شعار سال: تکلیف مذاکرات احیای برجام با گذشت بیش از یک ماه از توقف آن هنوز مشخص نیست. در همین حال سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیرا گفته است که اگر ایرانیان می‌خواهند تحریم‌های ورای برجام برداشته شوند، باید به نگرانی‌های ما ورای برجام رسیدگی کنند. اگر آن‌ها نمی‌خواهند از این مذاکرات برای حل دیگر مشکلات دوجانبه استفاده کنند، مطمئنیم که می‌توانیم به سرعت بر سر برجام به تفاهم برسیم و توافق را اجرا کنیم و این ایران است که باید تصمیم بگیرد. خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز می‌گوید واشنگتن سیاست تأخیر را در پیش گرفته است و هر زمان که آمریکا به چند موضوع باقی مانده پاسخ بدهد به وین برمی‌گردیم و جو وین همچنان برای امضا و حصول توافق آماده است. خطیب زاده تاکید کرد که باید تمامی عناصر و اجزای فشار حداکثری از بین برود. صادق زیباکلام فعال سیاسی نیز در گفتگویی در کلاب هاوس خبرآنلاین معتقد است که به جز مساله‌ای هسته‌ای آمریکایی‌ها سه دغدغه اصلی درباره ایران دارند که گفتگوی تهران و واشنگتن بر سر این سه موارد امکان پذیر نیست.

صادق زیباکلام چهارشنبه شب در کلاب هاوس یک رسانه با موضوع «ضعف‌ها و قوت‌های مذاکرات احیای برجام در دولت رئیسی و روحانی» در ارزیابی وضعیت مذاکرات احیای برجام با اشاره به اینکه یک جریان تندرو و رادیکال انقلابی در دولت قبلی تلاش کرد تا احیای برجام حاصل نشود گفت: دلیل آن هم این بود که چرا مواهب چنین اقدامی باید به پای دولت آقای روحانی و تیم مذاکره کننده او نوشته شود. اما در حال حاضر که حاکمیت یکدست را شاهد هستیم اگر هر گشایشی صورت بگیرد قطعا به پای جریان اصولگرا نوشته خواهد شد.

وی در این اتاق که باحضور کارشناسان دیگری از جمله حسن بهشتی پور، فریدون مجلسی، دیاکو حسینی، مسعود بهنود، مجید تفرشی، کوروش احمدی، حسام واعظ زاده و نامور حقیقی برگزار شد و نزدیک به شش هزار مخاطب داشت افزود: مساله بعدی به واشنگتن برمی گردد که در این بین به نظر می‌رسد با روی کار آمدن جو بایدن، دموکرات‌ها نگاه واقع بینانه‌ای را به سیاست خارجی دارند. تلاش برای تحقق آرمان‌های آمریکا از جمله دموکراسی از جمله این موارد است که دیدیم رویکرد دموکرات‌ها در این زمینه به خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان منجر شد تا مردم افغانستان درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند. البته این خروج با آبروریزی برای آمریکا همراه بود، اما با نگاه عملگرایانه‌ای که دموکرات‌ها با خود به کاخ سفید آوردند انطباق داشت. در خصوص ایران نیز آمریکا سه هدف راهبردی داشت که در هیچ یک از آن‌ها به موفقیت دست نیافتند.

 

هدف اول مهار برنامه هسته‌ای و جلوگیری از پیشرفت آن بود. همه می‌دانیم ایران طی یک دهه گذشته با وجود تحریم‌ها پیشرفت چشمگیری در زمینه برنامه هسته‌ای داشته است.

هدف دوم نیز مهار برنامه موشکی و نظامی ایران توسط آمریکا بود که آن هم محقق نشد و امروزه برد، قدرت و کیفیت هدفگیری موشک‌هایی که ایران تولید می‌کند نسبت به گذشته افزایش داشته است و اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران در این زمینه منجر به تحقق اهداف واشنگتن نشد.

سومین هدف آمریکا جلوگیری از گسترش نفوذ سپاه در منطقه بود که در نهایت اهداف واشنگتن در این زمینه نیز محقق نشد. آمریکا چه بخواهد یا نخواهد امروزه سپاه پاسداران به مراتب قدرتمندتر و پرنفوذتر از گذشته در منطقه است.

 

زیباکلام افزود: جدا از چگونگی عدم تحقق این سه هدف معتقدم که برای تحقق آن‌ها از نان، آب، بهداشت، آموزش و پرورش و به طور کلی کیفیت زندگی مردم زده شده تا سه هدف ذکر شده تحقق یابد. در پی سیاست‌های خصمانه آمریکا و اعمال تحریم‌ها طبقه متوسط در ایران به فلاکت افتاد و در حال حاضر بیش از یک سوم جمعیت کشور در زیر خط فقر می‌برند که دستاورد‌های سیاسی آمریکا در قبال ایران بوده است. سوال اینجاست که آیا واشنگتن می‌خواهد که این سیاست را ادامه بدهد؟ دولت بایدن می‌گوید نه چرا که هیچ یک از اهداف را تحقق نبخشیده است. جمهوری اسلامی ایران و یا حداقل بخشی از آن خواستار برون رفت از این باتلاق اقتصادی هستند و به خاطر همین مساله بود که برجام در سال ۲۰۱۵ با امضا رسید چرا که واشنگتن نیز موافق بود. در حال حاضر پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که با وجود زمینه توافق در گذشته روند احیای برجام متوقف شده و به بن بست رسیده است؟ دلیلش این است از نظر تندرو‌ها توافق، آمریکا ستیزی نظام را دچار تزلزل می‌کند.

این فعال سیاسی اضافه کرد: در این روند ایران توافقی را می‌خواهد که مقداری از دارایی‌های آن آزاد شود و به سیاست‌های گذشته خود ادامه دهد. بدین معنا که سپاه پاسداران به گسترش نفوذ خود در منطقه ادامه دهد و صنعت موشکی نیز تقویت شود و سطح غنی سازی نیز افزایش یابد. به این دلیل که ایران به خوبی متوجه شده است که می‌تواند از طریق تقویت صنعت هسته‌ای امتیاز‌های بیشتری از طرف مقابل بگیرد. این در حالی است که واشنگتن این مساله را نمی‌پذیرد. دولت بایدن می‌گوید که دیگر به دنبال احیای توافق سال ۲۰۱۵ نیست. در واقع کاخ سفید به دنبال توافقی است که دغدغه‌های اصلی دولت آمریکا را در بر بگیرد. یعنی بررسی مسائل موشکی و منطقه‌ای تا آزادی زندانیان سیاسی و دوتابعیتی که به عنوان جاسوس دستگیر شده اند.

وی اضافه کرد: ایران نیز می‌گوید که برای توافق آمریکا باید گام اول را بردارد و سپاه پاسداران را از لیست تروریستی خارج کند. البته آمریکا با این مساله مشکلی نداشت و دلیل مانع به وجود آمده وجود مخالفین بایدن در داخل و خارج آمریکا است. همانطور که در داخل ایران برخی نمی‌خواهند سر به تن برجام باشد در واشنگتن نیز به همین منوال است. در واقع آمریکا می‌گوید با خواسته ایران درباره سپاه مشکلی ندارد، اما در مقابل ما هم خواسته‌هایی داریم. خواسته‌های آمریکایی‌ها چیست؟ اینکه تکلیف پروژه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران چه می‌شود؟ وقتی بخواهیم سر این مسائل با آمریکا گفتگو کنیم تکلیف آمریکاستیزی چه می‌شود؟

وی تصریح کرد: به عنوان کلام آخر عنوان کنم که مساله بر سر برجام نیست و بن بستی نیز بر سر آن به وجود نیامده است چرا که هم ایران و هم آمریکا خواهان توافق هستند. مشکل اینجاست از نظر تندرو‌ها توافق بین تهران و واشنگتن، آمریکا ستیزی نظام را دچار تزلزل می‌کند.

وی در پایان گفت: در حین مذاکرات احیای برجام شاهد برخی از تحولات منطقه‌ای شامل هدف قرار گرفتن آرامکو، حمله به تأسیسات امارات و ... بودیم که به ایران و یا متحدان منطقه‌ای آن نسبت داده می‌شود. من احساس می‌کنم که به دلیل انجام گفتگو‌ها و جلوگیری از تیره و تار شدن فضای وین آمریکایی‌ها این حملات را نادیده گرفتند. به همین دلیل ممکن است برخی از مسئولین ایران این مساله را به پای ضعف واشنگتن و همچنین ترس آمریکا از عظمت نظامی ایران بگذارند و بگویند که آمریکا در حال فرار از منطقه است که البته امیدوارم که به همین صورت باشد. چون اگر غیر این باشد و توافقی صورت نگیرد به نظر نمی‌آید که آمریکایی‌ها به این راحتی اجازه دهند که تأسیسات عربستان و امارات و دیگر نقاط مورد هدف قرار گیرد و به اسرائیل برای عدم اقدام علیه ایران فشاور بیاورند.

شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۱، کد خبر: ۱۶۲۴۱۴۴، www.khabaronline.ir