شعارسال: بازار محصولات کشاورزی همیشه با نوسانات قیمت و عرضه مواجه بودهاست؛ بهطوریکه بارها شاهد بودهایم با کمیابشدن یکمحصول در بازار، قیمت آن به چندین برابر افزایشیافته یا با کشت بیش از اندازه یکمحصول توسط کشاورزان، قیمت آن محصول تا حد غیر قابلباوری افت کردهاست که درپی آن کشاورزان یا با ضرر و زیان محصول خود را به فروش میرسانند یا آن را برداشت نمیکنند؛ چراکه برداشت برایشان صرفه اقتصادی ندارد. به گفته برخی کارشناسان، این آشفتگی بازار محصولات کشاورزی اگرچه این روزها تا حدودی بهواسطه بالا رفتن قیمت بنزین است؛ اما این مشکل از دیرباز وجود داشته و مشکل جدیدی بهحساب نمیآید. در واقع به گفته کارشناسان، اصلیترین مشکل در تنظیم بازار این است که متولیان امر به چیزی بهنام الگوی کشت توجهی ندارند و در نتیجه هیچگونه الگوی کشتی به کشاورزان ارائه نمیدهند. بههمین دلیل کشاورزان نیز براساس حدس و گمان به کشت انواع محصولات اقدام میکنند. نتیجه آن نیز آشفتگی بازار و نوسانات قیمتی میشود که معمولاً شاهد آن هستیم؛ بنابراین اگر متولیان امر به اهمیت ارائه الگوی کشت که در سال 1388 نیز تصویب شدهاست، توجه و آن را اجرایی کنند، میتوان امیدوار بود که مصرفکنندگان تا این حد با نوسان قیمتها مواجه نشوند.
عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره عملکرد وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار محصولات کشاورزی اظهارداشت: با توجه به شرایط موجود، عملکرد این وزارتخانه در اینخصوص قابلقبول است؛ اگرچه ممکن است نمره بالایی نگیرد.
محسن احتشام در رابطه با آشفتگی بازار محصولات کشاورزی گفت: آشفتگی بازار دلایل مختلفی دارد و تنها نباید آن را به گردن وزارت جهاد کشاورزی انداخت. بخشی از آشفتگی بهدلیل افزایش نرخ ارز است، بخش دیگر بهدلیل آزاد شدن مقطعی صادرات و درپی آن ممنوع شدن صادرات است که باعث نابهسامانی بازار میشود.
احتشام افزود: باید بدانیم کدام مسأله مهم است؛ ورود ارز به کشور از طریق بازار یا تعادل بازار داخلی. باید بپذیریم که فرآیندهای بازار در شرایط باثباتی قرار ندارد و همیشه نوسانات و چالشهای خاص خود را دارد.
تشکلهای بخش خصوصی باید وارد کار شوند
وی در پاسخ به این پرسش که برای بهبود آشفتگی فعلی چه باید کرد، گفت: در جهاد کشاورزی باید اصل تقسیم کار را رعایت کنند. دولت همه کارها را خود بهعهده گرفته و کارها تبدیل به یک کلاف سردرگم شدهاست؛ درحالیکه باید تقسیم کار شود و به اتحادیهها و تشکلهای بخش خصوصی مسئولیت و اختیار بدهیم تا خودشان کارها را اداره کنند.
احتشام افزود: بخش خصوصی باید وارد عمل شود و علاوهبر نظارت بر اجرای کارها، آنها را ساماندهی کند؛ بهعنوان مثال اکنون در بخش زعفران بازار نابهسامانی داریم و بارها اعلام کردیم که برخی از اختیارات به شورای ملی زعفران داده شود تا این شورا خود بازار این محصول استراتژیک را مدیریت کند.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی یک وزارتخانه عریض و طویل است و نمیتواند همه کارها را خود انجام دهد. پس باید کار را به تشکلها بسپرد؛ چراکه آنها نسبت به وضع موجود بهتر از هر کسی آگاه هستند.
لزوم رعایت برخی ممنوعیتهای کشت در کشور
قائممقام دبیرکل خانه کشاورز کشور نیز در اینخصوص گفت: تنظیم بازار محصولات کشاورزی در زمان محمود حجتی مناسب نبوده، چون همیشه علاوهبر نوسانات قیمت در عرضه محصولات کشاورزی نابهسامانیهایی وجود داشت که همین امر باعث وقوع یکسری مشکلات شده است.
عنایتالله بیابانی اظهار داشت: در شرایط فعلی نیز بهعلت بالا رفتن قیمت بنزین، قیمتها دچار نوسان میشود و تفاوت قیمت یک محصول در یک منطقه با منطقه دیگر زیاد است. بهعبارتی میتوان گفت هر کس که منصفتر است، محصول را با قیمت مناسبتر و کسی که بیانصافتر است، محصول را با قیمت بالاتر بهفروش میرساند.
بیابانی افزود: بهعنوان مثال این روزها درباره گوجهفرنگی میبینیم که دو سوپرمارکت در کنار همدیگر این محصول را با دو قیمت متفاوت به فروش میرسانند؛ بنابراین باید کمی زمان بگذرد تا ببینیم روند به چه صورت پیش میرود تا بتوانیم بهطور دقیقتر درباره وضعیت تنظیم بازار اظهارنظر کنیم.
وی درباره نقش ارائه الگوی کشت به کشاورزان در تنظیم بازار نیز گفت: الگوی کشت، بهمعنای مدیریت کشت است و برخی فرصتها براساس همین الگوی کشت بهدست میآید؛ بهعنوان مثال در یکزمان میبینیم وضعیت تولید گوجهفرنگی بهگونهای میشود که در برخی استانها آن را کیلویی یکهزار تومان هم نمیتوان فروخت؛ چراکه الگوی مناسبی برای کشت به کشاورزان ارائه نشده است.
بیابانی در پاسخ به این پرسش که برای تنظیم بازار و از بین بردن آشفتگی بازار محصولات کشاورزی چه باید کرد، گفت: مدیریت و اجرای الگوی کشت نقش بسیار مهمی در مدیریت این موضوع دارد؛ یعنی در برخی استانها باید ممنوعیتهایی را که دولت برای کشت ایجاد کرده، رعایت کنیم؛ بهعنوان مثال کشاورزان نباید محصولات آببری را که در برخی مناطق کشت آنها ممنوع است، کشت کنند.
وی افزود: از سوی دیگر باید براساس یک ساختار درست بتوانیم آگاهی لازم را به مردم بدهیم و همچنین ضمانت اجرایی دهیم که محصول تولیدشده، بعدها به قیمت مناسب به فروش خواهد رفت. این امر باعث میشود که تولیدکننده و مصرفکننده بدانند در چه زمانی باید اصول مدنظر را رعایت کنند.
کشاورزان بدون داشتن الگوی کشت کار میکنند
عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی نیز در اینخصوص اظهارداشت: تا زمانیکه از پایداری تولید برخوردار نیستیم و طرح الگوی کشت در کشور اجرایی نمیشود، این مشکلات پیش میآید.
علی خانمحمدی گفت: برای هیچ یک از محصولاتمان در کشور الگوی کشت و مدیریت مناسب نداریم و هیچ آمار دقیقی نیز در خصوص میزان تولید وجود ندارد و بههمین دلیل بازار محصولات کشاورزی آشفته است.
خانمحمدی افزود: آشفتگی فعلی بازار عمدتاً به بالا رفتن قیمت بنزین بازمیگردد؛ تا زمانیکه بنزین گران نشده بود، آقایان میگفتند این افزایش قیمت اثری روی قیمتها ندارد؛ اما اکنون همه متوجه این تأثیر شدهاند. این افزایش قیمت علاوهبر اینکه ادامهدار خواهد بود، بدتر نیز میشود.
عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی در پایان خاطرنشانکرد: تنها راه بهبود شرایط و خروج از این آشفتگی بازار، این است که الگوی کشت که از سال 1388 در مجلس مصوب و اعلام شد، بهطور کامل اجرایی شود.
شعار سال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 20آذر1398 ، کدخبر: 79059: www.sabzineh.org