شعار سال: آخرین قیمت نفت برنت در هفته گذشته ۷۲/۳۲ دلار بود. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت در آخرین ساعات جمعه شب به ۲۷ دلار هر بشکه رسید و قیمت گاز طبیعی در بازار هنری ‌هاب ۵۸/۱ دلار برای هر یک میلیون بی‌تی‌یو.

تفسیر هفته

۱- قیمت نفت که به پایین‌ترین مقدار خود در ۲۰ سال اخیر رسیده بود، مجددا تا ۲۵ درصد افزایش یافت. در روز پنجشنبه رییس‌جمهور آمریکا در توئیتی نوشت که او واسطه یک معامله‌ای بین عربستان سعودی و روسیه شده تا مقدار تولید خود را پایین آورده تا از بیشتر افتادن قیمت نفت در میانه بحران اقتصادی جهان ناشی از شیوع کووید- ۱۹ جلوگیری شود. ترامپ در ادامه نوشته بود که دو کشور می‌توانند ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه در روز از تولید خود بکاهند. این مقدار برابر است با ۱۰ تا ۱۵ درصد از کل تولید نفت در سراسر جهان و در نهایت ترامپ اضافه کرده بود که او در مورد کاهش تولید داخل آمریکا هیچ‌گونه قولی نداده است. بعدا مشخص شد که هم ترامپ و هم پوتین هر دو با مدیران صنایع نفت و گاز خودشان جلسه‌ای در روز جمعه داشته‌اند. در آخر روز جمعه مشخص شد که بالا رفتن قیمت نفت تنها به خاطر تلفن ترامپ نبوده، بلکه تلاشی از طرف بازیگران متعدد در جریان است تا قیمت نفت تا اندازه‌ای افزایش یابد.

۲- تصمیم‌گیران ایالات متحده آمریکا در حالتی متناقض به دام افتاده‌اند. از طرفی کاهش قیمت نفت موجب پایین آمدن قیمت فرآورده‌های نفتی در این کشور شده که می‌تواند در رضایت خاطر رای‌دهندگان آمریکایی در انتخابات ریاست‌جمهوری در نوامبر ۲۰۲۰ موثر باشد. از طرف دیگر فشار ایالت‌هایی که در تولید نفت همراه سنگ‌های رسوبی (شیل) دخالت دارند، کاخ سفید را وادار کرده تا عربستان را از اضافه تولید بازدارد. حتی نمایندگانی در کنگره که در گذشته طرفداری از عربستان می‌کردند، اکنون به لوایحی که دولت عربستان را به خاطر خشونت بی حد در جنگ یمن و کشته شدن جمال قاشقچی محکوم می‌کند، رای مثبت می‌دهند. در همین حال استیو منوچین وزیر خزانه‌داری می‌گوید در بسته حمایتی جدید ترامپ از بخش دادوستد آمریکا، به صنایع نفت و گاز نیز وام داده خواهد شد، اما بخش خاصی برای دادن تسهیلات مستقیم به این بخش در نظر گرفته نشده است. در عوض طرحی در حال بررسی در کاخ سفید است که دولت ایالات متحده بر نفت وارداتی به آمریکا تعرفه وضع کند. اعمال تعرفه به معنای آن است که دولت از تولیدکنندگان داخلی پشتیبانی می‌کند. صاحبان پالایشگاه‌ها در آمریکا با این طرح مخالفند. اتحادیه دارندگان سکوهای حفاری آمریکا، ریک پری وزیر سابق انرژی را استخدام کرده تا با لابی ترامپ را وادار به اتخاذ سیاست‌های پروتکشنیستی مانند وضع تعرفه روی نفت وارداتی بکند.

۳- برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که عربستان سعودی تولید خود را تا ۱۲ میلیون بشکه در روز بالا برده است، هر چند کارشناسان کهنه کار معتقدند که تولید در چنین سقفی عملی نبوده و یا حداقل در درازمدت قابل انجام نیست. عربستان در عین حال که خواهان برگزاری جلسه مذاکره اوپک و غیراوپکی‌ها شده، خاطرنشان ساخته هرگونه تصمیم این کشور بستگی به مشارکت دیگر کشورها خواهد داشت. خریداران نفت عربستان گزارش داده اند که این کشور تا ۱۰ دلار زیر قیمت اعلامی نفت خود را به فروش می‌رساند. حتی در انگلستان هم نفت برنت با ۱۰ دلار زیر قیمت به خریداران در ماه‌های بعدی عرضه می‌شود. نباید از نظر دور داشت که عربستان در حال حاضر در موقعیت ویژه‌ای قرار دارد. در غیاب ایران، عربستان در حال حاضر به صورت دوفاکتو رهبر اوپک و همزمان رییس گروه کشورهای با تولید ناخالص داخلی بالا یعنی گروه ۲۰ است. آیا این کشور می‌تواند با دعوت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان عمده نفت به یک مصالحه برای نجات صنعت نفت و گاز برسد؟

۴- وزیر انرژی روسیه گفت که روسیه ممکن است به میز مذاکره با عربستان سعودی باز گردد. در عین حال خبرگزاری روسیه روز جمعه گزارش داد که روسیه با عربستان هیچ‌گونه تماسی نداشته و روی هیچ مسئله‌ای توافق نکرده است. روسیه در این میان تمایل دارد که هم با آمریکا و هم با عربستان سعودی به تفاهم برسد. با آمریکا به دلیل این که روسیه همچنان از تهدید آمریکا به تحریم کامل صنایع نفت و گاز روسیه هراس دارد. با عربستان به دلیل این که روسیه از هر کشور دیگری بیشتر نیازمند دلارهای نفتی برای تامین بودجه دولت است. به همین دلیل بالارفتن قیمت نفت هدف نهایی روسیه است، هرچند این هدف را به ظاهر در حالتی غیرشفاف دنبال می‌کند. کاخ کرملین در روز جمعه اعلام کرد که وضعیت بازار نفت برای روسیه مطلوب نیست. به همین دلیل رئیس‌جمهور روسیه به همان روشی که قبل از جلسه ماه مارس اوپک و غیراوپک در وین، با صاحبان صنایع نفت و گاز روسیه جلسه داشت، این بار هم با آنان ملاقات کرد. پوتین در بخش آشکار جلسه روز جمعه گفت که روسیه در ماه مارس آمادگی کامل داشت تا کاهش قابل توجهی در تولید به همراهی آمریکا و عربستان بدهد، اما متاسفانه این عربستان بود که با تمدید توافق موافقت نکرده، تخفیف‌های اضافی بر روی نفت خود داده و باعث افت قیمت نفت شد. او پیشنهاد کرد که به صورت کلی مقدار ۱۰ میلیون بشکه از تولید نفت در سراسر جهان کاهش پیدا کند. پوتین گفت که برای روسیه هر بشکه نفت به قیمت ۴۲ دلار مناسب است.

5- جلسه بعدی اوپک در ۶ آوریل (دوشنبه ۱۸ فروردین) است. تولید کنندگان اوپکی و غیراوپکی در این روز به صورت مجازی با یکدیگر ملاقات و مذاکره خواهند کرد. از دبیرخانه اوپک خبر می‌رسد که یک سناریو که ممکن است در جلسه دوشنبه مورد بحث قرار گیرد آن است که عربستان سه میلیون بشکه در روز تولید را کاهش دهد. روسیه ۵/۱ میلیون، بقیه کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس ۵/۱ میلیون و آمریکا، کانادا و برزیل دو میلیون بشکه در روز یعنی مجموعا هشت میلیون بشکه در روز کاهش عرضه در بازار را شاهد باشیم. رئیس آژانس بین‌المللی انرژی در گفت‌وگو با رویترز گفته است که تصمیم کشورهای‌های مختلف در مقابله با ویروس کرونا باعث سقوط غیرمنتظره تقاضا برای نفت‌خام به اندازه یک چهارم کل مصرف شده است. او اضافه می‌کند گرچه اجلاس روز دوشنبه قدم مثبتی است اما ارقامی که برای کاهش تولید گفته می‌شود، برای حل مشکل اضافه تقاضا کافی نیست.

۶- کمپانی نفت شورون آمریکا قرارداد سرویس خود با شرکت نفت ونزوئلا را لغو کرد. احتمال می‌رود این به معنای کاهش بیشتر تولید نفت ونزوئلا باشد.

۷- پس از رکود نسبی فعالیت‌ها در چین، اینک خبر می‌رسد که پالایشگاه‌های چین مجددا به فعالیت بیشتر رو آورده اند. پالایش نفت ماه آوریل برای ۷۵۵ هزار بشکه بیشتر از ماه قبل برنامه ریزی شده است. در ماه مارس واردات نفت از خاورمیانه به چین به رقم ۸/۳۸ درصد از کل واردات نفت چین رسید که بیشتر این نفت از عربستان، عراق, عمان و امارات بود.

۸- شرکت نفت بی پی اعلام کرد که ۲۰ درصد از هزینه‌های خود را کاهش می‌دهد. از این مقدار ۵۰درصد آن کاهش فعالیت در نفت شیل آمریکاست. مدیر اجرایی بی‌پی گفت که اکنون بدترین وضعیت برای صنایع نفت و گاز در این دهه‌هاست.

۹- ذخیره استراتژیک نفت‌خام در آمریکا به ۷۷ میلیون بشکه رسید. وزارت انرژی آمریکا مجوز فروش بخشی از این ذخایر را صادر کرد. فاتح بیرول رییس آژانس بین‌المللی انرژی پیش بینی می‌کند که ذخیره‌سازی نفت در ربع دوم سال همچنان افزایش خواهد یافت. انبارهای نفت فجیره در ظرفیت کامل هستند. این ظرفیت به لحاظ حجمی ۱۴ میلیون مترمکعب است. همزمان با بیشتر شدن ذخیره و نگهداری نفت‌خام در مخازن و کشتی‌های ثابت، انبارهای گاز طبیعی نیز در آمریکا و اروپا پر شده است. زمستان گذشته هوا نسبتا در این دو قاره معتدل بود و مقدار عرضه نیز بیشتر از تقاضا. علاوه بر این قیمت گاز طبیعی که زمانی بالاتر از چهار دلار هر میلیون بی‌تی‌یو بود اینک به ۵/۱ دلار رسیده است.

دکتر عباس ملکی

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24، تاریخ 17 فروردین 99، کد مطلب: 489400: www.saat24.news