شعارسال: مهدی حجت، بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی و از دوستان زنده‌یاد باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی که همراه با او و محمدعلی نجفی، شهردار تهران، پایه‌های سازمان میراث فرهنگی بنا نهاده شد، از یک ماه پیش با حکم نجفی، به معاونتِ شهرسازی و معماری شهرداری تهران رفت.

حضور حجت به عنوان فردی آشنا با حوزه‌ی میراث فرهنگی که از ضوابط و قوانین میراثی مطلع است، در کنار سمتی که امروز در شهرداری تهران دارد، فرصتی‌ست که برای کمک به وضعیت میراث فرهنگی بدست آمده است.

«حسن کریمیان»، باستان‌شناس و معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، حضور فردی آگاه به حوزه‌ی شهری و معماری و حتی بافت‌های تاریخی تهران را به واسطه‌ گذشته‌ی او، یک فرصت برای پایتخت می‌داند، موقعیتی که بی‌تردید برای حفظ و احیاء مواریث تاریخی باقیمانده‌ی تهران می‌تواند موثر باشد.

او به ایسنا می‌گوید: اگرچه در دو دهه اخیر مدیریتِ شهرداری تهران راهکارهایی را برای بهسازی، مرمت و احیاء بافت تاریخی شهر تهران ارائه کرده و اقداماتی نیز داشته است، اما حجم فعالیت‌های انجام شده در مقایسه با وسعت و اهمیت فضاهای شهری و بافت معماری ارزشمند شهر بسیار ناچیز است.

وی با بیان این‌که در مواردی نیز تصمیمات و اقدامات شهردارهای پیشین پایتخت در مواجهه با بافت تاریخی شهر نگرانی متخصصان مرمت فضاهای شهری و باستان‌شناسان را فراهم می‌کرد، ادامه می‌دهد: به عنوان مثال، اجرای طرح شمسه ایرانیان (که زمینه ورود بی‌محابای بخش خصوصی به این امور را فراهم می‌کرد) و ارائه مشوق‌هایی مانند بخشودگی عوارض نوسازی و همچنین اعطای وام‌های کلان کم‌بهره به مالکان برای نوسازی این واحدها می‌توانست خطرهایی را برای حفاظت از فضاهای ارزشمند تاریخی شهر به ارمغان آورد.

او ‌دخالت‌های بدون پشتوانه‌ی کارشناسی در بافت مسکونی محله‌های تاریخی پایتخت را عاملی می‌داند که اثر نامطلوبی به‌ جا گذاشته و حل معضل را دشوارتر کرده و می‌گوید: فعالیت دفاتر خدمات نوسازی در محله‌های عودلاجان و سیروس در منطقه ۱۲ تهران (که با ورود تعاونی‌های مسکن به منظور خرید خانه‌های قدیمی و با هدف تامین مسکن کارکنان دولت صورت گرفت) معضلات مواجهه با این محله‌ها را بیشتر کرده است.

کریمیان معتقد است: واقعیت آن است که علیرغم وجود قوانین، اسناد بالادستی و فعالیت کمیسیون‌هایی که هماهنگی و همکاری سازمان میراث فرهنگی، به عنوان تنها سازمان متولی حفاظت آثار تاریخی و شهرداری را تسهیل می‌کردند، متصدیان مدیریت شهری در برنامه‌های خود، وَقْع چندانی به نظرات کارشناسان میراث فرهنگی نگذاشته و مانند کارفرمایی بلامنازع روش آزمون و خطا را در پیش گرفته بودند.

معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: شاید به این دلیل بود که دولت ریاست کمیته هماهنگی و برنامه‌ریزی ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران را برعهده شهردار پایتخت گذاشت تا طرح تفصیلی سند جامع نوسازی محله‌های شهر تهران را تدوین کند.

این باستان‌شناس بیان می‌کند:‌ اگرچه توقع آن بود که کمیته مذکور علاوه‌بر اولویت‌بندی فعالیت‌های اجرایی، بیشترین تلاش خود را برای احیای بافت تاریخی شهر تهران بگذارد، اما در عمل سرگردان اموری شد که بر فاصله او تا اهداف اصلی می‌افزودند.

به اعتقاد کریمیان روشن است که به دلیل ماهیت متفاوت بافت تاریخی و فضاهای غیر تاریخی شهر تهران، این کمیته و مدیریت شهر ناگزیر باید فعالیت‌های خود را اولویت‌بندی کرده و تمام تلاش خود را به حفاظت، مرمت و احیای این بافت معطوف کند.

او با اشاره به حضور مهدی حجت در موسسه‌ی ایکوموس ایران و استمرار ارتباط متخصصان و کارشناسان مجرب و زبده با وی، ادامه می‌دهد: این اتفاق به این معناست که شهرداری تهران از توان کارشناسی بالقوه و بالفعلی برخوردار شده که یقینا می‌تواند بافت تاریخی پایتخت را به بهترین نحو سامان‌دهی کند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 15 مهر 1396، کدخبر: 96071507381، www.isna.ir