شعار سال: در همین رابطه خبری با عنوان «صدور بلیت جدید با تغییر زمان پرواز ایرلاین‌های خارجی/ دریافت مابه‌التفاوت قانونی است» به نقل از معاون محترم هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری اعلام شده است «ایرلاین‌های خارجی با تغییر زمان پرواز می‌توانند قیمت روز را مطالبه کنند. براساس مقررات یاتا، در صورت تغییر زمان پروازهای خارجی باید بلیت جدید صادر شود و براساس رویه جاری، پس از انجام پرواز، شرکت های هواپیمایی تعداد صندلی های اشغال شده را به بانک های عامل و یا صرافی های مجاز ارایه می کنند تا میزان ارز به ازای فروش ریالی در اختیار شرکت‌های هواپیمایی خارجی قرار گیرد. این شرکت ها هم ارز را به کشور خود باز می‌گردانند، بنابراین دریافت مابه التفاوت نرخ بلیت های خارجی از شرکت های هواپیمایی در زمان تغییر روز پرواز از سوی مسافر براساس مقررات جاری صورت گرفته است و تخلف محسوب نمی شود».

این مطلب از چند زاویه قابل نقد و بررسی است:

1- اینکه طبق قوانین یاتا می بایست برای تغییر تاریخ پرواز بلیت جدید صادر گردد، امری بدیهی بوده و جای شک و شبهه ندارد، زیرا منطقاً هم با یک بلیت تاریخ گذشته نمی‌توان سوار هواپیما شد! ولی اینکه مسافر برای صدور بلیت جدیدی که فقط تاریخ آن تغییر کرده و پول آن مدت ها قبل بطور کامل پرداخت شده است، چه مبلغی را می‌بایست پرداخت نماید، مسئله‌ای است که یاتا، آن را به قوانین و مقررات شرکت هواپیمایی مربوطه ارجاع داده و از خود سلب مسئولیت نموده است. اینکه هر شرکت هواپیمایی برای صدور بلیت جدید به عللی نظیر مفقودی بلیت توسط مشتری، تغییر تاریخ بلیت و یا ... ، مبلغ متفاوتی را از مشتری دریافت می‌نماید نیز مؤید آن است که یاتا، شرکت‌های هواپیمایی را در این امر مخیر گذاشته است.

2- بنا به مقررات یکی از ایرلاین های خارجی که در ایران نیز دارای نمایندگی است، تغییر تاریخ و صدور بلیت جدید در همان کلاس «هیچ هزینه‌ای» برای دارنده بلیت دربرنخواهد داشت و طبق مقررات سایر ایرلاین ها هم مسافر فقط باید مابه‌التفاوت «ارزی» بعلاوه جریمه «ارزی» اختصاص داده شده را پرداخت نماید که در حدود چند ده دلار خواهد بود.

3- آژانس های مسافرتی که گاهی چند ماه قبل، از مسافران پول بلیت - مثلاً 1000 دلار - را به ریال دریافت نموده اند، چگونه پس از پرواز با همان پول 1000 دلار را تهیه می کنند و به ایرلاین های خارجی می‌دهند، در حالی که نرخ ارز در این مدت تغییر کرده است؟ چه قانونی برای تخصیص ارز به این موارد حاکم است و چرا سایر مسافران را که همزمان بلیت خریداری نموده‌اند، از این امر مستثنی می‌کند؟ آیا این قانون با قوانین یاتا و ایرلاین ها در تناقض نیست؟ این قانون چه زمانی به مرحله اجرا گذاشته شده و آیا برخلاف سایر قوانین عطف به ماسبق می‌شود؟ آیا مسافر حق ندارد از ایرلاین مربوط به خاطر عدم اجرای تعهدات خود، درخواست خسارت نماید؟ بهتر نیست که قانون داخلی مذکور را به نفع مسافرینی که می‌خواهند تاریخ پرواز خود را طبق مقررات ایرلاین مربوط عوض کنند، گسترش دهند تا هم با قوانین یاتا و ایرلاین مربوط در تناقض نباشد و هم حقوق مسافران را تضییع نکند؟ آنچه مسلم است اینکه ایرلاین های خارجی با دریافت مابه‌التفاوت «ارزی» و نه ریالی، تاریخ پرواز را طبق مقررات جاری خود برای دارنده بلیت تغییر می‌دهند.

4- آیا اصولاً شرکت هواپیمایی حق دارد پول پرداختی از طرف مشتری که گاهی تا چند ماه قبل از پرواز پرداخت می شود را «پس از پرواز» به ارز تبدیل کرده و به شرکت های هواپیمایی خارجی پرداخت نماید؟ طبق خبر دیگری که توسط همان خبرگزاری با عنوان «تخلف آشکار آژانس‌های هواپیمایی/ مسافران مابه‌التفاوت بدهند!» ، سازمان هواپیمایی کشوری اعلام می‌کند که «بلیت‌های پیش فروش شده شامل افزایش قیمت نمی‌شوند». یعنی پرداخت ارز به شرکت هواپیمایی خارجی «پس از پرواز» حتی در صورت تغییر نرخ ارز در آن زمان برای مسافر ایجاد هزینه نمی کند. پس چگونه است که این امر برای مسافری که می خواهد تاریخ پرواز را عوض کند، صادق نیست؟ آیا سرباز زدن شرکت های هواپیمایی از احقاق حقوق مسافران و نقض کردن قوانین خودشان به این مسئله برمی‌گردد؟ چگونه است که هنگام نیاز مسافر به استفاده از خدمات پس از فروش بلیت، تاریخ پرداخت هزینه آن کان لم یکن تلقی می‌شود؟ اگر طبق قانونی که نگارنده از آن بی‌خبر است، این حق به شرکت های هواپیمایی داده شده است، نمی‌بایست مسافر را از حقوق خود مطلع نمایند و در قرارداد منعقده ذکر کنند که قوانین شرکت هواپیمایی خارجی به دلیل وجود این قانون، نقض شده و مسافر برای تغییر تاریخ پرواز هم ملزم به پرداخت مابه‌التفاوت «ریالی» بلیت از قبل خریداری شده است؟

5- جالب اینجاست که در برخی موارد اگر دارنده بلیت در روز خریداری بلیت، به صورت آنلاین و با دلار آزاد، بلیت را خریداری می‌کرد و از یارانه دولت استفاده نمی‌کرد، برای تغییر تاریخ پرواز متحمل ضرر و زیانی به مراتب کمتر می‌شد. آیا قانونی که اینچنین یارانه اختصاصی از طرف دولت را چندین برابر از مسافر باز می‌ستاند، از نظر حقوقدانان و اهل فن قابل اجراست؟

6- به عنوان مثال فرض شود که مشتری یک خودروی خارجی را خریداری نماید و یک ماه بعد که برای استفاده از خدمات پس از فروش به نمایندگی مربوط مراجعه کند، به او گفته شود که قیمت خودرو تغییر کرده و شما برای استفاده از خدمات پس از فروش – که گاهی شامل تعویض کلی خودرو بدون پرداخت هزینه هم می‌شود – می‌بایست مابقی مبلغ خودرو را پرداخت نمایید! آیا این کار، نقض حقوق مصرف‌کننده نیست؟

با توجه به بندهای مذکور، استناد معاون محترم هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری به قوانین یاتا و صرفاً «صدور بلیت جدید» یا «پرداخت قیمت ارزی بلیت پس از پرواز» نمی‌بایست به دارنده بلیت چنین هزینه هنگفتی را تحمیل نماید، پس الزام به پرداخت مابه التفاوت قیمت «ریالی» بلیت بر اساس چه قانونی صورت می‌گیرد؟

بسیاری از مسافران پروازهای خارجی را افرادی تشکیل می‌دهند که به دلایلی غیر از مسافرت‌های تفریحی نظیر تحصیل، کار ، درمان و ... با هزینه‌های سنگین کنونی قصد سفر به خارج از کشور را نموده‌اند و بنا به شرایطی ناچار به تغییر تاریخ سفر خود شده‌اند و با علم به اینکه تغییر تاریخ پرواز، هزینه‌ای برایشان ایجاد نمی‌کند یا هزینه‌ای در حدود چند ده دلار دارد، شرکت هواپیمایی موردنظر خود را برای خریداری بلیت انتخاب کرده‌اند. به نظر می‌رسد رویه جاری، تضییع حقوق مسلم این افراد به عنوان شهروندان کشور و نوعی کم فروشی در معامله است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی صنعت هواپیمایی کشور، تاریخ انتشار - ، کد مطلب: - :www.aviationnews.ir