شعارسال: سرپرست وزارت‌خارجه در سالروز بمباران شیمیایی شهر سردشت به‌دست رژیم صدام پیامی صادر کرد.

در پیام علی باقری‌کنی چنین آمده است: هدف از انتخاب سالروز بمباران شیمیایی شهر سردشت به‌عنوان روز ملی مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی، تبیین این واقعیت است که جمهوری اسلامی ایران هم بزرگ‌ترین قربانی استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی در تاریخ معاصر است و هم دارای اراده‌ای قاطع در مخالفت جدی با این سلاح‌هاست. گستردگی حملات شیمیایی رژیم صدام در جریان جنگ تحمیلی که با حمایت و پشتیبانی برخی قدرت‌های غربی و سکوت مرگبار سازمان‌های بین‌المللی صورت گرفت به‌نحوی بود که در تاریخ معاصر مثال مشابهی را نمی‌توان برای آن یافت. صد‌ها حمله شیمیایی علیه نیرو‌های نظامی و مردم غیرنظامی در شهر‌ها و روستا‌های ایران منجر به شهادت و مصدومیت بیش از ۱۰۰هزار نفر شد.

سکوت تلخ مجامع بین‌المللی در برابر به‌کارگیری این نوع تسلیحات کشتارجمعی علیه شهروندان عادی و رزمندگان در جبهه‌های جنگ تحمیلی از برجسته‌ترین نشانه‌های مظلومیت ایران در این مصاف نابرابر بود... استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی توسط رژیم صدام در طول هشت سال دفاع مقدس با اتکا به حمایت‌های مؤثر مادی علمی و فنی برخی دولت‌ها و شرکت‌های اروپایی به‌ویژه آلمان، هلند و انگلیس و حمایت‌های گسترده سیاسی، نظامی و دیپلماتیک آمریکا و انگلیس از ماشین جنگی رژیم صدام میسر شد. امروزه اسناد و مدارک معتبر ثابت می‌کنند بدون کمک‌های مالی گسترده، صادرات دانش فنی و مهندسی، مواد و تجهیزات لازم برای ساخت و کاربرد سلاح‌های شیمیایی توسط دولت‌های اروپایی و آمریکا به عراق، صدام قادر به تولید و استفاده از این سلاح‌های هولناک نبود. با اینکه کارشناسان سازمان ملل کاربرد مداوم تسلیحات شیمیایی علیه نظامیان و شهروندان ایرانی را راستی‌آزمایی و تأیید کردند، همین کشور‌های غربی ضمن اعمال تحریم رسانه‌ای و خبری جدی در این زمینه از هیچ‌گونه حمایت سیاسی، دیپلماتیک و نظامی از رژیم صدام فروگذار نکردند. آن‌ها حتی در نهاد‌های بین‌المللی مسئول و مراجع حقوقی بین‌المللی نیز مانع از شنیده‌شدن صدای اعتراض ملت ایران و اثبات حق و مظلومیت قربانیان شیمیایی کشورمان شدند. چنین اقدامات غیرانسانی و غیرقانونی هرگز از حافظه تاریخی ملت ایران پاک نخواهد شد. دادخواهی از عاملان، معاونان و مباشران کاربرد سلاح شیمیایی علیه ایران به‌هیچ‌روی مشمول مرور زمان نخواهد شد و علاوه بر محاکمه جنایتکاران در دادگاه وجدان و افکار عمومی بشری، محاکم ملی و بین‌المللی نیز باید به مسئولیت خود در پاسخگوکردن جنایتکاران و استیفای حقوق معنوی و مادی قربانیان شیمیایی عمل کنند. انجام این‌گونه اقدامات از جمله برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی در آینده ضروری است.

دولت جمهوری اسلامی ایران در چارچوب صلاحیت حمایت دیپلماتیک از شهروندان خود از اقامه دعوا و دادخواهی علیه اتباع و شرکت‌های سایر کشور‌های شریک جرم رژیم صدام پشتیبانی به‌عمل خواهد آورد. طی چهار دهه گذشته دولت جمهوری اسلامی ایران از هیچ تلاشی برای ارائه خدمات پزشکی و درمانی به قربانیان سلاح‌های شیمیایی به منظور کاهش آلام آنان فروگذار نکرده است. با این حال در سال‌های اخیر تأمین برخی اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای درمان جانبازان شیمیایی به‌دلیل تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی و ظالمانه کشور‌های غربی به‌ویژه آمریکا با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده است... جمهوری اسلامی ایران اهمیت بالایی برای تحقق اهداف و مقاصد کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی و نیل به جهان عاری از سلاح‌های شیمیایی قائل است و کماکان به تلاش‌های خود برای اجرای کامل، مؤثر، متوازن و بدون تبعیض همه مفاد آن به‌ویژه برای ارتقای همکاری بین‌المللی در زمینه کاربرد‌های صلح‌آمیز علم و مواد شیمیایی و کمک و حفاظت در برابر سلاح‌های شیمیایی ادامه خواهد داد.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:

«عراق که از بازپس‌گیری منطقه تصرف شده در عملیات نصر ۴ درمانده شده بود و حملات مکرر روز‌های اول و پنجم تیر نیز او را سودی نبخشیده بود، یکشنبه ۷ تیر ۱۳۶۶ (۲۸ ژوئن ۱۹۸۷) در جنایتی بی‌سابقه، نقاط مسکونی و پرتردد شهر سردشت را با پرتاب ۱۰ بمب شیمیائی در شلوغ‌ترین اوقات روز بمباران کرد و مردم مسلمان کرد سردشت را به جرم میهن‌پرستی و وفاداری به انقلاب و جمهوری اسلامی و حمایت از رزمندگان اسلام، غافلگیر کرد.

وسعت و شدت این جنایت سبب شد تا چندین هزار نفر از مردم شهر به نسبت‌های مختلف مصدوم کردند. حدود هشت هزار تن مصدوم و ۲۰۰ تن شهید در پرونده این جنایت هولناک و فاجعه ضد انسانی رژیم عراق ثبت شده است.

طی چهار ماه (دی‌ماه ۱۳۶۵ تا اردیبهشت ۱۳۶۶) که حملات شیمیائی عراق به‌طور متناوب و جنگ شهر‌ها به‌طور مداوم ادامه یافت، شورای امنیت سازمان ملل، فقط با صدور بیانیه‌ای در ۲۶ دی‌ماه ۱۳۶۵ اعلام کرد: اعضای شورای امنیت عمیقاً نگران این واقعیت هستند که مخاصمات میان ایران و عراق شدت یافته و خطرات مناقشه نظامی اکنون بیش از شش سال گذشته افزایش یافته است که امنیت منطقه را در معرض تهدید جدی قرار داده است.» [۱]بدین ترتیب واکنش و موضع منفعلانه سازمان ملل در کنار حمایت‌های سیاسی- نظامی آمریکایی‌ها از رژیم صدام، زمینه را برای جنایت‌های وسیع‌تر ضد انسانی صدام فراهم کرد که مهم‌ترین آن همان بمباران شیمیایی سردشت بود که بدان اشاره شد.

«باوجود تداوم و تشدید جنایات حکومت صدام در این دوره، ریگان، رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای رسمی در ۲۳ ژانویه ۱۹۸۷ (۳ بهمن ۱۳۶۵) اعلام کرد: هجوم اخیر ایران به نیرو‌های عراقی در نزدیکی بصره، یادآور صدمات و خسارات وحشتناکی است که جنگ ایران و عراق علیه مردم در این منطقه خلیج (فارس) را باعث شده است. ادامه این مناقشه خونین، موضوع نگرانی ایالات‌متحده و تمامی جهان باقی مانده است.

همچنین وی در بیانیه رسمی دیگری در ۲۷ فوریه ۱۹۸۷ (۸ اسفند ۱۳۶۵) ضمن تکرار مفاد بیانیه قبلی، اضافه کرد: قویاً متعهد هستیم از دوستانمان در دفاع از خویش در منطقه پشتیبانی کنیم و اخیراً نیروی دریایی خود را در منطقه خلیج تقویت کرده تا پایبندی خود را به تعهداتمان نشان دهیم. همچنین با قدرت متعهد هستیم جریان آزاد نفت از طریق تنگه هرمز را تأمین کنیم.» [۲]تجهیز صدام حسین به سلاح‌های شیمیایی توسط آمریکا «حمایت واشنگتن از عراق، پس از موفقیت ایران در بیرون کردن نیرو‌های عراقی از قلمرو خود در ماه مه سال ۱۹۸۲ (سوم خردادماه ۶۱)، بیش‌ازپیش آشکار شد.

در ماه ژوئن همین سال، ایران برای نخستین بار تهاجم خود را به عراق آغاز کرد و به دنبال آن، آمریکا درصدد برآمد تا از شکست‌ها و عقب‌نشینی‌های نظامی عراق جلوگیری کند. در این هنگام، واشنگتن و متحدان عرب محافظه‌کارش ناگهان، نگران شکست کامل عراق یا دست‌کم، سرنگونی رژیم صدام شدند و محموله‌های تسلیحاتی عظیمی را به‌سوی عراق روانه کردند.

در سال ۱۹۸۲ دولت ریگان، نام عراق را از فهرست کشور‌های حامی تروریست حذف کرد.

درست در همان روزی که خبرگزاری سازمان ملل گزارش داد؛ گروهی از کارشناسان این سازمان بدین نتیجه رسیده‌اند که گاز خردل به همراه گاز اعصاب علیه نیرو‌های ایرانی به کار رفته است، رامسفلد، فرستاده رئیس‌جمهور آمریکا در بغداد، با طارق عزیز، وزیر امور خارجه عراق، دیدار داشت. یک روز پیش از آن، ایران، عراق را به استفاده از گاز خردل و گاز اعصاب تابون علیه شش‌صد نفر از نیروهایش متهم کرده بود.

باید یادآور شد، دولت آمریکا در مورد استفاده دولت عراق از گاز‌های شیمیایی هیچ تردیدی نداشت و حتی در ۵ مارس سال ۱۹۸۴، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: شواهد موجود نشان می‌دهد که عراق از سلاح‌های شیمیایی مرگ‌بار استفاده کرده است.

در ۳۰ مارس ۱۹۸۴، نیویورک‌تایمز گزارش داد: مقامات اطلاعاتی آمریکا شواهد انکارناپذیری در اختیار دارند که نشان می‌دهند؛ عراق در جنگ خود با ایران از گاز اعصاب استفاده کرده و تأسیس پایگاه‌های تولید انبوه مواد عامل کشنده شیمیایی را تقریباً به پایان رسانیده است.

اما طبق روال همیشگی دولت آمریکا طی جنگ ایران و عراق و بعدازآن، توسل عراق به این سلاح‌های ممنوع شده در حقوق بین‌الملل، در نظر رامسفلد و روسای سیاسی کشورش، آن‌قدر‌ها مهم نبود تا روابط رو به شکوفایی آمریکا و صدام را متوقف کند.

حملات شیمیایی عراق علیه نیرو‌های ایران و کمک‌های آمریکا تا پایان جنگ ادامه یافت.

طبق گفته‌های ویلیام بلوم در ماه اوت سال ۱۹۹۸، سام گجنسون، رئیس یکی از کمیته‌های وابسته به کنگره که صادرات آمریکا به عراق را بررسی می‌کند، ابراز کرده است که دولت آمریکا از سال ۱۹۸۵ تا سال ۱۹۹۰، ۷۷۱ مجوز صدور مواد عامل شیمیایی و تجهیزات دارای کاربرد نظامی به عراق را تائید کرد؛ درحالی‌که تنها ۳۹ مورد از درخواست‌های دریافت مجوز رد شد. ارزش این محموله‌ها یک و نیم میلیارد دلار بود. طی آن دهه، آمریکا درصدد بود تا صدام حسین به تمام خواسته‌های خود دست یابد...

گزارش سنای آمریکا در سال ۱۹۹۴ فاش کرد که: وزارت بازرگانی آمریکا به شرکت‌های آمریکایی اجازه صدور مقادیری از مواد عامل بیولوژیکی و شیمیایی، مانند باکتری سیاه‌زخم و کلستریدیوم بوتولیسم را داده بود.

یک مجتمع آمریکایی کشت آزمایشگاهی میکروب، محموله‌ای معادل بار هفتاد فروند کشتی از مواد عامل پاتوژنیک و باکتری سیاه‌زخم را برای عراق فراهم کرد.

این گزارش همچنین یادآور شد که صادرات آمریکا به عراق، مواد تشکیل‌دهنده سلاح‌های شیمیایی، طرح ساخت تأسیسات لازم برای تولید سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی و تجهیزات لازم برای پر کردن کلاهک‌های شیمیایی را شامل می‌شد.

همچنین شرکت‌های آمریکایی نیز رایانه‌های پیشرفته، لیزر و تجهیزات بررسی و آزمایش مواد عامل را فراهم می‌کردند. از مشهورترین این شرکت‌ها می‌توان از هولت پکارد، یونیسیس، دیتا جنرال و هانی ول نام برد.

در ۱۶ ماه مارس ۱۹۸۸، نیرو‌های عراق شهر کردنشین حلبچه را هدف حمله شیمیایی قرار دادند و پنج هزار نفر را قربانی کردند. هرچند بعداً این حمله یکی از مهم‌ترین دلایل برای لزوم برکناری صدام اعلام شد، اما در آن زمان، واکنش واشنگتن نسبت به آن‌همه بی‌رحمی بسیار سرد بود.

تنها چهار ماه پس از بمباران حلبچه، شرکت عظیم آمریکایی بچتل، مناقصه ساخت یک کارخانه تولید مواد نفتی-شیمیایی را برنده شد. ساخت این کارخانه، امکان تولید سلاح‌های شیمیایی را برای رژیم صدام فراهم می‌کرد.»
منابع:

[۱]نیکخواه بهرامی، محمدباقر، جنایت جنگی؛ حملات شیمیائی عراق در جنگ با ایران، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ دوم، سال ۱۳۹۴، صفحات ۲۵۴، ۲۵۵، ۲۵۶، ۲۵۹.

[۲]همان منبع، صفحات ۲۶۰ و ۲۶۱.

[۳]فصلنامه نگین ایران، شماره ۲۴، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بهار ۱۳۸۷، صفحات ۶۱، ۶۲، ۶۳، ۶۴، ۶۵.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون