهرگرایانه بومیان یک منطقه مستعمره با مهاجرینی که به‌­قصد زندگی بهتر راهیِ آنجا می‌­شوند. در این فصل اجتماعات مختلفی از سراسر دنیا بررسی شده‌­اند: از اسرائیل و ایالات متحده آمریکا تا کانادا و استرالیا و زلاندنو و آفریقا....

 

فصل چهارم که «آرمانشهرگرایی در سنت­‌های دیگر» نام دارد، تجلی گرایش به آرمان­شهر را در اجتماعات کشور‌های چین و ژاپن و هند و نیز افریقا بررسی می­‌کند. «آرمانشهرگرایی در سنت مسیحی»، عنوان فصل پنجم است که ایده زندگیِ بهتر را در سنت‌­ها و مفاهیم متون مقدس مسیحیان ـ از کتاب مقدس، عهد قدیم، عهد جدید و شرح مکاشفات قدیسان مسیحی ـ جستجو و گزارش می‌­کند.

فصل ششم، با نام «آرمان­شهرگرایی و نظریه سیاسی»، به­‌اختصار در پی تصویرِ ایده آرمان­شهر در تئوری­‌های جامعه‌­شناسان و فیلسوفانی از کانت گرفته تا پوپر و ارنست بلوخ و بسیاری دیگران می­‌رود. در این فصل از جمله، مفهوم «جهانی­‌شدن» ایده‌­ای آرمان­شهرگرایانه تلقی شده و جدال‌های موافقین و مخالفین آن، از این منظر بررسی می­‌شوند.

«آرمان­شهر و ایدئولوژی»، عنوان فصل هفتم، برگرفته از کتابی به همین نام اثر کارل مانهایم ـ جامعه­‌شناس آلمانی نیمه نخست قرن بیستم ـ گرفته شده و در آن از جمله به نظریات پل ریکور فیلسوف شهیر فرانسوی درباب ایدئولوژی پرداخته می‌­شود.

در بخشی از مؤخره کتاب چنین می‌­خوانیم: «آرمانشهر می‌­توانند مانند تراژدی یونان باشد. انسان با مباهات سرسپرده آرمانشهر می‌­شود و این‌گونه، مرز‌های قلمروِ آن را زیرپا می‌­گذارد. برای همین باید با کین­‌جویی‌­ها مقابله کند، در رسیدن به آرمان­شهر بازماند، و به­‌خاطر جسارتش در تلاش برای رسیدن به آرمان­شهر تاوان دهد.» (ص ۱۳۰)

امیر یداله­‌پور، مترجم سی­‌ودوساله کتاب حاضر، پیش‌تر چهار کتاب دیگر با عناوین چشم‌­انداز‌های آرمان­شهر (نوشته ادوارد راث‌استاین / نشرآگاه ۱۳۹۵)، بنیان­ محله­‌های پایدار (آوی فریدمن / دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۹۷)، بیست دقیقه در منهتن (مایکل سورکین / بان ۱۳۹۸) و معماری با همستان (لئون کریر / دفتر پژوهش‌های فرهنگی ۱۳۹۸) را در حوزه‌­های معماری و شهر ترجمه کرده ­است. وی همچنین ترجمه­‌هایی در حوزه ادبیات داستانی دارد که ازجمله آن‌ها ابیگیل (کریس ابانی / آگه ۱۴۰۰)، بورخس و اورانگوتان‌های ابدی (لوئیس‌فرناندو وریسیمو / بان ۱۳۹۹)، در قعر لانه‌ی خرگوش (خوان‌پابلو ویالوبوس / آگه ۱۳۹۹)، کفش‌های ایتالیایی (هنینگ مانکل / آگه ۱۳۹۷) و لندنی‌های تنها (سام سلون / بان ۱۳۹۹) هستند.

چاپ نخستِ «درآمدی کوتاه بر آرمان­شهرگرایی»، در ۱۴۷ صفحه، با ترجمه­‌ای دقیق و روان از امیر یداله­‌پور و ویرایش پریا عباسی، توسط نشر کرگدن به­‌تازگی منتشر شده­‌است. تیراژ کتاب ۷۰۰ نسخه و بهای آن ۴۰ هزار تومان است.

شعارسال، بااندکی تلخیص واضافات برگرفته ازخبرگزاری ایبنا، تاریخ انتشار:۶ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر:۳۰۹۷۲۸، www.ibna.ir