پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۸۱۸۶۶
تاریخ انتشار : ۰۲ مهر ۱۳۹۶ - ۱۱:۵۶
تنها چندساعت پس از سخنرانی دونالد ترامپ بود که حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران در سخنانی از همان تریبون به هر تهدیدی نه گفت و تاکید کرد که ایران نه کشور آغازگر نقض برجام و نه تهدیدکننده سایرکشورها خواهد بود.

شعارسال: بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه می گوید: جهان سردرگم، بهترین تعبیر برای این روزهای جامعه بین‌المللی است که از یک سو با بحران گروه‌های تروریستی متعدد سردرگریبان است و از سوی دیگر با منازعه‌های سیاسی متعدد و متنوع در نقاط مختلف جهان از خاورمیانه تا شرق آسیا. در چنین شرایطی، رییس‌جمهور ایالات متحده نیز با سیاست‌های خام و ناپخته بر بحران‌های موجود می‌افزاید. در آخرین مورد از بحران‌آفرینی‌های وی نیز شاهد سخنرانی مملو از توهین، عاری از حقیقت و آلوده به خشونت صرف وی از تریبون سازمانی بودیم که برای ارتقای صلح و امنیت جهانی درنظر گرفته شده است.

تنها چندساعت پس از سخنرانی دونالد ترامپ بود که حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران در سخنانی از همان تریبون به هر تهدیدی نه گفت و تاکید کرد که ایران نه کشور آغازگر نقض برجام و نه تهدیدکننده سایرکشورها خواهد بود.

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با «اعتماد» تاکید می‌کند که ترامپ با چشمانی بسته به جنگ با همه برخاسته است. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است:

**
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده در نطق خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حمله بی‌سابقه‌ای به ایران کرد. وی هم توافق هسته‌ای با ایران را زیرسوال برد و هم فعالیت‌های منطقه‌ای ما را هدف قرار داد و البته انتقادهای بی‌سابقه‌ای از وضعیت حقوق بشر در ایران کرد. فکر می‌کنید این سخنان را می‌توان نشانه‌ای از تشدید تنش میان ایران و امریکا در سه سال و نیم باقیمانده از دولت ترامپ دانست؟
سخنان ترامپ، نطقی تاریخی و بی‌نظیر محسوب خواهد شد، تاریخی و بی‌نظیر به واسطه بی‌جا و مضحک‌گویی و بی‌سابقه‌ترین نطق ناشیانه یک رییس‌جمهور امریکا در سازمان ملل. ترامپ بی‌تجربه نشان داد که از هیچ گونه دانش و آگاهی و بینشی در حوزه مسائل سیاست خارجی برخوردار نیست. از فهم و درک حقوق بین‌الملل و روح و فلسفه سازمان ملل و منشور آن و اهداف این سازمان بی‌خبر است یا خود را به ندانستن می‌زند.

ترامپ از تریبون سازمان ملل به نحوی سخیف، مضحک و شرم‌آور به تهدید سایر کشورها می‌پردازد و جنگ‌افروزی و ندای جنگ و نابودی سایر کشورها را فریاد می‌کند. قصد خود از نابودی کره شمالی را به رخ جهانیان می‌کشد و ایران دارای چند هزار سال تمدن و فرهنگ را تهدید می‌کند. ترامپ بسیار دانسته یا ندانسته به نقض منشور و روح سازمان ملل می‌پردازد و قطعنامه سازمان ملل را به هیچ می‌انگارد.

ترامپ نه تنها دچار این خطای فاحش استراتژیک می‌شود بلکه تکبر و نخوت و نژادپرستی خود را به میدان قضاوت آدمیان در دوران فرابرد‌گی و جهان مدرن امروز به بدترین شکل ممکن به تماشا می‌گذارد. رییس‌جمهور امریکا آنچنان مست و مدهوش وعده‌های زر و پول برخی رژیم‌های فاسد منطقه است که فراموش می‌کند از کدام تریبون و در برابر کدامین مردم و کدامین جهان و به نمایندگی از چه حکومتی و مردمی و مدعیان چه ارزش‌هایی سخن می‌راند.

**
تا چه اندازه سخنان وی را می‌توان تهدیدی برای برجام دانست؟
به نظر می‌رسد او در برجام هم نمی‌داند چه می‌خواهد. شاید به دنبال روزنه‌ای برای کسب درآمد است و این مخالفت خوانی‌ها هم در راستای آن است. برجام، تفاهمی جهانی، قانونمند و همگانی است که به شکلی بخشی از یک قطعنامه سازمان ملل است. ترامپ با چشمانی بسته یا به هر دلیلی که بسته نگهداشته شده، دون‌کیشوت‌وار به جنگ با همه برخاسته است.

مشکل ترامپ برجام نیست. حتی برجامی که همگان بر آن مهر تایید گذاشته‌اند. او با بودن برجام، امکان تعرض و تخطی و تجاوز را از دست داده است و لذا در این محیط، ناچار است به تخریب تمامی ارکان‌های جهانی و بین‌المللی روی آورد. ترامپ بی‌هیچ دستاوردی در جهان و در همه نداشتن‌های خود باید تمامی داشته‌های دیگران را تخریب کند.

قطعنامه ٢٢٣١ دقیقا راه بر بهانه‌جویی‌های او در بحث موشکی ایران را بسته است. آژانس مرتبا پایبندی ایران به برجام را تایید می‌کند. عصبانیت، عصبیت و لجاجت با خود و همه فقط از سر ناآگاهی و کبر و غرور و نخوت نیست، بلکه از روی ناتوانی است. از سویی لابی صهیونیزم و تلاش نتانیاهو را باید پاسخی در خور بدهد و از سوی دیگر، برخی از صاحبان‌ثروتان عرب را برای برداشت اندوخته‌های آنان و آرای بخشی از هواداران داخلی خود را به نیاز نشسته است.

**
فکر می‌کنید سخنان وی تا چه اندازه منجر به دوری متحدان اروپایی از امریکای ترامپ شود؟
جهان می‌داند که امریکای امروز قابل اطمینان نیست. امریکای امروز، امریکای بعد از جنگ دوم جهانی نیست. امریکای ترامپ، به هیچ پیمان و تعهد جهانی پایبند نیست. امریکای او منادی هیچ ارزش والای انسانی هم نیست. امریکای ترامپ امروز دیگر به کار تجارت نفت و کالا بسنده نمی‌کند. تروریسم، صلح، تعهدات جهانی، انسانیت و... همه در فرهنگ ترامپ کالایی دیده می‌شوند که می‌تواند همه را در بازار مکاره‌ای به حراج بگذارد. امروز امریکا در برابر جهان و حتی مردم این کشور شرمنده است. ادامه این وضعیت و سیاست، ترامپ را تنهاتر از آنی خواهد کرد که حتی بتوان تصور آن را کرد و این کمترین هزینه برای کسی است که تفاوت بین حکمرانی و اداره یک بنگاه معاملات املاک را درک نکرده است.

**
پس از سخنرانی تند و تیز ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بسیاری انتظار سخنان حسن روحانی را داشتند که می‌توانست به نوعی پاسخ به رییس‌جمهور امریکا هم باشد. بازتاب‌ها به واکنش ایران به اظهارات ترامپ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران در برابر توهین‌ها و نابجاخوانی و غلط‌گویی‌های او با متانتی که ریشه در یک فرهنگ و منش و تمدن دارد با منطقی عالمانه و آگاهانه با جهان سخن گفت. سیل دیدارهای وزیر امور خارجه در نیویورک و سبقت برای دیدار با نماینده ایران پس از آن سخنان چندش‌آور قرون‌وسطایی، نشان داد که غرب نیز به گونه‌ای شرمسار آن سخنان و این رفتار حکیمانه رییس‌جمهور ایران است. ترامپ با کلام و رفتار خود در دوران ریاست‌جمهوری‌اش لحظه به لحظه مشغول خودزنی است و البته بازنده این بازی کاسبکارانه نیز خود او است.

هیچ کس بهتر از ترامپ نمی‌توانست نگاه جهان را به ایالات متحده مدعی ارزش‌های والای انسانی اینچنین حقیر کند. سخنان ترامپ نگاه پیشین شاید مثبت جهانیان را بیش از پیش نسبت به امریکا کاهش داد و می‌توان گفت که جامعه جهانی را نه فقط از رییس‌جمهور امریکا که از این کشور نیز دور کرد. سخنان ترامپ که با ادبیاتی سخیف و بی‌ادبانه و نفرت پراکنی همراه بود باعث می‌شود که مردم و نخبگان جهان برای شناختن مردم ایران تلاش بیشتری بکنند.

**
امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه، در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان تاکید کرده بود که باید درباره تکمیل توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرد. بحث تکمیل توافق هسته‌ای با بحث بازگشایی دوباره برجام متفاوت است و به نظر می‌رسد که برخی حتی در اروپا از افزودن زمان بیشتر به این توافق استقبال کنند. موضع جمهوری اسلامی ایران در این خصوص چیست؟
برجام، دفتری بسته و فصلی به پایان رسیده است و نمی‌توان آن را برای بار دیگر گشود. قابل مذاکره مجدد نیست و نباید باشد. چرا که در صورت پذیرش این اصل، باید در مورد تمامی تفاهمات صورت گرفته در جهان بار دیگر به صحبت، بررسی و تغییر نشست. برجام مربوط به هیچ کشوری نیست. برجام جهانی است و جهانی باقی می‌ماند، مگر اینکه آن را نخواهیم و آنگاه تمامی آن از دور خارج می‌شود. برجام به امریکا تعلق ندارد. امریکا باید یاد بگیرد که در این جهان با این مشخصه‌ها، تنها یک کشور است، البته با ویژگی‌های خود، با یک رای در سازمان ملل، مثل هر کشور دیگری در سازمان ملل.

اروپا نمی‌تواند به بهانه آرام کردن آقای ترامپ برای حفظ برجام، بپذیرد که می‌توان نوعی بازنگری در آن داشت. برجام یک چارچوب به هم پیوسته است، یا همه آن به‌کار‌ آید یا بهتر آن است که به فراموشی سپرده شود. اروپا باید فشار لازم را بر ترامپ در مورد پایبندی به برجام ادامه دهد. آقای مکرون باید به عنوان رییس‌جمهور کشوری با فرهنگی ارزشمند که در حمله امریکا به عراق نقش تاریخی خود را ایفا کرد عمل کند. فرانسه و رییس‌جمهور این کشور نباید به تکرار آنچه پرزیدنت ترامپ می‌پسندد، بپردازد و هزینه عدم شناخت و ناآگاهی و سودجویی ایالات متحده را پرداخت کند.

اروپای امروز در معرض یک انتخاب حیاتی قرار دارد. ایران کشوری قابل اتکا و اعتماد و متعهد به تمامی تعهدات خود و کشوری ثبات بخش‌است که در صف نخست مبارزه با تروریسم ایستاده است. ایران با خویشتنداری به تعهدات خود در برجام پایبند است و هیچگاه نخستین نقض‌کننده برجام نخواهد بود اما تحمل و صبر ایرانی در برابر تعدی و تجاوز و نقض تعهد و نقض برجام از حد مشخصی برخوردار است. بهتر آن است که آقای مکرون به فکر بازپروری افکار خطرناک آقای ترامپ باشد و نقش تاریخی خود را ایفا کند.

**
اخیرا برخی شهروندان ما پس از اعلام خبر لغو ویزای صربستان به این کشور مراجعه کرده اما موفق به ورود به آن نشده‌اند. در حال حاضر آیا ما در شرایط لغو کامل ویزا با صربستان قرار داریم و شهروندان می‌توانند بدون نگرانی به این کشور سفر کنند؟
برخی افرادی که پس از ماجرای لغو ویزای صربستان برای ایران به این کشور رفته‌اند و بازگردانده شده‌اند یا آنجا از ورود آنها ممانعت شده است با پاسپورت‌های جعلی و از مقاصدی جز ایران مانند ترکیه مراجعه کرده بودند. برخی از ایرانی‌هایی نیز که راهی صربستان شده بودند نیز وسایلی را به همراه خود داشته‌اند که پلیس تشخیص داده است که جزو ملزومات و وسایل یک توریست نیست و احتمالا این افراد برای ماندن و اقامت‌های طولانی رفته بودند.

باید به ایرانیانی که عازم صربستان هستند توصیه کرد که ضمن رعایت کلیه مقررات و قبل از عزیمت در مورد چگونگی ورود و مدت اقامت در آن کشور بررسی‌های لازم را به عمل آورند. اگرچه لغو روادید یکجانبه از سوی آن دولت به منظور افزایش تعداد گردشگران و جلب توریست و درآمد صورت پذیرفته است اما آنان طبق مقررات و قواعد خود از هر گونه ورودی که احساس کنند قصد اقامت بیش از حد معین شده دارند جلوگیری به عمل می‌آورند و آنان را به مقصد اولیه دیپورت می‌کنند. امکان عزیمت از صربستان به سایر کشورهای اروپایی با توجه به اقدامات امنیتی شدید آن کشور میسر نیست و تنها کسانی می‌توانند وارد آن کشور شوند که مقاصد گردشگری در طول زمان مشخص شده داشته باشند. البته اینگونه لغو روادیدهای یکجانبه معمولا مشکل‌ساز است.

**
در چند روز اخیر شاهد خبری بودیم مبنی بر اینکه سفارت ایران در تاجیکستان همه دفاتر فرهنگی و اقتصادی خود در شمال تاجیکستان را تعطیل کرد. گفته می‌شود که این تصمیم با اراده سفارت ایران صورت گرفته است. آیا چنین خبری صحت دارد و چرا سفارت ایران باید دست به بستن دفاتر فرهنگی و اقتصادی خود در این کشور بزند؟
یک مورد از مجموعه مسائل در مورد تاجیکستان که خودخواسته توسط ما صورت گرفته، بسته شدن دفتر اقتصادی کوچکی بود که در خجند واقع شده است. علت هم این بود که ما دفتری از گذشته‌های دور در خجند داشتیم که عمده کار آن فرهنگی و وابسته به بخش فرهنگی سفارت بود.


سفارت بخش کوچکی را در این ساختمان به مباحث اقتصادی و بازرگانی اختصاص داده بود تا بتواند شناختی از ایران در آن منطقه ارایه کند و پتانسیل‌های آن منطقه را هم شناسایی کند و به ارتقای روابط دو کشور کمک کند. با توجه به اینکه دفاتر فرهنگی ما در تاجیکستان توسط دولت این کشور در مقطعی بسته شدند و ضرورتی برای ادامه دفتر اقتصادی در خجند هم وجود نداشت لذا لازم نبود که دفتر اقتصادی هم در خجند باقی بماند چرا که تعداد پرسنل آن هم اندک و ناچیز بود و نمی‌توانست پاسخگوی نیازهای ما و شرایط روابط در وضعیت فعلی باشد.

**
شما در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم خبر داده بودید که در بخش بین‌الملل وزارت خارجه، شاخه‌ای با عنوان دیپلماسی آب ایجاد کرده‌ایم که در آن، بحث مذاکره در این خصوص با همسایگان و در همکاری با سایر ارگان‌های مربوط مثل وزارت آب دنبال می‌شود. دستاوردهای این بخش تاکنون چه بوده است؟
در ایران مساله خشکسالی و تغییرات آب و هوایی و هشدارهایی که در مورد منابع آبی داده می‌شود در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در مناطق مرزی مانند مرزهای ما با افغانستان، ترکیه و عراق این بحث مطرح بوده که نها یتا باید مرجعی در وزارت امور خارجه برای بررسی و پیگیری برخی از این موارد وجود داشته باشد.

باید این رایزنی‌ها با همسایگان در خصوص مساله آب وجود داشته باشد و بتواند به کمک سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط در داخل کشور که مسوولیت آب را برعهده دارند، این موضوع مهم پیگیری را کند که نقطه اتکا و عزیمتی برای مسائل داخل به بیرون از کشور و نزد همسایگان باشد. این بحث مطرح شد که بخشی در معاونت حقوقی و امور بین‌الملل وجود داشته باشد که این موضوع را به شکل خاص رصد کرده و دنبال کند. اگر چه عمدتا مسائل مشترک ما در بحث آب با همسایگان یک بحث حقوقی است و تا حدی هم می‌تواند جاهایی خود را به شکل یک موضوع سیاسی نشان بدهد.

**
مسوولیت آن با معاونت حقوقی است؟
با توجه به علاقه‌مندی افرادی که در آنجا حضور داشتند این بخش در درون معاونت حقوقی شکل گرفت. این بخش یک نوزاد تازه متولد شده است و کمتر از یک سال از عمر آن می‌گذرد. مساله آب و اختلاف‌های آبی مساله ساده‌ای نیست که شما بتوانید با ایجاد یک بخش به سرعت به ثمر و نتیجه مشخصی در آن حوزه برسید. تجاربی که با برخی همسایگان در سال‌های ممتد داشته‌ایم و هنوز هم با تعدادی از آنها در مورد مساله آب اختلاف‌های جدی داریم به ما یادآوری می‌کند که نمی‌توانیم صرفا با تشکیل یک بخش یا کمیته انتظار حل فوری مسائل را داشته باشیم.

**
یکی از کمیته‌های مشترک 5 گانه که میان ایران و افغانستان شکل گرفت مربوط به اختلاف‌ها یا مذاکرات پیرامون آب بود که گفته می‌شود ریاست این کمیته را هم آقای سید عباس عراقچی برعهده دارند. آیا مذاکرات آبی در این خصوص ره به جایی برده است ؟
بحث آب برای ما در مجموعه کشور از حاکمیت و دولت بحث بسیار مهمی است. موضوع آب بین ما و افغانستان یک پرونده قدیمی است و سابقه آن به قرارداد هیرمند بین ایران و افغانستان در قبل از انقلاب اسلامی ایران بازمی‌گردد. در سالیان گذشته نیز این بحث جدی‌تر مطرح شد و ایران پیگیر بود که در مذاکرات خود با افغانستان در این خصوص صحبت‌هایی بکند.

به دلیل مشکلات داخلی یا مشکلاتی که در درون افغانستان وجود داشت این رایزنی‌ها با پیشرفت خوبی همراه نشد و لذا با پیگیری‌هایی که توسط ایران صورت می‌گرفت ما به نتیجه لازم نمی‌رسیدیم و نهایتا در دو سفر اخیر آقای اشرف غنی، ریاست‌جمهوری افغانستان به تهران این موضوع از مواردی بود که به صورت بسیار جدی در مذاکرات مطرح شد و نهایتا برخی از همکاری‌های ایران و افغانستان در این خصوص موکول به زمانی شد که طرف افغانستان جدی‌تر وارد روند رایزنی‌ها و مذاکرات شود.

با فراهم شدن زمینه‌های لازم، آقای ظریف سفر بسیار موفقی به افغانستان داشتند که با استقبال بسیار خوب طرف افغانی مواجه شد و در ملاقات‌های متعدد و مذاکرات طولانی چارچوب‌های بحث روشن شد و در دیداری که با آقای اشرف غنی داشتند بسیاری از افراد ذی‌نفوذ از عبدالله عبدالله تا سایر ورزا حضور داشتند نهایتا جمع‌بندی نسبتا مناسبی صورت گرفت تا برخی موضوعات فی‌مابین که از گذشته باقی مانده بود و سابقه طولانی داشت در کمیته‌های مختلف بررسی شود.

5
کمیته در واقع برای بررسی این موضوعات پیش‌بینی شد که یکی از این کمیته‌ها مربوط به مساله آب بود. از مجموع 5 کمیته 2 کمیته در وزارت امور خارجه تشکیل شد: کمیته سیاسی و هماهنگ‌کننده در وزارت امور خارجه با مدیریت معاونت آسیا و اقیانوسیه و کمیته آب، تحت نظارت و مدیریت معاونت حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه. چندکمیته دیگر هم در وزارت کشور و سایر ارگان‌ها شکل گرفت. دور نخست این مذاکرات حدود دو ماه و نیم پیش در تهران انجام و نشست‌ها برگزار شد.

قرار بود بعد از یک ماه دور دوم مذاکرات صورت بگیرد که به دلایل فنی این نشست دوم برگزار نشد و آخرین اطلاعی که بنده دارم این است که قرار است اوایل مهرماه چند کمیته از کمیته‌های پنج‌گانه مذاکرات را دنبال کنند. اگر اشاره به مساله چند کمیته دارم منظورم این نیست که کمیته‌های دیگر، نشستی نخواهند داشت اما فکر می‌کنم تاریخ نشست سه کمیته مشخص شده و تاریخ برگزاری نشست بین دو کمیته دیگر مشخص نشده است که آنها نیز در زمان خود برگزار خواهند شد.

**
شما سابقه حضور در نمایندگی ایران در کانادا را در کارنامه خود دارید. به نظر می‌رسد که تنش در رابطه تهران و اتاوا بیش از حد انتظار و قابل پیش‌بینی طولانی شده است. این در حالی است که در چند روز گذشته ما شاهد تجمع جمعی از دانشجویان ایرانی در حمایت از بازگشایی سفارت ایران در کانادا مقابل دفتر وزیر امور خارجه کانادا بوده‌ایم. با توجه به جمعیت بالای ایرانی‌های مقیم کانادا به هرحال هر روز بر میزان شکایت ایرانی‌های مقیم این کشور از نبود رابطه افزوده می‌شود. چه مسائلی منجر به تطویل این بحران دوجانبه شده است؟
این سوال که چرا روند سکون در رابطه ایران و کانادا تا این اندازه طولانی شد قابل توجه است چرا که در ابتدا هیچ کس تصور نمی‌کرد که پس از آنکه دولت لیبرال در کانادا کار خود را شروع کرد باز هم این تنش با این شکل ادامه پیدا کند. این دولت در کمپین‌های انتخاباتی خود نیز شعارهای بسیاری در مورد برقراری رابطه با ایران را داده بود و به نظر می‌رسید که در این سوی داستان که ایران قرار دارد نیز آمادگی لازم برای گفت‌وگو و رسیدن به تفاهم از طریق گفت‌وگو وجود دارد اما در عمل متاسفانه به دلایل ناشناخته که الزاما همه آنها برای ما مشخص نیست این روند به یک روند نامطلوب و طولانی‌مدت بدل شد که هنوز هم افق‌های روشنی برای آن قایل نیستیم. در حوزه سیاست خارجی تخریب روابط یا برهم زدن مناسبات در چند ساعت قابل شکل‌گیری است اما ساختن رابطه یا احیای رابطه از دست رفته بسیار دشوار است.

این روند بازسازی رابطه با کانادا البته از حد معمول طولانی‌تر شده است. بعد از استقرار دولت جدید که تصور می‌کردیم نگاه واقع‌بینانه‌تر و شناخت عمیق‌تری از ایران دارد و علاوه بر این به این دلیل که ایرانی‌های مقیم کانادا از گذشته نشست و برخاست‌های بسیاری با حزب لیبرال در این کشور داشتند، پیش‌بینی ما این بود که عادی‌سازی رابطه آسان‌تر خواهد بود. ما انتظار داشتیم که این دولت بتواند سریع‌تر در مسیر حل و فصل مشکلات گام بردارد و به خصوص مشکلات ایرانی‌های مقیم خارج از کشور را هم حل کند.

چندماه پس از روی کار آمدن دولت جدید بود که ما مذاکرات کارشناسی خود را در یک کشور ثالث آغاز کردیم و چندین دور مذاکرات در آن زمان رخ داد و در حاشیه مجمع عمومی سال گذشته نیز دیداری میان دو وزیر امور خارجه صورت گرفت و مقرر شد که گفت‌وگوهای کارشناسی میان دو کشور ادامه پیدا کند. در نتیجه همان گفت‌وگوها، دو طرف به این نتیجه رسیدند که از کشور ثالث برای برگزاری جلسات مذاکره و رایزنی عبور کنند و در پایتخت‌های یکی از دو کشور مذاکرات ادامه پیدا کند. لذا هیات کانادایی در سطح مدیرکل به تهران آمد و مذاکرات مفصلی را با همتاهای ایرانی خود داشتند. این نشست پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در اردیبهشت 1396 بود و دور دوم این رایزنی‌ها به پس از انتخابات موکول شد که هنوز تاریخ دقیقی برای برگزاری آن اعلام نشده است.

یک مشکل اساسی در رابطه ایران و کانادا، نبود هیچ دفتر یا جایگاهی برای حل و فصل مشکلات و مسائل ایرانی‌هایی است که تعداد آنها در کانادا نیز اندک نیست. کانادا به لحاظ جغرافیایی نیز هیچ گونه فاصله قابل قبولی با کشورهای همسایه ندارد و ایرانی‌ها نمی‌توانند مسائل کنسولی خود را به راحتی در یکی از کشورهای همسایه دنبال کنند. به همین دلیل پس از قطع رابطه تهران و اتاوا در ساختمان شماره 9 وزارت امور خارجه یک مرکز را ایجاد کردیم تا به شکل خاص به ایرانی‌های مقیم کانادا خدمات لازم را ارایه کند. براساس برخی از آمارها حدود 500 هزار ایرانی در کانادا مستقر هستند که در جامعه این کشور هم خوشنام هستند و طبیعی است که آنها نیز نگران طولانی شدن روند سکون در رابطه ایران و کانادا هستند. این جمعیت اخیرا هم تجمعی را در کانادا برگزار کردند و مراتب اعتراض خود به این روند را اعلام کردند.

در حال حاضر به لحاظ انسانی نیز باید به خواست این جمعیت در کانادا توجه شود. این آمادگی از جانب ایران برای ادامه گفت‌وگوها با دولت کانادا وجود دارد اما هنوز عوامل ناشناخته‌ای بر دولت کانادا تاثیرگذار هستند و لذا این دولت نمی‌تواند به تلاش‌ها برای بازسازی رابطه سرعت عمل ببخشد. امیدواریم با توجه به دیدار اخیر وزرای خارجه دو کشور در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی ‌سازمان ملل روزنه‌ای برای سرعت‌یابی روند مذاکرات یافت شود. به هر حال، کانادا لازم است گام‌هایی را در این خصوص بردارد به خصوص با توجه به اینکه کاناد خود اقدام به قطع روابط کرد.

**
هفته گذشته خبری مبنی بر سفر رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه به تهران در تاریخ 12 مهرماه جاری منتشر شد. آیا دستور کار مشخصی برای این سفر وجود دارد؟
از چند ماه پیش سفر آقای اردوغان به ایران در دستور کار روابط دو کشور قرار داشته و در هفته‌های گذشته تاریخی برای این سفر مشخص شده است و امیدوار هستیم که در زمان مورد توافق این سفر انجام پذیرد و دستاوردهای بیشتری را برای دو ملت و دو کشور به همراه بیاورد. دیدارهای ما با کشور همسایه ترکیه در سطح روسای دو کشور مثمرثمر بوده و آثار خوبی از آن نه تنها در حوزه مسائل دوجانبه بلکه در حوزه همکاری‌های منطقه‌ای نیز به جا مانده است.

دو کشور در راستای برقراری و تثبیت صلح و امنیت منطقه‌ای همکاری‌های بسیاری با هم دارند. روابط ایران و ترکیه در دوره اخیر وارد فاز جدیدی از رابطه شده است و می‌توان گفت که سفر سرلشکر باقری به ترکیه نقطه ورود این رابطه به یک فاز جدید بود. آثار بیشتر این سفر نیز در آینده دیده خواهد شد. علاوه بر این ما به زودی شاهد سفر همتای سرلشکر باقری به تهران هستیم که این بازدید در کوتاه‌مدت می‌تواند معنا و تفسیر خود را داشته باشد.

**
زمان دقیق این سفر مشخص شده است؟
بله، پیش از سفر آقای اردوغان به ایران، سفر این مقام نظامی ترک به ایران انجام خواهد شد. می‌توان گفت که با این دید و بازدید مقام‌های نظامی دو کشور و همچنین سفر آقای اردوغان به تهران رابطه دو کشور وارد مراحل جدیدی خواهد شد. دو کشور در حال حاضر در مسائل مربوط به خلیج فارس، سوریه، عراق و... همکاری‌های بسیاری با هم دارند. هر دو کشور اعتقاد دارند که لزوم برقراری ثبات و امنیت در منطقه برای هر دو کشور نقطه اشتراک‌هایی را به وجود آورده است که باید با هم همکاری بیشتری داشته باشیم.

**
یکی از اختلاف‌های میان ایران و امریکا، حضور زندانیان دو تابعیتی در ایران مانند پدر و پسر نمازی است. مساله‌ای که هربار آقای ظریف به نیویورک سفر می‌کنند نیز به پای ثابت سوال‌ها از وی در مصاحبه‌ها بدل شده است. انتظارهای زیادی از وزیر امور خارجه در این خصوص وجود دارد. اما شما به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه بگویید که واقعا این وزارتخانه چه میزان در این پرونده‌ها سهم دارد؟ تا چه اندازه این وزارتخانه در جریان پرونده‌های اینچنینی قرار می‌گیرد ؟
در تمام دنیا وزارت امور خارجه نماینده حاکمیت یا یک کشور در دولت‌های خارجی است. به عنوان مثال، دولت خارجی حتی اگر مشکلی با وزارت کشاورزی یک کشور دیگر هم داشته باشد وزارت امور خارجه را محل رجوع قرار می‌دهد. با توجه به اینکه در ایران و البته بسیاری از کشورها تفکیک قوا وجود دارد این مساله اندکی پیچیده می‌شود.

در ایران قوه قضاییه و اصل تفکیک قوا وجود دارد. طبیعی است که هراتفاقی از این دست که مدنظر سوال شماست رخ بدهد، وزارت امور خارجه از سوی کشور خارجی مورد سوال قرار می‌گیرد. اینکه وزیر امور خارجه مخاطب این مطالبه‌ها قرار بگیرد، طبیعی است اما اینکه در تقسیم‌بندی‌های ‌داخلی مسوولیت این پرونده با وزارت امور خارجه باشد، صحیح نیست. طرف خارجی وزارت امور خارجه را می‌بیند و می‌شناسد اما در حوزه داخلی ما قوه قضاییه مستقل را داریم. در بحث حبس افراد با شرایط دوتابعیتی نیز مساله به قوه قضاییه بازمی‌گردد که یک سیستم متفاوت است و اختیارات خود را دارد. در چنین شرایطی وزارت امور خارجه پل رابط است، برخی پیگیری‌ها را انجام می‌دهد و مسائل را منتقل می‌کند اما تصمیم‌گیرنده نیست چرا که کشور از اصل تفکیک قوا برخوردار است.

**
قدرت این پل ارتباطی تا کجاست؟
وزارت امور خارجه هم پل ارتباطی است و هم به دلیل جایگاه آن مسوولیت‌هایی برای این نهاد در این حوزه تعریف می‌شود. حقیقت این جا است که در بیرون از ایران وزارت امور خارجه را می‌شناسند و لذا از وزارت امور خارجه سوال می‌کنند. الزاما نمی‌توان گفت که تنها کاری که از دست وزارت امور خارجه برمی‌آید، پل ارتباطی بودن است.

از یک نگاه هم ما موظف به پیگیری این پرونده‌ها و مسائل هستیم و باید در مورد آنها به طرف خارجی پاسخگو باشیم. این پاسخگو بودن به معنای انتظار داشتن طرف مقابل از ایران است و نه اینکه مسوولیت ویژه‌ای را برای وزارت امور خارجه در این حوزه به خصوص تعریف کند. در این میان باید توجه داشت که الزاما وزارت امور خارجه تمام ابزار لازم برای پیگیری این پرونده‌ها از صفر تا صد را در اختیار ندارد. وزارت امور خارجه در این پرونده‌ها برای صیانت از سیاست خارجی کشور با قوه‌ای که مسوول مستقیم این پرونده‌ها است رایزنی و گفت‌وگو می‌کند.

**
درحال حاضر وزارت امور خارجه پرونده‌های زندانیان دو تابعیتی ایرانی – امریکایی را پیگیری می‌کند؟
در مورد بحث زندانیان ایرانی در امریکا یا زندانیان دوتابعیتی امریکاییایرانی در داخل کشور باید به این نکته توجه داشت که ما زندانیان بی‌گناه بسیاری را در امریکا داریم و دولت امریکا باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای آزادی آنها اقدام کند. حتی مواردی وجود دارد که چهره‌های ایرانی در نقاط دیگر جهان جز امریکا به دلیل فشارهای این کشور تحت تعقیب قضایی قرار دارند و در شرایط بسیار نابسامانی نیز به سر می‌برند. امریکا باید این تعقیب‌های قضایی را برای افرادی که هیچ گناهی ندارند، متوقف کند. شهروندان دو تابعیتی ایرانی و امریکایی که در ایران در زندان هستند محاکمه شده‌اند و براساس اعلام سیستم قضایی مجرم بوده و به دلیل اثبات جرم‌های مشخص محکوم شده‌اند و باید دوران محکومیت خود را سپری کنند.

ما به عنوان وزارت امور خارجه و به عنوان سازمانی که باید از منافع ایرانی‌ها و کیان جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌المللی دفاع و حمایت کند و از طرف دیگر با توجه به مسائل انسان‌دوستانه‌ای که همیشه و در همه حوزه‌ها مدنظر ما قرار دارد، علاقه‌مند هستیم که هیچ فردی در زندان نباشد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت تحلیلی-خبری انتخاب، تاریخ انتشار: 1 مهر 1396، کدخبر: ۳۶۶۵۰۶ ، www.entekhab.ir

اخبار مرتبط
خواندنیها-دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین
پرطرفدارترین