شعار سال: توجه به مساله پرورش دانش‌آموزان در مدارس و برنامه‌ریزی جدی برای آن، از موضوعاتی است که در میان هزار مشکل آموزش و پرورش، مغفول مانده و نیاز به آن دارد که در دوره جدید وزارتخانه مورد توجه قرار گیرد. مساله حذف مربی پرورشی از مدارس به دولت هشتم و وزارت حاجی در آموزش‌و‌پرورش برمی‌گردد و آن زمان تصمیم گرفته شد که رسالت تربیت دانش‌آموزان را توسط معلمان رشته‌های دیگر تعریف کنند.

این درحالی بود که قراردادن پرورش و تربیت به‌عنوان یک رشته مجزا، معلمان دیگر را تنها محدود به آموزش ماده درسی خود می‌کرد و این منظور علمای تعلیم و تربیت نیست. آن زمان، موج مخالفت با وزیر آموزش و پرورش، او را وادار به عقب نشینی کرد و بعدها علاوه بر پست مربی پرورشی، معاونت پرورشی نیز در مدارس تعریف شد.

اما با گذشت سال‌ها، اکنون بی‌توجهی به جایگاه‌های معاونت‌های پرورشی و اجرایی در مدارس مشکل‌ساز شده که در مورد معاونت اجرایی موضوع به‌طورکامل متفاوت است. با افزایش سطح نیاز به نرم افزارهای پیشرفته ، حمیدرضا حاجی بابایی وزیر بعدی آموزش و پرورش، تصمیم گرفت پست دفترداری را به معاونت ارتقا دهد و این ارتقا، باعث ایجاد انگیزه در بین کارکنان آموزشی برای تصدی این پست شد. اما امروزه معاونت اجرایی به‌عنوان فنی‌ترین معاون در آموزشگاه خود را نشان داده و عدم حضورش در آموزشگاه به‌طور کامل مشهود است. در دوره‌‌ای که درصد قابل توجهی از مدیران توانایی کار با رایانه را ندارند، حضور پرسنلی امین و مسلط بر نرم‌افزارهای مورد استفاده از ضروریات است.

معاونت کم اثر

«ارسلان دهداری» دبیر شاغل در مقطع متوسطه می‌گوید: هرچند معلمان پرورشی درآموزش مسائل دینی و برگزاری آزمون‌ها و مسابقات دینی نقش دارند، اما به‌طورتقریبی از دسترنج معلمان دینی و قرآن استفاده می‌کنند. با برگزاری مسابقات احکام و قرآن و نماز که تدریس آن توسط دبیران دینی و قرآن صورت می‌گیرد، تلاش آن به حساب فعالیت‌های معاون پرورشی قرار داده می شود. اگر تشویقی داده شود، فقط به معلمان پرورشی داده می‌شود و انسان به‌یاد این ضرب‌المثل می‌افتد که «زحمتش هندی کشید وراحتش ایرانیان».چند سالی است که کتاب تفکر وسبک زندگی در مقطع متوسطه اول، جایگزین ساعت پرورشی شده و نیازمند دبیری کار کشته وآگاه به مسائل اجتماعی،اخلاقی وروش تحقیق عملی ونظریست . درحقیقت از دانش آموز مانند یک دانشجو انتظار انجام تحقیق می رودکه برای آنان بسیار مشکل است.

اکثریت قریب به اتفاق دانش‌آموزان به صورت آماده تحقیقات را از مراکز اینترنتی خریداری کرده وتحویل می‌دهند که هیچ بار علمی برای آنان نخواهد داشت. بخشی از کتاب تفکر وسبک زندگی درساعت پرورشی، نحوه رفتار اجتماعی وآداب معاشرت که باید در منزل ومقطع ابتدایی به کودک یاد بدهند، در مقطع متوسطه صورت می‌گیرد که به نظرمن توهین به تربیت درمنزل شده است. به طور مثال، به دانش آموزنحوه غذا خوردن ونحوه نشستن درمهمانی وبسیاری از مسائل مربوط به دوران کودکی را یاد آور می‌شوند که این کار باید در مقطع ابتدایی و توسط اولیا درمنزل صورت پذیرد.

حذف و اضافه عجیب

اکنون با حذف معاون اجرایی در آموزشگاه‌ها، کارآیی که از این معاونت انتظار می‌رود، از بین رفته و باعث افزایش حجم کار مدیر می‌شود . اولین کسی که در اداره آموزشگاه با مشکل مواجه می‌شود ، مدیر است.محمد اکبری، کارشناس فرهنگی در این باره با اشاره به به اینکه برخی ها می‌گویند که این معاونت در مدارس نیاز نیست، می‌گوید: این‌گونه قضاوت کردن درخصوص معاونت‌های مدارس کم لطفی در حق همکارانی است که در این پست‌ها، فعال وکوشا هستند. اکنون انسآن های شریفی در پست‌های معاونت اجرایی و پرورشی کار می‌کنند و اگر نباشند درفعالیت مدارس خلل ایجاد خواهد شد. وی ادامه می‌دهد: آموزش و پرورش باید برای فعالیت‌های پرورشی و امور تربیتی یک بازتعریف انجام دهد. همه معلمان خودشان باید یک مربی پرورشی باشند تا نیازی به معاونت پرورشی نباشد؛ چراکه آموزش به تنهایی و بدون کار تربیتی، تاثیر آنچنانی نمی‌تواند بر جامعه داشته باشد.

پس تربیت با آموزش کاربردی‌تر است. اما«هادی سجادیان» دیگر کارشناس آموزشی می گوید که معاونت‌ها بر اساس فصول سال تحصیلی، شرح وظیفه کاری‌شان کم و زیاد می‌شود که این وضعیت در دیگر ادارات نیز وجود دارد .هر پست در رده شغلی نیاز وکارایی خودش را دارد. بین کار مشاور، مربی بهداشت، پرورشی و معاونت پرورشی تفاوت وجود دارد. دربعضی کشورهای اروپایی نیز به همین شکل است. تعامل اجتماعی، کشف استعدادها وآرامش روحی می‌تواند از کارهای پرورشی باشد. بنابراین تمامی معاونت‌ها در جای خود نیاز است.

بازنگری در وظایف پرورشی‌ها

«مژگان باقری» دبیر مطالعات اجتماعی به‌شدت از ناکارآیی بخشنامه‌های پرورشی ناراحت است و می‌گوید: من با حذف پست معاونت پرورشی موافقم. ضمن اینکه نمی‌دانم چنین طرحی در آموزش و پرورش تصویب می‌شود یا خیر و در صورت حذف این پست، آموزش و پرورش چگونه می‌خواهد سیل عظیم معاونان پرورشی را ساماندهی کند. دلایل مخالفت با این پست زیاد است و معاونان پرورشی به‌طورمعمول کار تربیتی انجام نمی‌دهند؛ یعنی کارهایی انجام می‌دهند که هیچ ارتباطی به پرورش روح و روان دانش‌آموز ندارد. چون معاونان پرورشی باید به‌طوردقیق طبق بخشنامه‌های ارسالی از طرف اداره کار کنند و آن بخشنامه در جهت تحکیم مبانی و اصول خاصی است و دانش‌آموزان نسبت به این برنامه‌ها حالت تدافعی دارند و با معاون پرورشی همکاری نمی‌کنند و معاون وادار به استفاده از حربه نمره می‌شود تا با استفاده از رفتارهای خشن وگاهی نامناسب با بچه ها برخورد کند. وی می‌افزاید:‌ به‌شخصه شاهد بودم که معاون پرورشی در حضور من به این دلیل که دانش‌آموزان در مسابقات قرآن شرکت نکرده بودند، با زشت‌ترین القاب با آنان برخورد کرد.

این عمل نه تنها کمکی به پرورش روح و روان دانش‌آموزان نمی کند بلکه خود، نقض غرض است. معاونان پرورشی به جز نقش هماهنگ‌کننده برای اجرای برنامه‌ها، هیچ تخصص و هنر دیگری ندارند. در تقویم سال تحصیلی، صدها مناسبت اعم از شهادت و ولادت وجود دارد و وظیفه معاون پرورشی اجرای تمام برنامه‌ها و ارائه گزارش است که به‌طورمعمول همه این برنامه‌ها توسط خود دانش‌آموزان اجرا می‌شود. به جز این‌ها ده‌ها مسابقه نهج البلاغه و قرآن و احکام و کتابخوانی و سرود همگانی و ... وجود دارد که معاون پرورشی برای تک تک این برنامه‌ها از بیرون مدرسه، مربی گرفته و هزینه بسیار زیادی را از بودجه مدرسه خرج چنین برنامه‌هایی می کند؛ درحالی که تمامی این برنامه‌ها را معلمان دیگر مانند معلمان دینی و قرآن و ادبیات و مطالعات اجتماعی می‌توانند برگزار کنند.

افت شدید پرورش در مدارس

همه ما در مدرسه شاهدیم که هر روز برای دانش آموزان به بهانه‌های متفاوت برنامه اجرا می شود و معاون پرورشی بارها دانش‌آموزان را به دلایل مختلف از کلاس بیرون می‌برد. علاوه بر معلمان، صدای دانش‌آموزان و اولیای آنان نیز از این حجم عظیم برنامه‌های پرورشی درآمده است. در واقع مدارس به تسخیر معاونان پرورشی درآمده و معلمان باید چشم و گوش بسته در اختیار معاون پرورشی باشند تا برنامه‌های بی پایانش اجرا شود.برنامه‌های پرورشی فقط باعث اتلاف وقت و هزینه مدرسه می شود و کارکرد مثبتی ندارد. به عنوان مثال سالانه میلیون‌ها تومان صرف مسابقه سرود همگانی می‌شود؛ از استخدام مربی گرفته تا هزینه‌های آهنگسازی و لباس هماهنگ و فیلمبرداری و ... . ضمن اینکه کلاس‌های درس بارها و بارها برای تمرین سرود همگانی تعطیل می‌شود.

سوال این است که نتیجه هزینه‌های گزاف تاکنون چه بوده است؟ از بین گروه‌های سرودی که در سطح استان و کشور صاحب مقام شده‌اند تاکنون چند استعداد خاص شناسایی شده و چند خواننده خوب به جامعه هنری معرفی شده‌اند؟ در مورد مسابقات تئاتر نیز وضع به همین منوال است. متاسفانه مدیران همیشه برای برنامه‌های پرورشی به اندازه کافی پول دارند و حاتم‌بخشی می‌کنند ولی برای خرید یک وسیله کمک آموزشی درسی، همیشه حساب مدرسه خالی ست! حتی اگر این پست قابل حذف نباشد، می‌توان سمت معاون پرورشی را به سمت مربی پرورشی تغییر داد. چون معاونان پرورشی در تابستان کار خاصی انجام نمی دهند ولی حقوق معاونت را دریافت می‌کنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت هشتگ، تاریخ انتشار 21 شهریور 96، کدمطلب: - ، www. 8tag.ir