ناتوانی مدیران در کنترل مطالبات، عامل تسریع سقوط بزرگترین بیمه دولتی

بررسی‌ صورت‌های مالی شرکت بیمه ایران نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته، مطالبات این شرکت به شکل چشمگیری افزایش یافته و آن را در آستانه یک بحران بزرگ مالی قرار داده است. این در حالی است که در سه سال نخست فعالیت دولت یازدهم، مدیریت بیمه ایران موفق به مهار مطالبات خود شده بود.

شعارسال: بررسی‌ صورت‌های مالی شرکت بیمه ایران نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته، مطالبات این شرکت به شکل چشمگیری افزایش یافته و آن را در آستانه یک بحران بزرگ مالی قرار داده است. این در حالی است که در سه سال نخست فعالیت دولت یازدهم، مدیریت بیمه ایران موفق به مهار مطالبات خود شده بود.

انتقاد به شرکت‌های بیمه‌ای چند ماهی است که به‌صورت جدی شروع‌شده است. از همان روزی که بیژن زنگنه وزیر نفت و محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در همایش توسعه و بیمه، صراحتاً بیمه‌ها و خصوصاً بیمه ایران را موردنقد قراردادند و اعلام کردند که این بیمه دولتی مدت‌هاست که دچار ناکارآمدی شده است.

بیمه ایران که به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین بیمه دولتی کشورمان محسوب می‌شود، سال‌هاست به دلیل دولتی بودنش به حیاط خلوت دولت‌ها و جناح‌ها تبدیل‌شده است. ناکارآمدی و بی‌تدبیری در بیمه ایران زنگ خطر ورشکستگی این شرکت را به صدا درآورده است و بر همین اساس نمایندگان مجلس طرح تحقیق و تفحص از این شرکت را کلید زده‎اند.

بیمه ایران طی دو سال گذشته به‌عنوان زیان‌ده‎ترین شرکت بیمه‌ای بوده است. در مقایسه تمامی شرکت‌ها تنها بیمه ایران بوده است که در طول 2 سال، روند کاهشی در سهم بازار داشته است و سهم بازارش از عدد 45 درصدی در سال 93 به 37 درصد در سال 1395 رسیده است. شایان‌ذکر است بر اساس آمارهای 7 ماهه نخست سال 1396 این سهم با کاهش 12 درصدی به سهم بازاری 25 درصدی که کمترین سهم بازار در طی دوران گذشته است، رسیده است.

از جمله دلایلی که بیمه ایران به سراشیبی سقوط و ورشکستگی کشیده شد ناتوانی مدیریت حاکم بر این شرکت در وصول مطالباتی است که در حال انباشت و انباشته‎تر شدن است. این در حالی است که در سه سال نخست فعالیت دولت یازدهم، مدیریت بیمه ایران موفق به مهار مطالبات خود شده بود.

درحالی‌که در سال 1391 مجموع مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان 1200 میلیارد تومان بوده، این رقم در بین سال‌های 92 تا 95 به ترتیب به 1700، 2600، 3300 و 4400 میلیارد تومان افزایش پیداکرده است. به‌بیان‌دیگر، در سال اول دولت تدبیر و امید، رشد مطالبات بیمه ایران حدود 900 میلیارد تومان بود که در سال بعد، آهنگ کندتری پیدا کرد و از نرخ رشد آن به میزان 100 میلیارد تومان کاسته شد؛ اما در سال 95 نه‌تنها روند رشد مطالبات، کنترل نشد بلکه با 1100 میلیارد تومان افزایش، به رقم بی‌سابقه 4400 رسید که رشدی معادل 33 درصد را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، بیشترین مطالبات بیمه ایران مربوط به بنیاد شهید انقلاب ‌اسلامی است که رشد 2 برابری آن در سال 1395 به یکی از چالش‌های بزرگ این شرکت بیمه‌ای تبدیل‌شده است. اگرچه این مطالبات تا حدودی ناشی از تکالیفی است که بر عهده بیمه ایران قرارگرفته، اما آمارهای موجود نشان می‌دهد که رشد مطالبات بیمه ایران از بنیاد شهید در فاصله سال‌های 1391 تا 1394 کم‌وبیش تحت کنترل بوده است.

در سال 1393 و درحالی‌که دولت یازدهم، هنوز سرگرم مهار بحران‌های اقتصادی ناشی از عملکرد دولت گذشته بود و تیم جدید در بیمه ایران به استقرار کامل نرسیده بود، مطالبات بنیاد شهید به میزان 500 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و از رقم 500 میلیارد تومان به 1000 میلیارد تومان رسید؛ اما تلاش‌های صورت گرفته در سال 93 موجب شد که بیمه ایران ضمن وصول بخشی از مطالبات گذشته، حجم مطالبات بنیاد شهید را مهار کند و آن را برای سال 94 در سطح 1100 میلیارد تومان نگاه دارد.

بااین‌حال، در سال 1395 و در دوره مدیریت جدید این شرکت، مطالبات بنیاد شهید به دو برابر افزایش پیدا کرد و از مرز 2200 میلیارد تومان گذشت. بدین ترتیب درحالی‌که در سال 1392 کمتر از 30 درصد مطالبات بیمه ایران را مطالبات مربوط به بنیاد شهید تشکیل می‌داد، این رقم برای سال 1395 به حدود 50 درصد افزایش‌یافته است.

همچنین با نگاه حق بیمه‌های صادره شرکت بیمه ایران در طی سال‌های یادشده، روشن می‌شود که نبست مطالبات شرکت به‌حق بیمه صادره از حدود 20 درصد در سال 91 به نسبت 41 درصدی در سال 95 رسیده است.

برآوردها نشان می‌دهند که در سال 96 نیز مطالبات بیمه ایران همچنان سیر صعودی داشته و این شرکت دولتی، درزمینهٔ رشد مطالبات نیز همچون سایر شاخص‌ها، روند ناامیدکننده‌ای را طی می‌کند.

نمودار زیر، رشد مطالبات شرکت بیمه ایران در فاصله سال‌های 91 تا 96 را نشان می‌دهد.