شعارسال: سپهتن «سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان»، سامانه پایش و نظارت هوشمند تردد ناوگان حمل و نقل جادهای (برون شهری) است که درون خودرو نصب میشود و از طریق سیمکارت GFM، GPRS بهطور مداوم اطلاعات تعریف شده نظیر سرعت، مشخصات گواهینامه راننده، ساعت کارکرد و ... را به مراکز پلیس راهور ارسال میکند. این سیستم قادر است از طریق شبکه ارتباطی DSRC به محض نزدیک شدن اتوبوسهای مسافربری بینشهری به پاسگاهها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه را مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار دهد. سامانه مرکزی مذکور با سیستم صورت وضعیت و سایر سامانههای مورد نیاز تبادل داده میکند. ارتقاء بهرهوری حملونقل عمومی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و همچنین افزایش ایمنی و ارتقاء سطح کنترل و پایش لحظهای عملکرد ناوگان، از اهداف اصلی استفاده از طرح سپهتن است.
بههرحال آنچه بر لزوم طراحی و بهرهگیری از این سیستم هوشمند تأکید دارد، بعد نظارتی آن و ساماندهی اصولی ترددهای بینشهری است، قطعا برای دستیابی به مدیریت یکپارچه و کلان در بخش حملونقل جادهای وجود این سیستم از ضروریات است و همراه اول قصد دارد به بهینهسازی سیستمهای حملونقل کمک کند. وجود بیش از ۴۴۰,۰۰۰ دستگاه خودرو شامل ناوگانهای فعال مسافری و باری جادهای، وجود بیش از ۶۰۰,۰۰۰ نفر راننده حرفهای فعال در این حوزه و همچنین جابهجایی سالانه ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تن کالا و ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ نفر مسافر از دلایل دیگر استفاده از این سیستم هوشمند است.
هرچند هرگونه کنترل و حرکت در مسیرهای نظارتی و قانونی میتواند در ظاهر برای عدهای قلیل ایجاد محدودیت و نارضایتی کند، اما اثرات و سود بلندمدت طرحهایی اینچنینی میتواند همه را منتفع سازد. سپهتن میتواند با تشخیص کارکردهای واقعی رانندگان تلاشگر و زحمتکش، بستری برای شناسایی این عزیزان فراهم آورد. این سیستم میتواند با کنترل سرعت ترددهای بینشهری، خطرات ناشی از تصادفات و سوانح را به شکل گستردهای کاهش داده و نهایتا سلامتی و ایمنی خود رانندگان را تضمین کند. این سیستم حتی قادر است در خصوص مواردی نظیر نداشتن بیمه، معاینه فنی و همچنین جلوگیری از قاچاق سوخت به مجریان قانون یاری برساند. سپهتن در حقیقت ابزاری است که کنترل و نظارت پلیس راهور را دوچندان و تلاش آنان را در برقراری امنیت، آسایش و ایمنی جادههای کشور تسهیل میکند.
پروژه سیپاد، پروژهای ملی است که باهدف تخصیص سوخت به ناوگان دیزل بر مبنای پیمایش، هوشمند سازی ناوگان درونشهری، جلوگیری از هدر رفت و عرضه خارج از شبکه سوخت دیزل در کشور و همچنین رعایت عدالت در حوزه تخصیص سوخت به ناوگان دیزلی در دست اجرا قرارگرفته است. استارت اولیه این طرح ملی در تاریخ ۱۳۹۳/۱۱/۱۴ در سندی با موضوع “روانسازی تأمین سوخت موردنیاز ناوگان حملونقل بار و مسافر” به تصویب هیئتوزیران رسید. بر اساس این سند مقرر گردید که سوخت موردنیاز پیمایش هر ناوگان در حوزه حملونقل عمومی بر اساس پیمایش محاسبهشده از تجهیزات موقعیتیاب هوشمند و اسناد حمل، تخصیص داده شود. در راستای عملیاتی سازی طرحهای ملی هوشمند سازی ناوگان حملونقل شهری و نیز تخصیص سوخت ناوگان بر اساس پیمایش در قالب یک نظام یکپارچه و مشترک، تجهیز ناوگان حملونقل درونشهری و حومهای به سامانه جامع “سیپاد” در دستور کار قرار گرفت. آگهی فراخوان طرح تجهیز ناوگان حملونقل درونشهری و حومهای به سامانه جامع پیمایش، بهصورت رسمی در شهریور ۱۳۹۷ ابلاغ عمومی گردید و شرکتهای دارای صلاحیت در ارائه تجهیزات هوشمند مبتنی بر موقعیت ناوگان حملونقل، بهمنظور شرکت در این طرح اعلام آمادگی نمودند.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی با اجرای طرح سپهتن و سیپاد عملکرد ناوگان بهصورت سیستمی به سامانه هوشمند سوخت ارسال و از صدور اسناد حمل و صورتوضعیت دستی جلوگیری میشود و از این طریق شاهد کاهش قابل توجهی در مصرف نفتگاز بخش حملونقل خواهیم بود.
در چنین وضعی بسیار جای سوال دارد که چرا این دو سامانه بر روی ناوگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و برون شهری نصب نمیشوند؟ اجرای طرح سپهتن در سال ۹۸ در شورای اقتصاد به تصویب رسید؛ به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی باتوجه به روشننبودن یکی از شرطهای مصوبه، تغییرات دولت و منسوخشدن تکنولوژی قبلی سپهتن استفاده شده در اتوبوسها، این طرح هنوز بهطور کامل اجرا نشده است.
رضا نواز سخنگوی صنف جایگاهداران کشور معتقد است که تاخیر، تعلل و ترک فعلهای احتمالی در اجرای طرح سپهتن و سیپاد هزاران میلیارد تومان به کشور زیان وارد کرده و دولت، بخش خصوصی و مصرف کننده واقعی از این تاخیر آسیب دیده اند.
پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون