شعار سال: فعالیتهای
مصطفی گودرزی نشان میدهد که در راستای تغییروتحولات اخیر در فرهنگستان هنر میتوان
اتفاقات خوبی را پیشبینی کرد. گودرزی دارای دکترای تاریخ هنر از دانشگاه سوربن
پاریس، عضو پیوسته فرهنگستان هنر، رئیس دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه تهران و
استادتمام این دانشکده، مدیر گروه مطالعات عالی هنر، عضو هیئت امنای انجمن هنرهای
تجسمی انقلاب و دفاع مقدس، عضو شورای سیاستگذاری هنر «مؤسسه فرهنگی اکو»، عضو
هیئتممیزه مرکزی هنر و معماری وزارت علوم و مؤلف دهها کتاب و مقاله علمی، پژوهشی
و تخصصی در حوزه هنر و اقتصاد هنر است و راهنمایی و مشاوره تعداد زیادی پایاننامه
در این حوزه را برعهده داشته است. همچنین
محمد احصایی، حبیب آیتاللهی، مهدی حسینی و جلال شباهنگی که عضو پیوسته فرهنگستان
هنر هستند، بهعنوان اعضای دائمی و صداقت جباری و زهرا رهبرنیا، به پیشنهاد رئیس
گروه هنرهای تجسمی، به مدت دو سال به عضویت گروه هنرهای تجسمی فرهنگستان هنر منصوب
شدند.
همچنین گروه هنرهای تجسمی فرهنگستان هنر، به تنظیم برنامههای پژوهشی
در سطح کلان در این حوزه و ارائه دستاوردهای پژوهشی میپردازد.
خداحافظی علی معلم
شهریورماه سال جاری بود که علی معلمدامغانی، رئیس فرهنگستان هنر، جای
خود را به معاون امور هنریاش داد تا علیرضا اسماعیلی با نامه ریاستجمهوری،
سرپرست فرهنگستان شود. زهرا مهاجری، مدیرکل روابطعمومی فرهنگستان هنر، با رد خبر
استعفای علی معلمدامغانی از سمت خود که در شبکههای اجتماعی منتشر شد، کنارهگیری
رئیس فرهنگستان را ناشی از نامه ریاستجمهوری و معرفی سرپرست برای فرهنگستان
دانست. مهاجری در این رابطه گفت: «در این نامه آمده است که با اذن رئیسجمهوری و
انقضای دوره مسئولیت آقای معلم، معاون امور هنری او؛ یعنی آقای اسماعیلی سرپرست
فرهنگستان است». علی معلمدامغانی، ۲۰ دیماه
۱۳۸۸ (حدود نه سال قبل) کار خود را بهعنوان رئیس فرهنگستان هنر آغاز
کرده بود. علی معلمدامغانی که نه سال پیش و پس از وقایع پرحرفوحدیث انتخابات
ریاستجمهوری سال 1388 بهجای میرحسین موسوی، به ریاست فرهنگستان هنر رسید، با
نامهای از سوی نهاد ریاستجمهوری با این منصب وداع گفت و جایش را به معاون هنری
خود سپرد. در زمان منصوبشدن علی معلم به این سمت، بسیاری از فعالان فرهنگی و حتی
عدهای از دوستان نزدیکش، او را از پذیرش این مسئولیت بر حذر داشتند. به باور منتقدان،
قبول این مسئولیت از سوی ایشان، آنهم در آن برهه حساس به حیثیت شاعری معلم لطمه
وارد میکرد، اما بااینحال، معلم نه سال بر کرسی فرهنگستان هنر تکیه زد. علی معلمدامغانی
در مصاحبهاش در سال 96 درباره میزان امتیازدهیاش به عملکرد خودش گفته بود: «در
این سرزمین همیشه فضل و بزرگمردی در روزهای سختی خود را نشان میدهد. وقتی قرار
باشد یک روز فهرست کنیم که در این سالها چه خدماتی در فرهنگستان هنر صورت گرفته
است، مشخص میشود که نسبت به گذشتگانی که اینجا بودند کارهای بیسابقهای در این
سالها در فرهنگستان شده است. فرداروزی اگر بخواهند دراینباره بحث کنند که در
جمهوری اسلامی از جنس آبادانی چه کاری در حوزه فرهنگوهنر صورت گرفته است، آنوقت
ما اسنادمان را رو میکنیم. بحث چهار نفر خیانتکار اینطرف و آنطرف آب نیست. جوجه
را آخر پاییز میشمرند.»
دکتر مهدی مکینژاد، عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر با تقسیم دوران
مدیریت معلمدامغانی به دو دوره زمانی افزود: حوزه فعالیت ایشان ادب پارسی است و یک شاعر برجسته
هستند و به نظرم در دوره اول، شناختی نسبت به فرهنگستان نداشتند. وقتی آمدند،
نیروهای قدیمی را از مدیریت کنار گذاشتند و نیروهای خودشان را آوردند، اما آنها
کارایی نداشتند و توسط خود آقای معلم عزل شدند. مکینژاد
با بیان اینکه در دوره اول، درگیری آقای معلم با همان نیروها بر فعالیت فرهنگستان
سایه انداخت، ادامه داد: در دوره دوم، مدیران قدیمی در چرخه وارد شدند و البته در
رده مدیران میانی قرار گرفتند و فعالیتهای فرهنگستان رونق نسبی گرفت و بهدلیل
آشنایی مدیران قبلی، چالش چندانی بین مدیران نبود. مکینژاد
با بیان اینکه آقای معلم برداشت خودشان را داشتند و با قدیمیها مشورت نمیکردند،
گفت: ایشان در ساختار فرهنگستان هم تغییراتی ایجاد کردند و همین رفتارها باعث شد
تا فرهنگستان از نیروهای متخصص خالی شده و برنامهها بدون آنها، محدود و گاه
غیرکارشناسی شود. عضو هیئت علمی
فرهنگستان درباره اقدامات مثبت معلمدامغانی در دوران مدیریتش گفت: در دوره دوم
کارهای خوبی صورت گرفت؛ مثلا خود من چند پیشنهاد برگزاری همایش دادم و ایشان مورد
حمایت قرار دادند. از همایشها بهطور جدی حمایت میکردند. یکی دیگر از اقدامات
مثبت ایشان انتشار مجموعهکتابهایی بود که تولید شده بود.
اما پس از کنارهگیری علی معلم، علیرضا اسماعیلی، معاون هنری فرهنگستان
هنر، بر صندلی مدیریت تکیه زد و بهعنوان سرپرست فرهنگستان هنر منصوب شد. علیرضا اسماعیلی دانشآموخته
تاریخ ایران از دانشگاه شهیدبهشتی است. او از بدو تأسیس فرهنگستان هنر در این
مجموعه فعالیت داشته و پیش از این معاونت فرهنگی و هنری، معاونت پژوهشی و
مدیرعاملی مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) این فرهنگستان را برعهده
داشته است. اسماعیلی همچنین،
مدیریت و ساماندهی اسناد تاریخی نهاد ریاستجمهوری را از سال 1372 تا اوایل دهه 80
برعهده داشته و تاکنون دبیر علمی گروههای نسخ خطی در حوزه هنر و همچنین دبیری
انتشارات همایشهای بینالمللی و ملی متعددی را در کارنامه اجرائی خود دارد.
علیرضا اسماعیلی عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر است و در رزومه علمی و پژوهشی خود،
مقالات و کتب تألیفی متعددی در حوزه تاریخ هنر، نسخ خطی و اسناد تاریخی، از جمله:
هنر اصفهان از نگاه سیاحان: از صفویه تا پایان قاجار؛ اسنادی از سیاستهای فرهنگی
و اجتماعی ایران در دوره پهلوی اول؛ اسنادی از مطبوعات و احزاب دوره رضاشاه؛
«معماری دوره پهلوی به روایت اسناد، آرامگاه فردوسی»، «کتابت و مصورسازی نسخ خطی
در دوره شاهتهماسب صفوی» و... را دارد.
به گفته برخی کارشناسان، فرهنگستان در بسیاری از زمینهها نیازمند
تغییروتحول و پویایی است که سالها از آن دریغ شده است. عدم شفافیت در واگذاری
آثار هنری و همچنین تبدیل فرهنگستان به فرهنگسرا، از انتقاداتی است که به عملکرد
علی معلمدامغانی وارد بود. پویایی هرچه بیشتر هفت گروه تخصصی که هر گروه تخصصی
متشکل از تعدادی عضو پیوسته، وابسته و هنرمندان است از دیگر انتظاراتی است که
بسیاری از هنرمندان از فرهنگستان هنر دارند. بااینحال باید دید در ادامه تغییرات ساختاری
فرهنگستان هنر در ماههای آینده چه خبرهایی از این مرکز هنری به گوش خواهد رسید؟
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 4 مهر 97، شماره: 3252
م.ا75
س.ق۷۶
ح.ن76