شعارسال: هر سال پانزدهم اﮐﺘﺒﺮ برابر با 24مهرماه روز ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن و ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ بهانه ای است ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺪاﺷﺖ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی اﻓﺮاد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و اﻫﻤﯿﺖ دادن ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت آﻧﻬﺎ.

ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎدی ﺑﺮای ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻧﻤﺎد ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن از اﯾﻦ ﻋﺼﺎ وﺟﻮد دارد، اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺮای ﻫﻤﮕﺎن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ اﺳﺖ، ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ‌ﮐﻨﻨﺪ، اﯾﻦ رﻧﮓ در ﺗﻤﺎم دﻧﯿﺎ ﺑﺮای ﻋﺼﺎی راﻫﻨﻤﺎی آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻋﺼﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻓﺮاد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و اﻓﺮادی ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻻت ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ‌ﮔﯿﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻧﻮاع ﺗﺎﺷﻮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ‌ﺷﻮد.

اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎ ﺑﻌﻨﻮان وﺳﯿﻠﻪ ﮐﻤﮑﯽ در رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن از ﻗﺮن‌ﻫﺎ ﭘﯿﺶ ﻣﺘﺪاول ﺑﻮده اﺳﺖ، وﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺸﮑﻞ اﻣﺮوزی و ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﺎدی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ اول ﺑﺮﻣﯽ‌ﮔﺮدد.

در ﺳﺎل 1921 ﻣﯿﻼدی ﯾﮏ ﻋﮑﺎس اﻫﻞ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﯾﺴﺘﻮل ﮐﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﻧﺎم ﺟﯿﻤﺰ ﺑﯿﮕﺰ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﯾﮏ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داد، ﺑﺮای در اﻣﺎن ﺑﻮدن از ﺧﻄﺮ وﺳﺎیل ﻧﻘﻠﯿﻪ ﮐﻪ در ﺧﯿﺎﺑﺎن‌ﻫﺎی اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﯽ وی در ﺣﺎل رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮدﻧﺪ، اﺑﺘﮑﺎر اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ را ﮐﻪ ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﺑﺮای ﻫﻤﮕﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ را ﺑﮑﺎر ﺑﺮد. ﭘﺲ از آن دو ﺗﻦ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎی دﮐﺘﺮ ﻧﺎول ﭘﺮی، رﯾﺎﺿﯿﺪان و دﮐﺘﺮ ﺟﺎﮐﻮﭘﺲ ﺗﻦ ﺑﺮوک، ﺣﻘﻮﻗﺪان ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را در ﭘﺎﻧﺰدﻫﻤﯿﻦ روز ماه اﮐﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﻧﻮن ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﺎﻧﻨﺪ و اﯾﻦ روز را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روز ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﮐﻨﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن تمام ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮی از ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪن اﻧﻌﮑﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

*فقط 10 درصد نابینایان در کشورهای ثروتمند هستند

بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی در دنیا نیز 285 میلیون نفر کم‌بینا و نابینا بوده است که 39 میلیون نفر دچار نابینایی مطلق هستند و 19 میلیون آنها در سن کودکی قرار دارند که لزوم مداخله به هنگام در این مورد را انشان می‌دهد. همچنین 65 درصد افراد کم‌بینا و نابینا در سن بالای 50 سال قرار دارند که دچار اختلالات سالمندی هستند.

90 درصد نابینایان جهان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و در واقع 10 درصد از آنها در کشورهای پیشرفته هستند. ضمن اینکه در کشورهای آفریقایی و عقب‌مانده یکی از دلایل اختلالات نابینایی بیماری و عفونت است و در سایر کشورها دلیل نابینایی مادرزادی و حوادث ارزیابی شده است.

معلولین به خصوص روشندلان مثل سایراقشار جامعه دارای حقوق شهروندی و مدنی هستند و باید مثل سایر افراد عادی جامعه مورد احترام وارزش قرار گیرند.

از طرفی به گفته کارشناسان 80 درصد نابینایی قابل پیشگیری است به این معنی که می‌توان با برنامه‌های پیشگیرانه آمار معلولیت و نابینایی را به حداقل رساند. اقدامی که امروز سازمانهای مانند بهزیستی با انجام غربالگری های بینایی به دنبال کاهش آمار نابینایان است.

اقدامی که با آموزش‌های ساده پزشکی، مراقبت‌های ویژه دوران بارداری، تغذیه‌های مناسب و رعایت فاصله سنی ازدواج و همچنین آگاهی‌بخشی می توان آمار معلولیت و نابینایی را کاهش چشمگیری داد.

*122 هزار معلول دارای مشکلات بینایی است

حسین نحوی‌نژاد، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور می گوید: مسئله شیوع و بروز نابینایی از چند جنبه اهمیت دارد؛ بسیاری از معلولیت‌های ناشی از حوادث و بیماری‌های مادرزادی قابل پیشگیری است. بر همین اساس توجه به این موارد باید در راس توجهات قرار گیرد؛ چراکه در طیف افراد کم‌بینا تا نابینا ظرفیت‌های بالقوه‌ای وجود دارد به طور مثال در حال حاضر 14 هزار دانشجوی معلول تحت پوشش بهزیستی هستند که از میان یک میلیون و 200 هزار معلول شناخته شده، 10 درصد است و به عبارتی 120 هزار نفر اختلالات بینایی دارند؛ لذا ظرفیت بی پایانی وجود دارد که قادرند به معلومات عالیه دست پیدا کنند.

وی ادامه می دهد: از 122 هزار معلول دارای مشکلات بینایی 2500 نفر در طیف خفیف هستند که مشمول برنامه‌های توانبخشی نمی‌شوند، حدود 35 هزار نفر نیز در طیف متوسط قرار دارند که توانبخشی آموزشی باید برای آنها انجام شود؛ اما دو گروه هدف شدید و خیلی شدید که حدود 64 هزار نفر هستند و با این آمار و ارقام حدود نیمی از جمعیت دارای مشکلات بینایی تحت پوشش را شامل می‌شوند.

نحوی نژاد می گوید: مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج و مراجعات پزشکی برای پیشگیری از اختلالات بینایی موثر است و بهزیستی بر همین اساس طرح تنبلی چشم را برای کودکان سنین 3 تا 5 سال انجام می‌دهد تا با مداخله به هنگام از معلولیت نابینایی و کم‌بینایی آنها جلوگیری کند؛ چنانکه سال گذشته، اجرای طرح تنبلی چشم برای کودکان 3 تا 5 سال بالغ بر 3 میلیون و 56 هزار و 899 نفر معاینه شدند که از این بین 89 هزار نفر دچار اختلالات بینایی و 16 هزار نفر آمبلیوپی تشخیص داده شدند.

وی با بیان اینکه بر اساس برنامه‌ریزی سال جاری، 20 درصد از اعتبارات حوزه توانبخشی به گروه نابینایان و کم‌بینایان اختصاص داده شده است، می گوید:مراکز توانبخشی غیردولتی خانواده و کودک نابینا و کم‌بینا برای کودکان زیر 6 سال در حال راه اندازی است؛ چنانکه مهارت‌های ارتباط با محیط و دیگران، جهت‌یابی، حرکت و تقویت حواس و مهارت‌های فکری و روزمره زندگی را آموزش می‌بینند و همچنین خانواده‌ها به ویژه والدین کودک، نحوه تعلیم و تربیت و چگونگی برخورد با کودک، بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژه آنان را فرا می‌گیرند.

*استانهایی که بیشترین نابینا را دارند

وی ادامه می دهد: بر اساس آمار استا‌ن‌های ایلام و آذربایجان غربی نسبت به سایر استان‌ها دارای بیشترین معلولیت‌های اختلالات بینایی به دلیل مادرزادی و ازدواج‌های فامیلی است و استان تهران و البرز نیز بالاترین آمار را در بین استان‌ها در بخش معلولیت‌های اختلالات بینایی به دلیل حوادث دارد.

نحوی نژاد از تشکیل اولین جلسه بررسی لایحه حمایت از حقوق معلولان در مرکز پژوهش‌های مجلس خبر داد و می گوید: یکی از بندهای این لایحه برخورداری از حداقل دستمزد شورای عالی کار برای معلولان شدید و خیلی شدید است. همچنین با توجه به اینکه بسیاری از معلولان نابینا تحصیل‌کرده‌اند و یا مهارت‌های خاص دارند در این لایحه صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی دیده شده تا این گروه از آن منتفع شوند؛ همچنین به دنبال اعتبار برای حق پرستاری معلولان شدید هستیم که به طور ماهیانه 137 هزار تومان به آنها اختصاص داده شود.

*بندهایی از قانون نابینایان که فراموش شده است

در بخش هایی از قانون ناﺑﯿﻨﺎﯾﺎن آمده که ﺣﻖ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻠﯿﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت رﻓﺎﻫﯽ ﻣﻌﻤﻮل در ﺟﺎﻣﻌﻪ را دارﻧﺪ .آﻧﺎن ﺣﻖ دارﻧﺪ از ﭘﯿﺎده روﻫﺎ، ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ، ﺑﺰرﮔﺮاه ﻫﺎ و وﺳﺎﯾﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ، ﻗﻄﺎر،اﺗﻮﺑﻮس، اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ، ﮐﺸﺘﯽ، ﻫﺘﻞ، اﻣﺎﮐﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ و ﻣﺬﻫﺒﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ. اﮔﺮ در ﺑﻌﻀﯽ اوﻗﺎت، ﻣﺤﺪودﯾﺘﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺗﺴﻬﯿﻼت و اﻣﺎﮐﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﺎﯾﺪ تمام خدمات ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن در اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ، ﻣﺤﺪودﯾﺖ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﺣﻘﻮق ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن ﻋﺎﻗﻞ و ﺑﺎﻟﻎ را ﻧﺎدﯾﺪه ﺑﮕﯿﺮد،ﻣﺠﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

راﻧﻨﺪﮔﺎن وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻣﻮﻇﻒ اﻧﺪ ﻣﺮاﻋﺎت ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن را ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور، از ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ.

و دوﻟﺖ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺎن را ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در اﻣﻮر دوﻟﺘﯽ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﺎن ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮﻧﺪ.

این درحالی است که نه تنها این قانون برای نابینایان رعایت نمی شود بلکه مسیر عبور و مرور و تردد در شهر برای اغلب معلولان سخت است.هرچند که البته در سال‌های اخیر بحث مناسب سازی معابر و امکان دولتی و عمومی بارها و بارها از سوی مسئولان در دستگاه‌های مختلف دولتی و سازمان‌های غیر دولتی مطرح شده اما هنوز در این زمینه نتواسته‌ایم به شهری بدون مانع و امن برای جامعه معلولان و به ویژه نابینایان برسیم.

*وعده های توخالی!

و کودکان و دانش آموزان نابینا در چنین شرایطی به سختی به تحصیل ادامه می دهند و با مشکلاتی همچون نداشتن فضای آموزشی مناسب، استاندارد نبودن وسایل آموزشی و کمبود امکانات اولیه مواجه‌اند و این افراد بیشترین مشکل را در رفت و آمد دارند و تنها حمایتی که دولت و مسئولین داشته اند تشکیل پرونده و دادن مستمری از سوی سازمان بهزیستی بوده است.

از طرفی یکی از وظایف مدیران شهری این است که شهری مناسب همه افراد جامعه از اعم از کودکان،سالمندان و معلولان فراهم کنند که علی رغم تلاش‌های صورت گرفته در این بخش،هنوز نتواسته‌ایم به جایگاه خوبی برسیم.

در سال‌های اخیر مصوبات خوبی از سوی شوراها و شهرداری ها برای تسهیل در رفت و آمد معلولان به تصویب رسیده است که البته برخی از این مصوبات به دلایل مختلف کار آمدی لازم را نداشته است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: 24مهر1395، کدخبر: 13950724000941: www.farsnews.com