شعارسال: «اسلم بن عمر ترکی قزوینی» (اسلم در معنای سلیمان) تنها شهید ایرانی و جزو ۷۲ تن شهید کربلا است که ردپای حضور او در کربلا در بسیاری از کتاب‌های تاریخی وجود دارد (برخی از منابع او را همان واضح ترک، تنها ایرانی حاضر در واقعه کربلا دانسته و معتقدند که این دو نام، در واقع یک نفر هستند) و بر اساس برخی روایت‌های تاریخی، این شهید کربلا اهل دیلمان (گیلان تا قزوین) بوده است.

اسلم بن ترکی قزوینی مسلط به سه زبان ترکی، فارسی و عربی بوده و یکی از افرادی است که در جریان ورود نیرو‌های اسلامی به ایران به اسارت گرفته و به کوفه منتقل می‌شود. اسلم ۱۰ سال در خدمت امام علی (ع) در کوفه و ۲۰ سال در خدمت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) در مدینه بودند که با قرار دادن شواهد و قرائن، می‌توان گفت سن ایشان در زمان شهادت بین ۴۰ تا ۵۰ سال بوده است. طبق نوشته مامقانی، اسلم غلامی بوده که توسط امام حسین (ع) آزادشد، اما تا پایان عمر به امام حسین (ع) وفادار ماند. برخی از منابع، اسلم را فردی آزاد نامیده اند که از قزوین و دیلمان به عراق و عربستان رفت و آمد داشته است. برخی دیگر او را جزو قبیله بنی الحمرا می‌دانند که هر دو روایت، بنظر اشتباه است (ایرانی‌ها در کوفه به قبیله «بنی الحمراء» معروف بودند و بخشی از این قبیله را، مردم قزوین و دیلم تشکیل می‌دادند و این طایفه با قبیله بنی عبدالقیس، از قبایل شیعه­ کوفه، هم پیمان بودند. هنگام ورود امیرالمومنین علی به کوفه، همگی با وی بیعت کرده و پیرامون امام گرد آمدند).

در برخی متون ایشان را «اسلم بن عمر دیلمی» می‌نامند، در واقع دیلم گستره کوهستانی مناطق شمالی ایران (بخش‌هایی از رودبار، جیرنده و سیاهکل و ...) که قبایل دیلمیان در آنجا ساکن بوده‌اند؛ اما فارغ از نگاه منطقه‌ای اینکه یک ایرانی شیعه در عاشورا در جوار امام حسین (ع) حضوری اثرگذار داشته اهمیت دارد.

اسلم دبیر و کاتب امام حسین (ع) با صوتی دل‌نشین قرآن می‌خواند؛ طبعی لطیف داشت و قصه‌گو و دوست کودکان بود. شاعر و نویسنده بود و به‌عنوان یکی از کاتبان امام حسین (ع) همواره امام را همراهی می‌کرد، بیان زیبا و مناعت طبعش سبب محبوبیتش در بین کودکان، جوانان و پیران شده بود.

در دشت کربلا وقتی به میدان رفت، رجزی خواند و تصویری از ویژگی‌های منفی دشمن را ترسیم کرد؛ رجز او خیلی قشنگ و شکوهمند است که می توان آن را زیباترین و تصویری‌ترین رجز در کربلا (نوعی جهاد تبیین در کنار جهاد تن)، محسوب کرد. برخی منابع اسلم را صاحب رجز معروف «امیری حسین و نعم الامیر» دانسته و اولین کسی بوده که این رجز را علیه سپاه یزید خوانده و با این رجز به شهادت رسیده است.

از انجا که واقعه کربلا در در دهم محرم ۶۱ هجری قمری برابر ۱۳ اکتبر ۶۸۰ میلادی اتفاق افتاد، زمان شهادت اسلم را در این تاریخ می‌دانند. قبر مطهر اسلم بن عمر ترکی دیلمی قزوینی در مقبره دسته‌جمعی شهدای کربلا واقع در داخل حرم شریف امام حسین (ع) در شرق قبر مطهر این حضرت قرار دارد. قرار بود که یادمانی از اسلم در امامزاده اسماعیل (ع) شهر قزوین ساخته شود.

اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون