شعار سال: یکی از مسائل و چالش‌های اقتصادی که همواره در تمام کشور‌ها از جمله کشور ما دغدغه‌ی حاکمیت‌ها و کارشناسان اقتصادی بوده، مساله‌ی تورم و شتاب افزایش قیمت‌ها و عوامل موثر بر آن است.

تورم یکی از موانع اصلی ثبات اجتماعی- اقتصادی است و طبیعتا برای مهار عالمانه و کارشناسانه‌ی آن، شناسایی و بررسی دقیق عوامل ایجادش ضروری است. درباره‌ی این عوامل بحث‌های مختلفی بین کارشناسان و صاحب‌نظران صورت گرفته و می‌گیرد و باور رایج این است که خلق پول منحصرا (و یا غالبا) توسط دولت انجام می‌شود؛ لذا نقد‌ها و بررسی‌ها صرفا متوجه سیاست‌های مالی دولت می‌شود.

 

اما یکی از مهم‌ترین سیستم‌های تورم‌زا که بر خلاف نقش موثرش در این زمینه، کم درباره‌ی آن صحبت می‌شود، سیستم خلق پول توسط نظام بانکی است. امروز در کشور ما، بانک‌های خصوصی با خلق پول‌های میلیاردی از هیچ و ریختن این پول‌ها در کاسبی‌های غیرمولد و سوداگرانه و دلالی، عملا تیشه‌ی محکمی به ریشه‌ی اقتصاد مملکت می‌زنند. واقعیتی که به دلیل نبود شفافیت اقتصادی تا حد زیادی از نظر‌ها پنهان مانده. غالب رسانه‌های مربوط به حوزه‌ی اقتصاد که حامی دیدگاه نئولیبرال هستند نیز با سکوت و بایکوت مناسبات رانتی و فاسد بانکها، در این زمینه حساسیت‌زدایی کرده‌اند.

روایتی نو از نقش بانک‌ها در خلق پول

کتاب "معماران پول" تالیف حسین درودیان به روایتی نو از نقش بانک‌ها در خلق پول می‌پردازد. نویسنده که دارای دیدگاه‌های مبتنی بر رویکرد نهادگرا و چندمحوری به اقتصاد سیاسی است، از زاویه‌ی نهادی پیچیدگی‌های خلق پول توسط سیستم بانکی را بررسی می‌کند و تصور رایج را مبنی بر اینکه بخش اعظم خلق پول توسط دولت انجام می‌گیرد، به چالش می‌کشد.

در بخش اول کتاب، نویسنده ابتدا چند تعریف و نظریه‌ی متفاوت از ماهیت و چیستی پول ارائه می‌کند و سپس به بررسی موشکافانه‌ی هرم پولی و ترازنامه‌های بانک مرکزی و بانک‌های تجاری می‌پردازد.
مطالعه‌ی دقیق بخش اول این کتاب، بسیاری از تصور‌های غلطی را که درباره‌ی پول وجود دارد اصلاح می‌کند.

در بخش دوم کتاب (که قسمت عمده‌ی کتاب را تشکیل می‌دهد)، نویسنده تحلیل جامعی از فرایند‌های خلق پایه‌ی پولی، خلق پول بانکی، درون‌زایی پول ارایه می‌دهد و همچنین چند پرسش اساسی را درباره‌ی خلق پول پاسخ می‌دهد. همچنین در این بخش نویسنده نگاه چند کارشناس و نظریه‌پرداز معاصر که نگاهی نو به روند خلق پول دارند را بررسی می‌کند

در بخش سوم و آخر کتاب نیز نویسنده با تکیه بر مباحثی که مطرح کرده، پاره‌ای از واقعیت‌های پولی ایران در سال‌های اخیر را مورد مطالعه و تحلیل قرار می‌دهد.

یک پیشنهاد برای تیم اقتصادی دولت سیزدهم: برنامه‌ی خود را برای مهار صدمات ناشی از بانک‌ها بیان کنید

دولت سیزدهم دولتی بود که با وعده‌ی انجام اصلاحات اقتصادی و تغییر روند‌هایی که فقر ایجاد می‌کنند روی کار آمد؛ اگر دولت برای درمان گرانی و صدمات بانک‌ها تدبیری نداشته باشد، روز به روز بی‌ثباتی ناشی از تورم افزایش خواهد یافت. آنچه باعث تعجب می‌شود این است که چگونه دولت در زمینه‌ی مواردی مانند حذف نرخ ارز در بودجه ۱۴۰۱ و همچنین کاهش حقوق‌های دولتی به بهانه‌ی ایجاد تورم به شدت پیگیر است، اما عاملی مانند خلق پول توسط بانک‌ها که اثر تورمی آن به مراتب بیشتر از موارد مذکور است و به تولید نیز آسیب می‌زند را زیاد جدی نمی‌گیرد و به آن نمی‌پردازد!


شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرنامه دانشجویان ایران، تاریخ انتشار:۷ دی ۱۴۰۰، کدخبر:، iusnews.ir، ۴۱۹۰۱۵