شعار سال:انجمن علمی جنگلبانی ایران در مخالفت با سد فینسک که از همین قدم های نخست، منجر به تخریب اکوسیستم جنگلی و قطع درختان اورس شده بیانیه ای صادر کرد.

در این بیانیه با تاکید بر اینکه محل ساخت سد فینسک در قلب مناطق مورد حفاظت با شاخص های سرآمد اکولوژیک و تنوع زیستی قرار گرفته و محل تلاقی دو منطقه رویشی بزرگ کشور، یعنی هیرکانی و ایرانو-تورانی است آمده است:« متاسفانه تصاویر رسیده به دست انجمن، حکایت از تخریب جنگل ها و قطع درختان چندصدساله ارس در مراحل مقدماتی پروژه احداث سد دارد که بسیار نگران کننده است. این در حالی است که بر اساس تصمیمات جلسه مورخ ۳۱شهریور ۱۳۹۹ در محل کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس شورای اسلامی به ریاست سیدجواد ساداتی‌نژاد، مقرر شده است تا هرگونه عملیات در کارگاه سد فینسک متوقف شده و هیچ درخت ارسی قطع نشود اما متاسفانه خبر از ادامه عملیات اجرایی این سد، جاده سازی و قطع درختان ارس و کچف می رسد.»
 
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است:« چرا در استانی که میانگین مصرف سرانه آب در آن، بیشتر از میانگین کشوری است، به جای آنکه این عدد تصحیح و مدیریت مصرف اتفاق افتد، به طور گسترده ای به دنبال پروژه های پرهزینه و خسارت بار هستیم و می‌خواهیم آب بیشتری برای پرمصرف ها ارایه دهیم؟ به عقیده کارشناسان دوبرابر آبی که قرار است از سد فینسک حاصل شود با اصلاحات در بخش کشاورزی استان، قابل تامین است.»
 
در انتهای این بیانیه ضمن تاکید بر سد فینسک به عنوان یک "فاجعه محیط زیستی" هشدار داده شده که « پروژه ای که خسارت های محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی آن بیش از منافع آن است و اگر مسئولین و تصمیم گیران، اکنون به توصیه کارشناسان و متخصصان امر بی توجهی نمایند، چه بسا در آینده خسارت های محیط زیستی و تبعات اقتصادی و اجتماعی به بار آمده غیرقابل جبران باشد. از آنچه برای دریاچه ارومیه رخ داد و از آنچه بر زاینده رود و کارون گذشت، پند بگیریم و نگاه ملی و تصمیمات کارشناسی را سرلوحه قرار دهیم. اجازه ندهیم دست های آلوده كه در سودای سودهای کلان پروژه های مردود را با فضاسازی احیا می کنند، بر تصمیم سازی های کلان کشور اثرگذار باشند.»
 
درحالی که امروزه موضوع سدسازی با تردیدهای بسیاری روبرو شده و بسیاری از کشورها، پروژه های سدسازی را متوقف کرده یا حتی اقدام به جمع آوری برخی سدها کرده اند، در کشور ما یکی از پرحاشیه ترین پروژه های سدسازی سال های اخیر، دوباره مطرح شده و حتی خبر از شروع مراحل اجرایی آن در سکوت خبری می رسد.
 
سد فینسک در محل تلاقی دو استان سمنان و مازندران، در یکی از بکرترین عرصه های طبیعت کشورمان قرار گرفته است که ساخت آن اکوسیستم منطقه را دچار آشفتگی جدی خواهد کرد. محل ساخت سد در قلب مناطق مورد حفاظت با شاخص های سرآمد اکولوژیک و تنوع زیستی قرار گرفته به طوریکه سه منطقه مورد حفاظت (منطقه حفاظت شده پولا، منطقه حفاظت شده پرور و پناهگاه حیات وحش دودانگه) از ساخت این سد دچار تاثیر و تغییر خواهند شد.
 
 منطقه فینسک اکوتون (محل تلاقی) دو منطقه رویشی بزرگ کشور، هیرکانی و ایرانو-تورانی است و به همین دلیل از تنوع زیستی غنی تری نسبت به دیگر مناطق البرز برخوردار است. فینسک از معدود نقاطی است که عناصر گیاهی این دو منطقه رویشی هیرکانی و ایرانو-تورانی درکنار هم دیده می شوند.
 
در فینسک درختان جنگلی رطوبت پسند مثل "توسکا" با درختان خشکی پسندی مثل "ارس" در کنار هم می رویند که چنین پدیده ای شاید در سراسر کره زمین کم نظیر باشد. اقلیم و توپوگرافی خاص منطقه علاوه بر تنوع گونه ای، تنوع ژنتیکی قابل توجه با اکوتیپ های گیاهی خاص را ایجاد کرده است. درختان کهنسال ارس (سروکوهی) که قدمت برخی از آن ها از هزار سال فراتر می رود از شاخص های مهم منطقه است. در منطقه ارسستان های وسیعی وجود دارد که مهم ترین ویژگی آنها در مقایسه با سایر ارسستان های کشور، وسعت و کمتر دست خوردگی است.
 
اما متاسفانه تصاویر رسیده به دست انجمن، حکایت از تخریب جنگل ها و قطع درختان چندصدساله ارس در مراحل مقدماتی پروژه احداث سد دارد که بسیار نگران کننده است. این در حالی است که بر اساس تصمیمات جلسه مورخ ۳۱شهریور ۱۳۹۹ در محل کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس شورای اسلامی به ریاست سیدجواد ساداتی‌نژاد، مقرر شده است تا هرگونه عملیات در کارگاه سد فینسک متوقف شده و هیچ درخت ارسی قطع نشود اما متاسفانه خبر از ادامه عملیات اجرایی این سد، جاده سازی و قطع درختان ارس و کچف می رسد.
 
مناطق حفاظت شده پرور، پولا و دودانگه، تنوع بالایی که از گونه های جانوری را در خود جای داده اند و به واسطه حفاظت مستمر و زحمات محیط بانان منطقه جمعیت اغلب گونه ها در سطح مطلوبی به سر می برد. اما دخالت و تغییرات گسترده محیطی به واسطه پروژه سدسازی، پایداری حیات در منطقه را دچار اختلال می کند و متاسفانه فعالیت ماشین آلات سنگین و تردد گسترده از میان مناطق حفاظت شده، که هم اکنون در بخش های مختلفی آغاز شده است، آسیب جدی به حیات وحش منطقه خواهد زد. همچنین نابودی کامل اکوسیستم رودخانه تجن و آبزیان بومی از عواقب غیرقابل جبران سد فینسک خواهد بود. پس از احداث سد فینسک نظام هیدرولوژی منطقه وسیعی با ده ها کیلومتر آبراهه دچار اختلال خواهد شد و در آینده ای نه چندان دور شاهد خشکیدگی درختان در پایین دست، طغیان آفات و امراض، آسیب به کشاورزی و دامداری منطقه و مهاجرت های اجباری گسترده خواهیم بود.
 
سد فینسک قرار است بر سرشاخه های اصلی رود تجن، که در پایین دست به سد شهید رجایی ساری منتهی می شود، ساخته شود. این عملیات از یکسو باعث ازبین رفتن سطح وسیعی از پوشش جنگلی منطقه و تخریب و فرسایش گسترده خاک که رسوب گذاری در سد شهید رجایی را در پی دارد، شده و از سوی دیگر باعث کاهش دبی آب ورودی به سد مذکور و کاهش چشمگیر عملکرد آن خواهد شد.
 
به عقیده برخی کارشناسان ساخت سد فینسک، سد شهید رجایی را از چرخه خارج خواهد کرد. آنچه مسلم است، سد فینسک انتقال آب به پایین دست و جلگه مازندران را محدود کرده و بخش مهمی از مردم مازندران را دچار کمبود آب خواهد کرد.
 
هدف از ساخت سد فینسک تامین آب استان سمنان ذکر شده است. پروژه های متعدد سدسازی و انتقال آب تحت این عنوان در استان سمنان درحال پیگیری است که از مهمترین آن ها، علاوه بر سد فینسک، می توان به پروژه انتقال آب خزر به سمنان اشاره کرد. چنین پروژه های پرشمار که مستلزم هزینه های سرسام آور و ایجاد تعییرات گسترده در اکوسیستم و ساختار اجتماعی مناطق هستند، در شرایطی صورت می گیرد که میزان هدر رفت آب در استان سمنان بسیار بالاست و ۸۸.۶ درصد از آب قابل استحصال استان در بخش کشاورزی، آن هم با راندمان پایین مصرف شود.
 
 اکنون سوال اصلی این است که اصولاً چرا در استانی که میانگین مصرف سرانه آب در آن، بیشتر از میانگین کشوری است، به جای آنکه این عدد تصحیح و مدیریت مصرف اتفاق افتد، به طور گسترده ای به دنبال پروژه های پرهزینه و خسارت بار هستیم و می‌خواهیم آب بیشتری برای پرمصرف ها ارایه دهیم؟ اگر تصمیم مبتنی بر تفکر ملی و نظر کارشناسی باشد، آیا شایسته نیست برنامه و هزینه ها را بر مدیریت مصرف آب و استحصال اب از محل صرفه جویی به ویژه در بخش کشاورزی متمرکز کنیم؟ به عقیده کارشناسان دوبرابر آبی که قرار است از سد فینسک حاصل شود با اصلاحات در بخش کشاورزی استان، قابل تامین است.
 
بنابر آنچه گفته شده، اغراق نیست اگر از سد فینسک به عنوان یک فاجعه محیط زیستی یاد کنیم، پروژه ای که خسارت های محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی آن بیش از منافع آن است و اگر مسئولین و تصمیم گیران، اکنون به توصیه کارشناسان و متخصصان امر بی توجهی نمایند، چه بسا در آینده خسارت های محیط زیستی و تبعات اقتصادی و اجتماعی به بار آمده غیرقابل جبران باشد. از آنچه برای دریاچه ارومیه رخ داد و از آنچه بر زاینده رود و کارون گذشت، پند بگیریم و نگاه ملی و تصمیمات کارشناسی را سرلوحه قرار دهیم. اجازه ندهیم دست های آلوده كه در سودای سودهای کلان پروژه های مردود را با فضاسازی احیا می کنند، بر تصمیم سازی های کلان کشور اثرگذار باشند.
 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از  سایت خبری اسکان نیوز ، تاریخ انتشار:  30 مهر1399  ، کدخبر: 31090 ،www.eskannews.com