شعار سال: شهر کرمان طی روزهای گذشته خورشید را به خود ندیده، هرچند میزان آلودگی اعلام نشده است؛ اما آسمان تیره کرمان اکنون در کنار کانونهای محلی میزبان گرد و غبار عربی شده است. این روزها همه به فکر ریزگردهای خوزستان هستند؛ اما برای یکبار هم که شده رسانه ملی بروز مکرر ریزگردها در استان کرمان را مورد توجه قرار نداده، طی دو روز اخیر آسمان استان کرمان مملو از ریزگردها شده است، از آسمان شهر خاک میبارد و بر تعداد بیمارانی که بیماری تنفسی دارند، افزوده شده است. متأسفانه در کنار سکوت دستگاههای متولی رصد آلودگی هوا، دانشگاه علوم پزشکی هم هشدار لازم برای جلوگیری از حضور سالمندان، بیماران قلبی و تنفسی و عدم انجام ورزشهای سنگین در محیط باز را نداده است و در سکوت شهر مملو از ریزگردها شده است. سازمان هواشناسی کشور اعلام کرده که ریزگردها در عربستان و عراق ایجاد و انتقال آنها به سمت بخشهایی از کشور موجب بروز ریزگردهای اخیر شده است و در کنار کاهش جدی کیفیت هوا دید افقی نیز بهشدت کاهش یافته است. شرق کرمان بهدلیل تقویت ریزگردها توسط بادهای سیستان و بلوچستان وضعیت بدتری دارد. بارش گاه و بیگاه باران محدود هم بر مشکلات افزوده است و با بارش کوچکترین بارانی قطرات مملو از خاک از آسمان میبارد و مشکلات را تشدید میکند.
طرح تدوین مقابله با ریزگردها در کرمان اجرایی شود
استاندار کرمان چندی قبل گفته بود که استان کرمان دومین استان درگیر با ریزگردهای و کانونهای ریزگرد در کشور است؛ اما این آمار هیچ تناسبی با اقدامات دستگاههای متولی در سطح ملی ندارد و امکانات و بودجه استانی نیز محدودتر از این است که بتوان با بحران مقابله کرد. رزم حسینی که بارها پای مسئولان سازمان محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری را به کرمان باز کرده است در انتظار است تا که این دستگاهها شاید راهی برای کنترل کانونهای ریزگردها پیدا کنند یا حداقل از توسعه روند فعلی جلوگیری کنند؛ اما هنوز هیچ راهکاری برای احیای تالاب جازموریان و سایر بسترهای آبخیزی که خشک شدهاند پیدا نشده است. از سوی دیگر برخی از اقدامات بیبرنامه ازجمله تخریب بخشی از جنگلهای کهور که در میانه جاده هفت باغ در مسیر کرمانـ ماهان از بین رفته بر شدت این مشکل افزوده است.
شرق و جنوب کرمان در انتظار تشدید ریزگردها باشند
مردم کرمان در حالی با مشکل جدید خود دست و پنجه نرم میکند که مریم حبیبی، سرپرست مرکز پیشبینی هواشناسی، میگوید: ناپایداری همراه با وزش باد، گرد و غبار و گاه بارندگی مقطعی خواهد بود و گرد و غبار در منطقه شرق و جنوب کرمان بیشتر خواهد بود. به گفته وی، منشأ ریزگردهای اولیه در آسمان کرمان محلی نیست؛ اما با توجه به افت دمای هوا و بروز بادهای شدید کانونهای محلی بیابانی موجب بروز طوفان شن خواهد شد. مدیرکل محیط زیست استان کرمان نیز بیان داشت: استان کرمان در حال حاضر با خشکسالی و تشدید خشکسالی در سال جاری مواجه است و بخشهای مختلف استان را درگیر کرده و همین امر موجب شده است ۳۳ درصد از کانونهای ریزگرد کشور در کرمان وجود داشته باشد. رضا جزینیزاده افزود: در کنار عدم استفاده بهینه از منابع آب در گذشته و برداشتهای بیرویه آب، خشکسالی و کاهش بارندگی که در سال جاری تشدید شده است بر مشکلات افزوده است، فقط تالاب جازموریان ۲۵ درصد از کانونها را به خود اختصاص داده است. وی بیان کرد: برخی از این کانونها هم در سیرجان قرار دارند که در عرصههای معدنی هستند و از سوی دیگر بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و بلوچستان را هم نباید فراموش کرد که شرق استان کرمان دربر میگرند که شامل شهرستانها فهرج و ریگان میشود. جزینیزاده با اشاره به اعتبارات و لزوم حمایت برای کنترل کانونهای بحرانی بیابانی گفت: در این زمینه همه دستگاههای باید در کنار یکدیگر کار کنند تا بتوان بر بحران خشکسالی و توسعه بیابانها غلبه کرد. محمد قربانزاده، فعال محیط زیست، نیز اظهار داشت: بارندگی در کرمان نسبت به سالهای گذشته بهشدت کاهش یافته، اکثر رودخانههای استان کرمان در سال جاری برای یکبار هم جاری نشدهاند و سال آبی جاری یکی از بحرانیترین سالهای استان طی ۵۰ سال گذشته است. وی افزود: همه از آب شرب میگویند؛ اما آب شرب هرگونه که باشد تأمین میشود و طبیعت در نهایت بیشترین آسیب را خواهد خورد که شامل گونههای جانوری و گیاهی میشود و هماکنون نیز هشت شهرستان استان کرمان بهصورت جدی با خشکسالی و ریزگردها مواجهند.
بیابانزایی در کرمان شدت گرفته است
وی بیان کرد: میزان بارندگی در جنوب کرمان بهشدت کاهش یافته؛ بهطوریکه برخی از شهرستانها کمتر از ۱۰ درصد مدت مشابه سال قبل باران دیدهاند و اکنون جازموریانی که روزگاری منبع آب جنوب شرق کشور بود بیابانی شده که با وزش کوچکترین بادی به دشتی پر از خاک تبدیل میشود که استانهای هرمزگان و سیستان را فرامیگیرد. این در حالی است که روزگاری این کرمان بود که تحت تأثیر بادهای ۱۲۰ روزه قرار میگرفت. وی ادامه داد: حدود هفت درصد از بیابانهای کرمان فرسایش بادی شدید دارند که خشکسالی بر میزان بیابانهای کرمان هر سال میافزاید و روستاها از جمعیت خالی میشوند. قربانزاده بیان کرد: مساحت کانونهای بحرانی فرسایش بادی ۴۳۲ هزار و ۹۳۰ هکتار است که بیشتر در کرمان، بم، ریگان، فهرج، زرند، رفسنجان، انار، راور وجود دارند. وی گفت: باید از برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی جلوگیری کرد و از سوی دیگر بر نهالکاری و جلوگیری از تخریب مراتع و جنگلهای نظارت و حمایت کرد. کرمان حالا پس از سالهای هشدار به مرحله بحران خشکسالی وارد شده و در سال جاری جزو سه استانی بوده که کمترین بارندگی در آنها روی داده است و هماکنون تبعاتی مانند ریزگردها بزرگترین استان را فراگرفته است.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 25 اردیبهشت 97، کد مطلب: 44058، www.sabzineh.org