شعار سال: بسياري از شهرهاي كشور آب باكيفيت مطلوب در اختيار دارند اما شركت‌هاي فروشنده دستگاه‌هاي تصفيه آب تلاش مي‌كنند با تبليغاتي دروغين، مردم را به خريد يك دستگاه تصفيه آب ترغيب كنند. دستگاهي كه هر خانوار علاوه بر اينكه بين يك‌ميليون‌و صد تا دو ميليون تومان (بسته به مدل دستگاه) بايد براي آن هزينه كند، مصرف آب خانوار را بين 30 تا 40 درصد به دليل هدررفت آب توسط اين دستگاه‌ها، افزايش مي‌دهد. به اين ترتيب، هر خانوار، قبض آبي به ميزان 30 تا 40 درصد گران‌تر از حد مصرف خود بايد پرداخت كند. مصرف بيشتر آب نه تنها باعث هدررفت سرمايه مشتريان و يارانه‌هاي سنگين دولتي در بخش آب شرب مي‌شود بلكه دولت را ناگزير مي‌كند كه به سرمايه‌گذاري‌هاي هنگفت براي اجراي پروژه‌هاي تأمين آب شرب شهرها تن دهد. در بسياري از شهرهاي خشك كشور نيز به دليل استفاده از اين دستگاه غيرضروري كه مصرف آب را بيشتر مي‌‎كند، بحران آب تشديد مي‌شود.

شركت‌هاي فروشنده دستگاه‌هاي تصفيه آب كم نيستند. از تماس‌هاي يك روز در ميانشان مي‌شود فهميد كه تعداد زيادي شركت از طريق ليست شماره تلفن‌هايي كه در اختيار دارند، با مشتركان نقاط مختلف تهران تماس مي‌گيرند تا دستگاه‌هاي تصفيه آب خود را معرفي كنند. اين داستان فقط مختص تهران نيست. در بسياري از شهرهاي ايران، همين شركت‌ها فعال هستند. تجارت همه آنها هم بر تبليغاتي استوار است كه بارها از سوي مسئولان وزارت نيرو تكذيب شده است. فروشندگان دستگاه‌هاي تصفيه آب مدعي هستند كه آب بسياري از شهرها آلوده است. چون از آب چاه براي تأمين نيازهاي شرب استفاده مي‌شود. اين آب آلوده به نيترات است. گروهي هم با تكيه بر عدم اعتماد مردم به اظهارات مقامات دولتي، با دروغگوخواندن متوليان وزارت نيرو از انواع امراضي كه در انتظار شهروندان شهرهاي مختلف است، سخن مي‌گويند و با آب و تاب دستگاه‌هايي را تبليغ مي‌كنند كه اغلب با سيستم اسمز معكوس (RO) كار مي‌كند و توان حذف ۹۹درصدی املاح مضر آب مانند نیترات، آرسنیک و... همچنین مواد شیمیایی منشقات کلر و شوینده‌ها و انواع میکروب‌ها و باکتری‌ها از آب را دارد.

قيمت‌ها بيش از يك ميليون تومان
دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي فقط از طريق تماس اپراتورهاي شركت‌هاي مختلف به فروش نمي‌رسند. كافي است جست‌وجويي كوچك در اينترنت داشته باشيد تا انواع دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي كه قيمت آنها بين يك‌ميليون‌و صد تا دو ميليون تومان است، مقابل ديدگان شما ظاهر شود. از معتبرترين اپ‌هاي فروش كالا تا سايت‌هاي گمنام، دستگاه‌هاي تصفيه آبي را معرفي مي‌كنند كه براي مصرف‌كننده شهرهاي داراي آب مطمئن هيچ خاصيتي ندارد و حتي گاهي مضر هم هست و هزينه‌هاي زيادي به كشور تحميل مي‌كند اما تنها نفع آن پرشدن جيب گروهي است كه به دنبال فروش اين دستگاه‌ها هستند. دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي بدون خدمات پس از فروش و آموزش‌هاي لازم به خانه‌ها راه مي‌يابد و تبعات آن گريبان مصرف‌كننده را مي‌گيرد اما به ظاهر كسي هم پاسخگوي آسيب‌هاي ناشي از توزيع اين دستگاه‌ها نيست و معلوم نيست كدام دستگاه دولتي بايد ناظر بر تبليغات و فعاليت شركت‌هاي فروشنده دستگاه‌هاي تصفيه آب باشد.

افزايش نرخ قبوض با استفاده از دستگاه تصفيه
«استفاده از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي، مصرف آب را بين 30 تا 40 درصد افزايش مي‌دهد». اين جمله را علی‌اصغر قانع به‌عنوان معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور مي‌گويد. بر اساس اعلام نظر اين مقام مسئول، استفاده از دستگاه تصفيه آب خانگي صرفا به اسراف اين ماده حياتي دامن مي‌زند و سبب مي‌‎شود خريدار هزينه بالايي را متقبل شود. او تأكيد مي‌كند: در شهرهايي مثل تهران كه مشكلي از نظر سلامت آب ندارند، استفاده از دستگاه‌هاي تصفيه به نفع مشترك و كل اجتماع نيست. در تهران به‌قدري خروجي تصفيه‌خانه‌ها مطمئن است كه استفاده از دستگاه تصفيه آب هيچ توجيهي ندارد. اين سخنان قانع به اين مفهوم است كه در بسياري از كلان‌شهرها كه خروجي تصفيه‌خانه‌هاي آب آنها به طور دائمي پايش مي‌شود، افراد با خريد دستگاه تصفيه آب، صرفا آب شرب كشور را هدر مي‌دهند و به‌اين‌ترتيب نه‌تنها به بحران آب دامن مي‌زنند، بلكه زمينه اتلاف يارانه‌هاي سنگيني را كه دولت به تأمين آب شرب اختصاص داده است فراهم مي‌كنند. همچنين در شرايطي كه بسياري از شهرهاي ايران در وضعيت قرمز تأمين منابع آب شرب قرار دارند، دولت به دليل اسراف آب توسط اين دسته از مشتركان فريب‌خورده، ناگزير به پرداخت هزينه‌هاي هنگفت براي اجراي پروژه‌هاي تأمين آب مي‌شود. درحالي‌كه اگر اين دستگاه‌هاي غيرضروري از خانه‌هاي مردم حذف شوند، بين 30 تا 40 درصد در مصرف آب هر مشترك صرفه‌جوييخواهد شد.

ايجاد بيماري گوارشي و پوستي با استفاده از دستگاه تصفيه آب
بدون‌شك استفاده از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي نيازمند آموزش است، اما فروشنده اين دستگاه‌ها در بهترين شرايط، نصب دستگاه را با دريافت هزينه برعهده مي‌گيرد و در نهايت اين مصرف‌كننده است كه متضرر اصلي اين تجارت مبتني‌بر دروغ مي‌شود. عليرضا نوذري‌پور، قائم‌مقام پيشين آب و فاضلاب تهران، در گفت‌وگو با «شرق» درباره تبعات استفاده از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي با تأكيد بر اينكه شهري مانند تهران اصلا نيازي به دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي ندارد، تماس‌هاي اپراتورهاي شركت‌هاي فروشنده دستگاه‌هاي تصفيه آب را اقدامي در راستاي تحريك مردم توصيف مي‌كند كه بيشتر جنبه تجاري دارد. او تأكيد مي‌كند: اگر از اين دستگاه‌ها درست استفاده نشود و تنظيمات دستگاه‌ها درست نباشد، منجر به ايجاد بيماري‌هاي پوستي و گوارشي در افراد خواهد شد، زيرا سيستم‌هاي اسمز معكوس ميزان قليايی و اسيديته آب را تغيير مي‌دهند و عدم تنظيم صحيح آن باعث ايجاد اثرات منفي روي سلامت انسان مي‌شود. نوذري‌پور مي‌گويد: با توجه به اثرات منفي اين دستگاه‌ها، براي مناطقي كه تخصصي در زمينه استفاده از دستگاه ندارند يا استفاده از اين دستگاه‌ها ضروري نيست، بهتر است كه از دستگاه تصفيه خانگياستفاده نشود.

آلوده‌شدن آب سالم
علی‌اصغر قانع به‌عنوان معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نيز اثرات سوء ناشي از تنظيمات نامناسب دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي بر سلامت انسان را تأييد مي‌كند. او مي‌گويد: بسياري از دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي فيلترهاي شني دارند و اين فيلترها امكان گرفتن برخي از املاح را ندارند. او ادامه مي‌دهد: از آنجا كه كنترلي روي آب خروجي دستگاه‎هاي آب خانگي وجود ندارد، افراد معمولي متوجه نمي‌شوند كه فيلتر دستگاه چه زماني بايد تعويض شود و اين مسئله سبب مي‌شود كه آب تصفيه‌شده توسط اين دستگاه‌ها كيفيت مطلوب را نداشته باشد. به‌اين‌ترتيب، اثرات منفي اين دستگاه‌ها از مزاياي آن به مراتب بيشتر است. قانع بيان مي‌كند: اگر دستگاه‌هاي تصفيه آب خانگي درست كار نكنند، باعث تجمع بيوفيد مي‌شوند و مشكلات آب خروجي آن از آب معمولي بيشتر مي‌شود. در بسياري از شهرهاي ايران كنترل‌هاي آب شرب شبكه به صورت دائمي انجام مي‌شود و آب شبكه به مراتب مطمئن‌تر از آب اين دستگاه‌هاست. به گفته او، در برخي از شهرها كه درجه شوري آب بالاست يا آب آنها سنگين است، اگر ذائقه افراد دچار مشكل باشد، نياز به دستگاه تصفيه آب خانگي وجود دارد، اما از آنجا كه در شهرهاي مختلف شركت‌هاي آب و فاضلاب و وزارت بهداشت به‌طور روزانه و ساعتي سلامت آب را كنترل مي‌كنند، خريد دستگاه تصفيه آب توجيه فني و اقتصادي نداشته و استفاده از اين سيستم‌‎هاكار درستي نيست.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 13 خرداد 98، شماره: 3443